تحلیل تل آویو از اتحاد شکننده تهران، مسکو و آنکارا | فراتاب
کد خبر: 6715
تاریخ انتشار: 15 مهر 1396 - 01:12
سارا شاین
یروزی ایران و روسیه در بحران سوریه و همسویی با ایران در بحران خلیج فارس و هراس ترکیه از نقش کردهای سوریه و تنش فزاینده با آمریکا و زمینه نزدیکی ترکیه را به محور ایران و روسیه فراهم کرده است اما این از دیدگاه اسرائیل منعکس کننده همگرایی عمیق منافع ترکیه

 

فراتاب - گروه ترجمه: متن پیش رو توسط یکی از تحلیلگران اسرائیلی در بررسی تحولات دیپلماتیک و میدانی بحران سوریه با توجه به اتحاد و نزدیکی ایران، ترکیه و روسیه و تاثیر آن بر امنیت رژیم صهیونیستی نوشته شده است.

پس از سال ها اختلاف و تنش در مناسبات بین دو کشور ایران و ترکیه در حوزه بحران سوریه، امروزه شاهد نشانه هایی از افزایش همکاری بین دو کشور هستیم. از جمله عوامل موثر در بهبود روابط ایران و ترکیه و گرایش این کشور به افزایش همکاری با روسیه شامل موفقیت های دو کشور ایران و روسیه در تضمین تداوم رژیم اسد در سوریه، همکاری بین ایالات متحده آمریکا و کردها در مبارزه با دولت اسلامی ( داعش) و نگرانی ترکیه از عواقب جاه طلبی های کرد برای کسب استقلال و همچنین تصمیم گیری آن ها برای اعزام نیروهای مسلح به سوریه است. این روند امروزه در حال پیشرفت است بلکه مجموعه ای از این مسائل می تواند زمینه های شکاف و اختلاف بین اورشلیم و آنکارا را ایجاد کند. در طی سال گذشته ما شاهد پیشرفت در روند بهبود تدریجی در روابط بین دو کشور ایران و ترکیه هستیم که برای نمونه می توان به سخنان حسن روحانی رئیس جمهور ایران اشاره کرد. وی اظهار داشت: « عصر جدیدی از از همکاری های نظامی و دفاعی بین دو کشور آغاز شده است.» یکی از برجسته ترین نمونه از بهبود روابط دو کشور را می توان به سفر محمد باقری رئیس جدید ستاد کل نیروی مسلح به آنکارا در آگوست سال 2017 اشاره کرد که اولین دیدار رسمی آن از زمان شکل گیری جمهوری اسلامی ایران بوده است. گفتگو بین حسن روحانی و رجب طیب اردوغان در جریان مذاکرات آستانه در قراقستان ( 9 سپتامبر) و توافق دو کشور با روسیه در ایجاد منطقه کاهش تنش در اطراف ادلب در شمال غرب سوریه ( 16 سپتامبر) و سفر آینده اردوغان به ایران ( 4 اکتبر) نشانه های بهبود روابط بین دو کشور است. ایران – ترکیه – روسیه در حوزه اقتصادی موافقت نامه های سه جانبه ای در زمینه حفاری نفت و گاز ایران امضا کردند که این امر برای دولت ترکیه که در درون مرزهای خود منابع انرژی قابل توجهی ندارد حائز اهمیت است.
این نگرش مثبت بین دو کشور پس از اختلافات آن ها در جنگ سوریه شکل گرفته است که دولت ایران برای تضمین تدوام رژیم اسد به حمایت مالی، لجستیکی و تسلیحاتی رژیم اسد پرداخته است و دولت ترکیه در مقابل حامی گروه های مخالف دولت اسد بوده است. در واقع جای هیچ شکی نیست که مهم ترین عامل بهبود روابط دو کشور موفقیت های روسیه و ایران در حفظ رژیم بشار اسد و هراس ترکیه از قدرت روبه رشد کردهای سوریه بوده است که چاره ای جز همکاری با محور روسیه و ایران ندارد. از سوی دیگر دولت روسیه و ایران هم به دلیل نقشی که دولت ترکیه در حمایت از نیروهای شورشی دارد نیازمند همکاری با این کشور هستند. در حال حاضر توجه ترکیه عمدتا به مسئله کردها به طور خاص کردهای سوریه که در همکاری نزدیک با آمریکا با دولت اسلامی ( داعش) مبارزه می کنند معطوف شده است بنابراین توافق این کشور با روسیه و ایران در مذاکرات آستانه در مورد ادلب، موضع این کشور را در شمال سوریه تقویت کرده است. در زمینه کرد های عراق و تصمیم و پافشاری مسعود بارزانی رئیس دولت اقلیم کردستان برای برگزاری همه پرسی در 25 سپتامبر 2017 برای ایحاد یک دولت مستقل کرد در شمال عراق ؛ دو کشور ایران و ترکیه موضع روشنی در مخالفت با این اقدام دارند. ایران قویا با این اقدام مخالفت کرده است زیرا تقسیم عراق زمینه پراکنده شدن اقلیت بزرگ کرد در ایران می را فراهم می کند که به عنوان نمونه این انتقاد در طول دیدار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس با بارزانی به گوش رسید. ترکیه همچنین با همه پرسی و تصمیم گیری در مورد سرزمین مورد مناقشه کرکوک مخالف است.
محدوده گسترش منافع مشترک بین دو کشور شامل بحران خلیج فارس هم می شود که در این راستا دولت های عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر روابط خود را با قطر قطع کردند و تحریم های هوایی و دریایی را بر علیه این کشور تحمیل کردند. در این بحران دو دولت درهمسو با قطر قرار دارند و به این کشور در مقابله با این اقدامات کمک کردند. یکی از با ثبات ترین روابط در طی سال های اخیر اتحاد ترکیه با قطر است که به عنوان " محور اخوان المسلمین" دارای مبنای ایدئولوژیک است. تصمیم دولت آنکارا در ایجاد پایگاه نظامی در قطر و تسریع اجرای این تصمیم پس از بحران خلیج فارس شاهدی بر روابط قدرتمند بین این دو کشور است. علاوه بر این ترکیه بر این باورند که اگر دولت های خلیج فارس و مصر بتوانند قطر را شکست دهند ترکیه هدف بعدی اقدامات خصمانه ی آن ها است.
بهبود روابط بین ترکیه با ایران و روسیه زمینه شکل گیری مذاکرات آستانه قزاقستان در مورد بحران سوریه را فراهم کرد. روابط بین دو کشور پس از اظهارات اردوغان در 11 سپتامبر در مورد اجرای توافق خرید سیستم دفاع هوایی اس 400 از روسیه زمینه افزایش تنش با آمریکا را فراهم کرد که از مخالفان این توافق است. مسئله دیگر در تنش روابط بین ترکیه و آمریکا به نقش این کشور در دور زدن تحریم های اعمال شده علیه ایران در مورد برنامه هسته ای بر می گردد که دادستان فدرال آمریکا که حکم دستگیری ظفر کاگلایان وزیر اقتصاد سابق ترکیه به اتهام فساد در معامله " طلا برای نفت" که از طریق آن ترکیه به ایران در دور زدن تحریم های بانگی کمک می کرد را صادر کرد. در این راستا اردوغان و ناسی اقبال وزیر اقتصاد از این تصمیم آمریکا انتقاد کردند. مسئله دیگری که باعث افزایش تنش در روابط دو کشور ترکیه و ایالات متحده شد تلاش نافرجام کودتای در جولای 2016 بود که دولت ترکیه خواستار استرداد فتح الله گولن ( مظنون به رهبری کودتا) شد که آمریکا با این اقدام مخالفت کرد و از سوی دیگر درخواست پناهندگی اعضای جنبش گولن از کشورهای غربی افزایش پیدا کرد. در این راستا دستگیری بسیاری از شهروندان غربی در ترکیه به اتهام دخالت در کودتا را خودسرانه و بی اساس می دانستند. بنابراین این منجر به تنش ترکیه با آمریکا و گرایش این کشور به بهبود روابط با روسیه و ایران گردید.
اما در روابط ترکیه با اسرائبل جدا از اختلافات و درگیری های عمیق در زمینه فلسطین به طور خاص حماس و تحریک آن ها بر علیه اسرائیل در طول وقایع الاقصی در 14 جولای، می توان بهبود روابط دو کشور ایران و ترکیه را به عنوان موضوع جدی به تفاوت رویکرد دو کشور اظافه کرد. در حقیقت در حال حاضر مهم ترین اولویت های سیاست دفاعی اسرائیل وضعیت آینده سوریه و به ویژه تدوام حضور ایران در این کشور، روابط با دولت های خلیج فارس در مقابل قطر، روابط با مصر(که با طولانی شدن بحران بین قاهره و آنکارا مخالف است) و تنش با ایران در تمامی مسائل است. علاوه بر این در حالی که تحولات میدانی زمینه تغییر سیاست ترکیه را فراهم کرده است اما این منعکس کننده همگرایی عمیق منافع با ایران نیست. در حال حاضر هیچ نشست مشترکی برای منافع اسرائیل و ترکیه وجود ندارد. شدت تهدیدات ناشی از همکاری کنونی بین ایران و ترکیه نباید اغراق آمیز باشد زیرا که هنوز بین دو کشور در برخی مسائل شکاف و اختلاف وجود دارد.با این وجود اگر اسرائیل امیدوار باشد که ترکیه همانند آن ها نگرانی مشترکی در مورد تهران دارد می تواند این نگرانی مشترک ابزاری ( قدرت) نفوذ باشد در حالی که در حال حاضربهبود روابط بین ایران و ترکیه تاحد امکان آن را خنثی کرده است.

 

سیما شاین، پژوهشگر موسسه آی ان اس اس رژیم صهیونیستی


 برگردان به فارسی: علیرضا علیپور

منبع: روزانه جروزالم پست

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار