فراتاب: مظلوم کوبانی در کنفرانس دهوک در اقلیم کردستان از ضرورت صلح و گفت‌وگو و پایان دادن به جنگ در منطقه صحبت کرد و همزمان اعلام شد حزب متبوع او اسامی 70 نظامی بلندپایه‌ایش برای گرفتن مناصبی در ارتش جدید سوریه در همین مناطق داده است اما در عین حال همچنان آینده روابط کُردها در سوریه مبهم و با اما و اگرهای بسیاری روبرو است.
اجرای توافق دمشق و اداره خودگردان برای ادغام نهادهای روژاوا، زیر فشار خروج تدریجی آمریکا، حمایت‌های تسلیحاتی متناقض واشنگتن و تهدیدهای ترکیه، به مانع‌های جدی برخورد کرده است.
در یکی از ایست‌های بازرسی قامیشلو، پرچم زرد قسد (نیروهای سوریه دموکراتیک) و پرچم سوریه کنار هم برافراشته‌اند. صحنه‌ای که قرار بود نشانه وحدت باشد، امروز بیشتر نمادی از شکاف است؛ مأموران هر پرچم از فرماندهی جداگانه دستور می‌گیرند و مسافران محلی سردرگم‌اند که در عمل کدام نهاد بر منطقه حکم می‌راند.
توافق مارس ۲۰۲۵ میان دمشق و قسد قرار بود سال‌ها بحران نهادی را پایان دهد. اما حالا، در شرایطی که واشنگتن حضور نظامی‌اش را کاهش می‌دهد و همزمان محموله‌های تازه‌ای از تجهیزات به پایگاه‌های قسد ارسال می‌کند، و آنکارا فشارها را شدت بخشیده، این پرسش مطرح است: آیا ادغام می‌تواند آینده‌ی کُردها را تضمین کند یا تنها گامی به سوی بازگشت تمرکزگرایی سخت دمشق خواهد بود؟
توافقی مبهم
در توافق مارس، جزئیات اساسی مانند زنجیره فرماندهی و نحوه توزیع منابع نفتی به شکل مبهم رها شد. همین ابهام‌ها حالا به شکاف میان طرفین دامن زده و سبب بی‌اعتمادی متقابل شده است. مقام‌های دمشق می‌گویند اداره خودگردان در اجرای بندها تعلل می‌کند، در حالی که رهبران کرد هشدار می‌دهند دولت مرکزی به‌دنبال خلع سلاح کامل و انحلال ساختاری است.
سیاست دوگانه آمریکا
آمریکا همزمان با کاهش تدریجی نیروها در شمال‌شرق سوریه، حمایت تسلیحاتی و لجستیکی از قسد را ادامه می‌دهد. این سیاست دوگانه هدفش حفظ توان بازدارنده قسد و کاهش هزینه حضور مستقیم است، اما همزمان فضای امنیتی پیچیده‌ای ایجاد می‌کند و قدرت چانه‌زنی کردها در مذاکرات ادغام با دمشق را محدود می‌کند.
فشار ترکیه
ترکیه ی.پ.گ را شاخه‌ای از پ.ک.ک می‌داند و تنها در صورتی توافق را می‌پذیرد که به خلع سلاح کامل و خروج نیروها از مرزها منتهی شود. مقام‌های ترک در هفته‌های اخیر بارها به دمشق سفر کرده‌اند و هشدار داده‌اند «کندی روند ادغام» به معنای تهدید مستقیم امنیت ملی‌شان است. این فشارها بر روند شکننده مذاکرات سایه افکنده و اعتماد کردها به نتیجه نهایی را کاهش داده است.
بُعد انسانی توافق
از بزرگ‌ترین آزمون‌های توافق، سرنوشت اردوگاه الهول است؛ جایی که هنوز ده‌ها هزار نفر زندگی می‌کنند. انتقال و غربالگری این جمعیت بدون همکاری امنیتی دمشق و قسد ممکن نیست. هر لغزش می‌تواند هم اعتماد داخلی را از بین ببرد و هم انتقادهای بین‌المللی را شعله‌ور کند.
در همان ایست بازرسی قامیشلو، کودکی با کوله‌پشتی مدرسه از زیر پرچم‌ها عبور می‌کند. او بی‌اعتناست، اما آینده‌اش دقیقاً به همین پرچم‌ها گره خورده است. اگر ادغام شکست بخورد، امیدهای نسل او نیز در پیچ‌وخم سیاست‌های منطقه‌ای گم خواهد شد.
گزارش از شیما یوسفی از اعضای مدرسه روزنامه‌نگاری فراتاب – دوره 16.
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
