همه آنچه که از فلسفه جشن مهرگان باید بدانیم | فراتاب
کد خبر: 11843
تاریخ انتشار: 15 مهر 1400 - 22:58
شهلا ناصری
ضرورت پاسداشت جشنهای ملی برای تزریق نشاط به جامعه ایرانی

فراتاب: شادی و نشاط به عنوان، یکی از احساسات ریشه­ای مثبت و یکی از ضروری­ترین خواسته­های فطری و نیازهای روانی انسان، نقش تعیین­کننده­ای در سلامت فرد و جامعه دارد و از آنجا که شادی همواره با خرسندی و خوشبینی و امید و اعتماد همراه است، می­تواند نقش تسریع­کننده­ای در فرایند توسعه داشته باشد. در واقع، شادی و نشاط موتور محرکه جوامع است، به این صورت که اگر مردم یک جامعه احساس شادکامی، خشنودی و رضامندی نکنند، نمی­توان آن جامعه را توسعه یافته قلمداد نمود. از نظر فردی، شادی سبب سلامت مغز و قلب می­شود، سیستم ایمنی را تقویت می­کند، درد و ناتوانی­های جسمی را کاهش می­دهد و سبب طول عمر می­شود.شادی و امید به زندگی، در درمان بسیاری از بیماری‌های جسمی و روحی آدمی تأثیرگذار است و مهمترین روش مبارزه با استرس است.

شادی در زندگی اجتماعی انسان­ها هم، تاثیرات عمده­­ای دارد و باعث احساس رضایت عمومی زندگی، بسط تعاملات اجتماعی سازنده، رشد اعتماد عمومی و مشارکت همه جانبه اجتماعی می­شود. اما شرایط جامعه ما به گونه دیگری رقم خورده است.

هر چند تحقیقات مستند و مستدلی در خصوص میزان شادی در کشور ما انجام نشده، اما اکثر آمارهایی که تاکنون منتشر شده است، میزان شادی در جامعه ایران را کم و پایین­تر از میانگین­های جهانی ارزیابی کرده­اند و در مقابل، گزارش­ها از رشد آمار بیماری­های روانی و میزان افسردگی در کشور حکایت می­کنند و این مشخصه به­ویژه بافت جوان جامعه ما را تحت­تاثیر قرار داده است. در حالی که بر اساس سند چشم انداز 20 ساله، قرار بود ایران در سال 1404 به سالم­ترین کشور منطقه تبدیل شود، اما شوربختانه کشور ما در زمینه ابتلا به بیماری­های روانی- اجتماعی، مقام دوم را دارد و در برخی مطالعات، اعلام شده که این اختلالات، تا 20 درصد جامعه را به نوعی گرفتار کرده است. بر اساس نتایج «نشاط اجتماعی سازمان ملل»، ایران رتبه 118 را در بین 149کشور کسب کرده است و ما در دسته کشورهای «پایین‌تر از میانگین» قرار داریم. با این شرایط، جامعه امروزین ایران، جامعه­ای خشمگین و پرتنش است.

 یکی از متغیرهای ایجاد و افزایش نشاط و شادابی، «جشن­ها» هستند که با توجه به غنای کشورمان در این زمینه، به آن اهمیت چندانی داده نشده است.مطالعات نشان می­دهند که ایرانیان، جامعه­ای شاد و پرنشاط داشته­اند. در میراث کهن ما ایرانیان، شادی پدیده­ای الهی محسوب می­­شد. آریایی‌ها شادی را آفریده اهورا می‌دانستند. مردم ایران باستان حدود 60 روز از سال را جشن می­گرفتند و به ستایش می­پرداختند. شماری از آن جشن­ها با همه گستردگی و فرخندگی، به روزگار ما رسیده است؛ جشن نوروز، جشن سیزده بدر، جشن شب چله(شب یلدا) و ... از آن جمله هستند. گذر روزگار، سبب از بین رفتن و یا کم­رنگ شدن برخی جشن­ها شده است.

یکی از این جشن­ها، «جشن مهرگان» یا جشن مهر است که در روز مهر از ماه مهر برگزار می­شد. این جشن، مهمترین جشن ایرانیان باستان پس از نوروز بود که از 10 تا 16 مهر طول می­کشید. این جشن قدمتی 4000 ساله دارد و به پیش از دوران زرتشت پیامبر برمی­گردد. مهرگان به آیین مهر یا میترایئسم ارتباط دارد که دین مردم آریایی پیش از دین زرتشتی بوده است. مهر، ایزد نور و روشنایی و پیمان و تهعد متقابل بود. فلسفه این جشن، سپاسگزاری از خداوند به خاطر نعمت­هایی است که به انسان ارزانی داشته و همچنین، نشان تحکیم دوستی و محبت میان انسان‌هاست. برپایی این جشن، آداب و رسوم خاصی داشت. خانواده­ها پیش از آمدن پاییز خانه­تکانی می­کردند و در روز جشن، لباس­هایی با رنگ ارغوانی می­پوشیدند و در کنار یکدیگر بر سرسفره­ای به رنگ ارغوانی جمع می­شدند و میوه­های پاییزی عموماً سرخ رنگی مانند انار، انگور، انجیر، سنجد، خرمالو و... همراه با پسته و فندق و گردو و... و نیز عود، اسپند و گلاب و زعفران بر سر سفره قرار می­دادند. آن­ها پس از خوردن و آشامیدن، به موسیقی و پایکوبی می­پرداختند و شادی را به یکدیگر نثار می­نمودند و بدین­گونهروان افسرده را شادابی می­بخشیدند و خستگی­های جسمی و فکری را از تن و روان خویش می­زدوند.

همان­گونه که گفته شد؛ امروزه این جشن­ها کمرنگ شده­اند و جز در برخی مناطق روستایی برگزار نمی­شوند. دست­اندازی دیگر کشورها به فرهنگ ایرانی و اهمیت ندادن به جشن­های بومی باعث رواج جشن­هایی مانند ولنتاین و هالووین در فرهنگ ما شده که دوگانگی هویتی و بیگانگی از هویت ملی را ایجاد کرده است. گرایش روزافزون جوانان کشورمان به فرهنگ غیر­بومی، سبب توجه مسولان به جشن­های ملی شده و در تلاش برای ثبت جهانی جشن­های سده و مهرگان هستند. این جشن­های باستانی، در ایجاد شادی در جامعه تاثیر بسزایی دارند و القا کننده شادی و نشاط هستند و همچنین می­توانند شادمانی، همبستگی و هویت ملی ایرانیان را ترویج کنند. مشاهده می­کنیم زمانی که جشن شب چله، نوروز، سیزده بدرو... برگزار می­شود چه شادابی و طراوتی در جامعه ایجاد می­گردد. این جشن­ها، در عین حال که شادابی را به کشور برمی­گردانند، می­توانند فرهنگ ملی را زنده و اتحاد و همبستگی را به جامعه برگردانند و بدین ترتیب دلبستگی بیشتری را در بین مردم ایجاد کنند.

 آری، در این روزهای مهرماه، که مصادف با جشن مهرگان هستیم، چقدر خوب می­شد اگر رسانه­ها و به ویژه رسانه ملی در ترویج این جشن در میهن عزیزمان بکوشد تا نشان دهیم که کشورمان با تکیه بر ارزش­های ملی و اسلامی، توانایی و استعداد ایجاد جامعه­ای شاد و سرزنده را دارا می­باشد.

 

نویسنده: شهلا ناصری کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار