فراتاب_ گروه اجتماعی: چهارشنبهسوری یکی از جشنهای ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه سال (سهشنبه شب) برگزار میشود. در شاهنامه فردوسی اشارههایی درباره بزم چهارشنبهای در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشاندهنده کهن بودن این جشن است. مراسم سنّتی مربوط به این جشن ملی، از دیرباز در فرهنگ سنّتی مردمان ایران زنده نگاه داشته شدهاست. واژه «چهارشنبهسوری» از دو واژه چهارشنبه که نام یکی از روزهای هفتهاست و سوری که به معنی سرخ است ساخته شدهاست. آتش بزرگی تا صبح زود و برآمدن خورشید روشن نگه داشته میشود که این آتش معمولا در بعد از ظهر زمانی که مردم آتش روشن میکنند و از آن میپرند آغاز میشود و در زمان پریدن میخوانند: زردی من از تو، سرخی تو از من. در واقع این جمله نشانگر یک تطهیر و پاکسازی مذهبی است که واژه «سوری» به معنی «سرخ» به آن اشاره دارد. به بیان دیگر شما خواهان آن هستید که آتش تمام رنگ پریدیگی و زردی، بیماری و مشکلات شما را بگیرد و بجای آن سرخی و گرمی و نیرو به شما بدهدچهارشنبهسوری جشنی نیست که وابسته به دین یا قومیت افراد باشد و در میان بیشتر ایرانیان رواج دارد.
کهن الگوی سنتی که در فرهنگ ایران زمین در روابط اجتماعی نقش بسیار مهمی را ایفا میکند، این جشن سر آغاز تقویت تحکیم روابط بین اقوام ایرانی، همسبتگی و رهایی سازی از اختلاف و دشمنی بوده است.
این جشن بیشترجنبه صلح، دوستی و بهبود روابط اجتماعی را داشته است، چرا که در آیین گذشته اختلاف و کینه توزی افراد جامعه را از پیشرفت و سازندگی دور ساخته و سبب زوال دولت و ملت بوده است.
این کهن الگوی ایرانی بر اساس ساختار زیست مردمان ایران پایه گذاری شده تا آنها به سمت تغییرالگوهای ذهنی و ارتباط اجتماعی، عاطفی پیش روند. در حالی که امروزه به خاطرعدم توجه به زیربنای فکری این آیین وعدم بازسازی آن با دنیای مدرن روز به روز تغییر این نگرش به سمت انفجار، آسیب و اختلاف های روانی و اجتماعی را شاهد هستیم. عدم مثبت اندیشی، اتحاد و پیوستگی اجتماعی امروزه در برگزاری این جشن می بینیم. چهارشنبه سوری با آتش سوزی های بسیار ترسناک و مهیب بدون شادی برگزار می شود و ترس از بیرون آمدن از خانه و ایجاد ارتباط با بقیه افراد جامعه بیش از پیش تقویت میکند و این پیام را انتقال می دهد که این جشن خطرناک و باعث حوادث ناگوار و جبران ناپذیر است. برگزاری جشن چهارشنبه سوری قادر است شادی و شور را در بنه ی جامعه ایجاد کند. شکل گیری شادی و نشاط منجر به کارکرد مثبت جامعه می شود و فرهنگ ملی و ایرانی ارتقا می بخشد.
دکتر سحر صنیعی
مدرس دانشگاه و عضو شورای نویسندگان فراتاب
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است