فراتاب - گروه بین الملل / منصور براتی: درحالی‌که درگیری‌های ارتش و گروه‌های مسلح سوری در حلب، حمص و ادلب تشدید شده است، روز گذشته روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز با انتشار بخش‌هایی از یک فایل صوتی مدعی شده «جان کری»، وزیر خارجه آمریکا در نشستی پشت درهای بسته در نیویورک با گروهی از فعالان سوریه به آن‌ها پیشنهاد شرکت در انتخاباتی با حضور «بشار اسد» را داده است. همزمان وزارت خارجه روسیه دیروز در واکنش به مواضع آمریکا مبنی بر احتمال در پیش گرفتن گزینه‌های دیگر در سوریه، نسبت در پیش گرفتن اقداماتی که برای سراسر منطقه عواقب وخیمی دارد هشدار داد.
روزنامه نیویورک تایمز آمریکا، فایل صوتی را از جان کری، وزیر خارجه آمریکا در نشست محرمانه چند روز قبل با فعالان سوری و دیپلمات‌ها منتشر کرد. کری در این نشست که در مقر هیئت هلند در سازمان ملل برگزار شد، تأکید کرد که در سایه تشدید درگیری‌ها در حلب بحث جدید در حال بررسی است. ظاهراً این فایل صوتی از نشست 40 دقیقه‌ای کری با مخالفان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل است که هفته گذشته در نیویورک جریان داشت. وی پیشنهاد داد که مخالفان سوریه نیز در انتخاباتی که شامل بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه باشد، شرکت کنند.
این روزنامه می‌نویسد: «آقای کری، پنج سال بعد از درخواست اوباما برای کناره‌گیری بشار اسد با پیشنهاد به سوری‌های حاضر در سر میز برای شرکت در انتخاباتی با حضور اسد، آن‌ها را به تعجب واداشت.» تنها فایل صوتی که در آن «کری» اظهاراتی درباره انتخابات سوریه و بشار اسد مطرح می‌کند یک فایل است که در آن وزیر خارجه آمریکا با لحنی کنایه‌آمیز و با حالت استفهام انکاری از حاضران می‌پرسد که آیا مردم سوریه «به بشار اسد رأی می‌دهند»؟ یک مقام وزارت خارجه آمریکا، به‌شرط عدم افشای نام به نیویورک‌تایمز گفته که اظهارات کری، به‌منزله چرخش در مواضع دولت اوباما در قبال اسد نیست. وی گفته منظور کری تنها تأکید بر موضع قبلی دولت بوده مبنی بر اینکه اسد در هر انتخاباتی که به‌صورت منصفانه برگزار شود، بازنده خواهد بود. کری تأکید کرد که کشورش هیچ‌گونه توجیه قانونی برای حمله به نظام اسد در اختیار ندارد درحالی‌که «روس‌ها به قوانین بین‌المللی توجهی نمی‌کنند.» وی تأکید کرد که کنگره آمریکا هرگز استفاده از زور را نخواهد پذیرفت.
کری گفت: «بی‌توجهی و بی‌تفاوتی» بشار اسد احتمالاً واشنگتن را به بررسی گزینه‌های جدید برای حل بحران سوریه وادار می‌کند. در همین راستا، «مارک تونر»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفتگو با شبکه خبری بی بی سی گفت: «در سایه تحولات کنونی سخت است که همچنان روند دیپلماسی را مفید بدانیم.» جان کری روز پنجشنبه گفته بود که تلاش برای برگزاری مذاکرات بیشتر با روسیه درباره سوریه فایده‌ای ندارد.
اظهارات وزیر خارجه آمریکا در جمع این گروه سوری - که طبق نوشته نیویورک‌تایمز احتمالاً 20 نفر بوده‌اند- چند روز بعد از شکست توافق آتش‌بس مسکو - واشنگتن مطرح‌شده است. کری در بخش دیگری از اظهاراتش که نیویورک‌تایمز یک فایل 34 ثانیه‌ای از آن را منتشر کرده به اختلافاتش با کابینه اوباما بر سر سوریه که قبلاً هم گزارش‌شده بود اشاره می‌کند. رسانه‌های آمریکا قبلاً گزارش داده بودند وزرای خارجه و دفاع آمریکا بر سر مسائل مختلف درباره سوریه اختلاف دارند.
عقب‌نشینی‌های آمریکا در برابر پیشروی‌های نیروهای وفادار به اسد مسبوق به سابقه است و از هنگام آغاز بحران در سوریه بارها اتفاق افتاده؛ به ویژه پس از آنکه آمریکا حکومت سوریه را به استفاده از تسلیحات شیمیایی علیه مردم خود متهم ساخت و اعلام کرد که در واکنش به این اقدام به سوریه حمله نظامی خواهد کرد، اما این تهدید هیچگاه عملی نشد. پس از آن عقب نشینی‌های آمریکا دیگر بار در قالب پذیرفتن حضور بشار اسد در دوره انتقالی نمود یافت و با فرض صحت سند مورد ادعای روزنامه نیویورک تایمز، این بار به پذیرفتن حضور بشار اسد در انتخابات مابعد دوره انتقالی انجامیده است.
هشدار روسیه درباره گزینه‌های دیگر
در حالی که در روزهای اخیر انتقادات فراوانی نسبت به عملکرد روسیه در شهر حلب و کشتار هزاران غیرنظامی در جریان حمله ارتش سوریه با پشتیبانی هوایی روسیه، مطرح شده است روز گذشته در پی تهدیدات مسئولان آمریکایی به در پیش گرفتن گزینه‌های دیگری در تعامل با بحران سوریه، وزارت خارجه روسیه هشدار داد که هرگونه حمله نظامی مستقیم آمریکا به نظام سوریه پیامدهای وخیمی برای کل خاورمیانه به دنبال خواهد داشت. به گزارش شبکه اسکای نیوز عربی در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است: هرگونه حمله مستقیم به دمشق یا ارتش سوریه از سوی آمریکا باعث پیش آمدن پیامدهایی ترسناک در کل خاورمیانه خواهد شد. در بیانیه وزارت خارجه روسیه همچنین نسبت به «هر راه دیگری غیر از مذاکرات سیاسی» برای حل بحران سوریه هشدار داده‌شده است. اخیراً برخی مسئولان آمریکایی ازجمله جان کری، وزیر خارجه این کشور با اعلام اینکه مذاکرات سیاسی با روسیه دیگر مفید به نظر نمی‌رسد گفته بودند که کاخ سفید در حال بررسی طرح دیگری در تعامل با بحران سوریه است که کارشناسان می‌گویند منظور آن‌ها دخالت نظامی محدود اما مستقیم در سوریه است. برخی از ناظران بین المللی معتقدند در شرایط فعلی تداوم یافتن انفعال آمریکا و کشورهای مخالف بشار اسد، تندروی بیشتر روسیه و ارتش سوریه را در پی خواهد داشت؛ چه اینکه از یکسو حضور نیروهای ترکیه ای در جرابلس و به رسمیت شناخته شدن منطقه نفوذ این کشور در شمال غرب سوریه توسط روسیه و ایران، انگیزه‌های این کشور برای مداخله در دیگر مناطق سوریه را به شدت کاهش داده است و از سوی دیگر کارنامه دولت اوباما در انفعال مستمر در قبال پیشروی‌های ارتش سوریه و نیروهای فرامنطقه‌ای طرفدار اسد تا حدود بسیار زیادی روسیه و ارتش سوریه را به فعال مایشاع در اطراف شهر استراتژیک حلب مبدل ساخته است.
منصور براتی عضو هیات تحریریه فراتاب و دانشجوی دکترای روابط بین الملل
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
