فراتاب - گروه کتاب: بیش از ۲۵ سال از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، شکلگیری کشورهای مستقل در قفقاز جنوبی و آغاز روابط ایران با سه کشور جمهوری آذربایجان، جمهوری ارمنستان و جمهوری گرجستان میگذرد؛ ازاینرو فرصت مناسبی است برای مطالعه و بررسی روابط پرفراز و نشیب ایران با جمهوریهای قفقاز جنوبی، تا با آسیبشناسی وضعیت گذشته و حال، بتوان چشمانداز بهتر و روشنتری از مناسبات تعریف و ترسیم کرد. نکتۀ شایان توجه این است که این امر فقط به مناسبات دو جانبۀ ایران با سه جمهوری قفقاز جنوبی محدود و منحصر نمیشود و شرایط کنونی و پرالتهاب مناطق پیرامونی قفقاز، بهویژه منطقۀ خاورمیانه را نیز دربرمیگیرد که بهشدت تحت تأثیر امواج افراطگرایی و تروریسم در عراق و سوریه قرار گرفته است.
با توجه به نکتهها و ضرورتهای یادشده، مجموعه «ایران و جمهوریهای قفقاز جنوبی» در 328 صفحه به کوشش و ویراستاری علمی ولی کوزه گر کالجی، عضو شورای علمی ایراس و با مشارکت نویسندگان ایرانی، ارمنی، آذری و گرجی از سوی موسسه ایراس منتشر و در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است تا بتواند به درک و فهم دیدگاهها و انتظارات متقابل جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان، جمهوری ارمنستان و جمهوری گرجستان از یکدیگر یاری رساند. در این راستا، مجموعۀ پیشرو در سه بخش مستقل با عنوانهای «سیاست خارجی جمهوریهای قفقاز جنوبی»، «ایران و جمهوریهای قفقاز جنوبی» و «قفقاز جنوبی و تحولات منطقهای» شکل گرفته است که شامل 16 مقاله مستقل است. نویسندگان و مولفان فصول مختلف این کتاب که اساتید و کارشناسان ایرانی، ارمنی، آذری و گرجی هستند عبارتند از:
- آزاد غریب اف (پژوهشگر ارشد در مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری آذربایجان)،
- روبن محرابیان (کارشناس و پژوهشگر مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی ارمنستان)،
- گولبات رتسخیلادزه (رئیس مرکز اوراسیایی گرجستان)،
- ولی کوزه گر کالجی (عضو شورای علمی ایراس)،
- سبحان طالب لی (عضو هیئت علمی انستیتوی شرق شناسی آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان)،
- وارطان وسکانیان (رئیس کرسی ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان در ارمنستان)،
- دیوید سوخیاشویلی (استادیار دانشگاه ملی گرجستان)،
- محمدرضا دهشیری (دانشیار رشتۀ علوم سياسي در دانشكدۀ روابط بينالملل وزارت امور خارجه)،
- بهرام امیراحمدیان (عضو شورای علمی موسسۀ ایراس)،
- حامد کاظم زاده (سرپرست گروه مطالعات قفقاز مرکز مطالعات اروپای شرقی در دانشگاه ورشو لهستان)،
- جعفر حق پناه (عضو هیئت علمی پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی)،
- مرضیه کوهی اصفهانی (محقق مدعو در دانشکده حکومت و امور بین الملل دانشگاه دورهام در بریتانیا)،
- حسین دهشیار (استاد عضو دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی)،
- منوچهر مرادی (رئيس ادارۀ اول مشترك المنافع وزارت خارجه)،
- رُشوان ابراهیم اف (عضو هیئت علمی دانشگاه قفقاز در باکو جمهوری آذربایجان)،
- روبرت مارکاریان (مسئول سایت دیدهبان ارمنستان در کالیفرنیا، ایالات متحدۀ آمریکا) و
- اردشیر پشنگ (پژوهشگر مسائل خاورمیانه با تمرکز بر کُردها)،
امید است کتاب ایران و جمهوریهای قفقاز جنوبی که با مشارکت اساتید و کارشناسان چهار کشور ایران، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان صورت گرفته است بتواند به فهم بهتر پیچیدگیها، برداشتها و انتظارات موجود بین ایران و کشورهای منطقه کمک کند و سیاستگذاران و نهادهای مسئول در حوزۀ سیاست خارجی و نیز همۀ علاقهمندان به مباحث حوزۀ قفقاز از آن استفاده کنند.
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.