فراتاب-ریحانه تهامی: سارایوو شهری در جنوب شرقی اروپا و در منطقه ی بالکان با مردمانی اکثریت مسلمان که توجه و علاقه ی خاصی به ماه رمضان دارند. زندگی کردن در سارايوو در ماه رمضان بسيار شيرين و دلچسب است و می توان شور اشتیاق مردم را به وضوح دید که حس و حال بودن در كشورهاي اروپايي و اسلامي را همزمان تداعي مي كند. حال و هواي فضاي شهر رمضاني است. در اين ماه مردم بيش از هر زمان ديگري به مساجد مي روند، چه هنگام اذان صبح و چه بعد از افطار كه فضايي روحاني و سرزنده و شاد را به وجود مي آورد.
مردم بوسني از جوان گرفته تا مسن و همچنين زنان با هر نوع پوششي براي ماه رمضان ارج و قرب خاصي قائل هستند. در اين ماه تمام رستوران ها با منوهاي بسيار لذيذ مخصوص افطار از چند ساعت قبل از آن رزرو شده اند. نزديك افطار جنب و جوش خاصي در خيابان هاي سارايوو حاكم است. هر كسي به دنبال خريدن چيزي براي سفره ي افطار است كه يكي از لذيذترين آن نان مخصوص بوسني به نام سمون (Somun) است. نانی فطیر و دایره ای شکل كه روي آن با سياه دانه تزيين شده است و طعم و مزه ي لذيذ آن سفره ي افطار را دلچسب تر مي كند طوری که براي خريدن آن مردم در صف هاي طولاني منتظر مي ايستند.
يكي از غذاهاي سنتي و بسيار خوشمزه ي بوسنيايي ها كه در زمان افطار يا سحر سرو مي كنند پيتا يا بورك (burek) است،خميري كه داخل آن با گوشت چرخ كرده يا اسفناج و يا سيب زميني پر مي شود و بر روي ساچ و زغال پخته مي شود كه بسيار خوش طعم است اما مي توان به جرات گفت يكي از مهمترين و سنتي ترين غذاهاي بوسني كه شايد هر گردشگري براي خوردن آن به سارايوو سفر كند چواب (ćevapi) است كه گوشت چرخ كرده استوانه اي شكل كوچكی است كه به صورت ٥ تايي يا ١٠ تايي سرو مي شود که غذای مقوی و مناسبی برای افطار است.
مردم بوسني قبل از صداي اذان به وسيله ي توپ كه بر بام سارايوو قرار داده شده است از لحظه ي افطار مطلع مي شوند، وسيله اي كه از داخل آن با صداي مهيبي توپ شلیک مي شود، سنتی که از دوران عثمانی برای این مردمان به یادگار مانده است و بسياري از مردم و گردشگران براي ديدن چنين لحظه اي بر بالاي تپه اي بلند جمع مي شوند تا در ماه رمضان و لحظه ي افطار لحظه ی پرتاپ توپ را تماشا كنند. البته کسانی که توان و حوصله ی رفتن به آن تپه را ندارند می توانند از طریق تلویزیون به صورت مستقیم تماشا کنند.
فروشگاه ها و رستوران ها و كافه ها همگي در طول روز باز هستند اما بعد از افطار به كلي حال و هواي خيابان ها روح و سرزندگی خاصي دارد گویی زندگی مردم سارایوو بعد از افطار آغاز می شود. مردم بعد از افطار براي قدم زدن و قهوه خوردن و قليون كشيدن به خيابان ها مي روند و تاسحر با دوستان و خانواده خود خوش مي گذرانند. عده ایی هم بعد از افطار برای خواندن نماز تراویح به مساجد می روند و خانم ها هم با گذاشتن روسری هنگام وارد شدن به مسجد به صفوف دیگر نمازگزاران می پیوندند و سپس بعد از آن راهی کافه ها برای نوشیدن قهوه یا کشیدن قلیون می شوند.
رمضان، به معنای واقعی در بوسنی ماه خداست و عشق و علاقه ای که نسبت به آن دارند ۱۸ ساعت روزه داری را همچون برگزاری جشنی در طول یک ماه به راحتی سپری می کنند و با برگزاری عید فطر که دو روز تعطیلی برای آن در نظر گرفته شده است تا فرصتی برای جشن و دید و بازدید دوستان و اقوام باشد این ماه زیبا را با احساس رضایت کامل به پایان می رسانند.
