فراتاب – گروه بین الملل: حمله موشکی غافلگیرانه ارتش ایالات متحده به پایگاه هوایی الشعیرات در نزدیکی حمص، اولین حمله موشکی آمریکا به مواضع ارتش بشار اسد پس از جنگ داخلی سوریه بوده است. در دفاع از این حمله موشکی که با استفاده از 59 موشک توماهاوک صورت گرفته، خانم نیکی هالی، نماینده ایالات متحده در سازمان ملل گفت: «دیشب ایالات متحده گامی بسیار حساب شده برداشت. ما آماده انجام اقدامات بیشتری هستیم اما امیدواریم لزومی به این کار وجود نداشته باشد.» این گفته های نماینده ایالات متحده در سازمان ملل حاکی از آمادگی و همچنین پیش بینی اقدامات بیشتر در سوریه است. حال سوال مهم این است که ایالات متحده چه شرایطی را برای عدم لزوم تکرار چنین حملاتی ضروری می داند. در اظهاراتی صریح، خانم هالی متذکر شده بود که «اسد هرگز نباید دوباره به حمله شیمیایی دست بزند.» بنابراین پر واضح است که این شرط اساسی و اولیه برای عدم تکرار حمله موشکی به سوریه است. خانم هالی روز سه شنبه نیز مسئولیت این حملات شیمیایی را متوجه روسیه نموده و گفته بود: «اسد این کار را می کند چرا که می داند روسیه پشتیبانش است.» در واقع، چنین حمله موشکی بی سابقه ای در کنار اظهارات تند علیه روسیه، حاکی از ترسیم خطوط جدیدی از سوی ایالات متحده برای جنگ داخلی در سوریه است. این خطوط جدید، در ظاهر به هر عنوانی که ترسیم شوند، در کنه موضوع نقطه ضعف اصلی مخالفان اسد که بی دفاع بودن در برابر نیروی هوایی اسد است را نشانه گرفته اند.
از طرف دیگر، به نظر می رسد ترامپ این زمان را برای مذاکره جدی با روسیه بر سر حوزه نفوذ و حتی تعیین سرنوشت جنگ داخلی سوریه مناسب دانسته است. به عبارت دیگر، ترامپ پس از حمله شیمیایی به ادلب، زمان را مناسب دانسته تا میزان تمایل روسیه به معامله با ایالات متحده را بر سر سوریه محک بزند. اظهارات تند دو روز پیش ولادیمیر سافرونکوف، معاون نماینده روسیه در سازمان ملل، حاکی از احساس نگرانی شدید مسکو از ایفای نقش ایالات متحده در مناطق تحت تصرف اسد و مورد هدف قرار دادن نقاط قوت ارتش سوریه است. سافرونکوف اظهار داشته بود که "ما از ایالات متحده می خواهیم سریعا هر گونه حمله را متوقف کرده و به تلاش های مشترک برای دستیابی به راه حلی سیاسی برای سوریه بپیوندد، و به مبارزه مشترک با تهدید تروریستی روی بیاورد". وی همچنین گفته بود "ما قویا اقدامات نامشروع ایالات متحده را محکوم می کنیم. این اقدامات بر ثبات بین المللی و منطقه ای اثر خواهند گذاشت". نکته حائز اهمیت در گفته های این نماینده روسیه آنجا بود که گفته بود "کلمات توهین آمیز زیادی" در مورد روسیه و استفاده اش از حق وتو شنیده است. وی در مقام پاسخ اظهار داشته بود "ما از حق وتو تنها در شرایطی استفاده می کنیم که شما، شما در شورای امنیت سازمان ملل تلاش کنید پروژه های غیرمسئولانه ژئوپولتیکی تان را پیگیری کنید". نشانه های نگرانی مسکو از هر گونه حرکت ایالات متحده در سوریه در اظهارات بالا واضح است.
مطلع بودن مقامات روسیه از قصد ایالات متحده برای انجام چنین حمله ای، و عدم واکنش ارتش روسیه برای دفاع از اهداف مورد حمله، خود می تواند نشانه ای از عدم تمایل طرفین به کشانده شدن درگیری به ابعاد بزرگتر باشد. با این حال، روسیه برای زیر سوال نرفتن توانایی نظامی خود، رسما اعلام داشته که اقدامات لازم را برای تقویت پدافند دفاعی در سوریه انجام خواهد داد. در پایان، لازم به ذکر است که بعید به نظر می رسد روسیه، همان گونه که نخست وزیر دیمیتری مدودف اظهار داشته بود، بخاطر چنین اقدامی همه روابط خود با ایالات متحده را "کاملاً خراب شده" بداند. روسیه و ایالات متحده هر دو می دانند که سوریه آن اهمیتی را ندارد که برای آن ارتش هایشان با هم درگیر شوند. سوریه صرفاً مهره ای از دیگر مهره های بازی دو ابرقدرت است. مهره ای که در ناتوانی نیروهای داخلی برای پایان دادن به جنگ داخلی، به موضوعی برای معاملات پیچیده تر دو ابرقدرت تبدیل شده است و به ناچار باید در انتظار نتیجه مذاکرات و به قول روسها "پروژه های غیرمسئولانه ژئوپولتیکی" آنها باقی بماند.
هاشم کرمی – استاد علوم سیاسی دانشگاه گرمیان- کردستان عراق و عضو هیات تحریریه فراتاب
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
