در دل سنت و سکوت؛ آرزوهایی شکل می‌گیرد کە گاهی تنها راە تحقق‌شان مهاجرت است
فراتاب: روژین، زن جوانی از روستایی کوچک و دورافتادە در کردستان، همواره در دایره‌ای از محدودیت‌های خانوادگی و اجتماعی گرفتار بود. آرزوهای بزرگ او برای تحصیل و زندگی مستقل هیچ‌گاه در جامعه سنتی‌اش جایی نداشت. اما روزی با دریافت خبری از یکی از دوستان مهاجرش که از آزادی‌ها و فرصت‌های کشور جدید صحبت می‌کرد، وسوسه شده و تصمیم گرفت که زندگی‌اش را تغییر دهد. او به‌طور مخفیانه با گذراندن مشکلات فراوان موفق شد سرانجام به اروپا مهاجرت کند و با پشتکار و تلاش، به زنی مستقل و موفق در کشوری غربی تبدیل شد. داستان رۆژین نمایانگر امید، رهایی از محدودیت‌های سنتی و جستجوی آزادی است که امروز بسیاری از زنان خاورمیانه‌ای در پی آن هستند.
محدودیت‌های زنان در جوامع سنتی
در گذشتە در جوامع سنتی، زنان به‌طور گسترده‌ای از حقوق و آزادی‌های فردی خود محروم بوده و نقش‌های آنها عمدتاً به خانه‌داری، مادری و همسری محدود می‌شد. در بسیاری از این جوامع، حتی تحصیل برای زنان یک آرزو بود و نه یک امکان واقعی. در خانواده‌های سنتی، نقش زنان نه تنها به کارهای خانگی محدود می‌شد، بلکه تصمیم‌گیری‌ها نیز بیشتر در دست مردان بود. این مساله در مناطق دورتر از شهرهای بزرگ توام با فشارهای اجتماعی و خانوادگی بیشتر بر زنان همراه بود و همچنان هست.
این وضعیت در بسیاری از جوامع سنتی دیده می‌شود، جایی که خانواده‌ها و جامعه به‌طور گسترده‌ای به زنان اجازه نمی‌دهند تا از این نقش‌ها فراتر بروند. حتی در صورتی که زنان علاقه‌مند به تحصیل یا فعالیت‌های شغلی بودند، این آرزوها به‌راحتی در مقابل سنتها و انتظارات جامعه به چالش کشیده می‌شدند.
چرا زنان خاورمیانه‌ای بە مهاجرت روی می‌آورند؟
با توجه به محدودیت‌هایی که نسبتا تغییر کردە، بازهم زنان در آن جوامع با آنها روبه‌رو هستند، مهاجرت به کشورهای غربی به‌عنوان یک راه برای دستیابی به آزادی‌های فردی، تحصیل و فرصت‌های شغلی بیشتر به گزینه‌ای جذاب تبدیل شده است. بسیاری از زنان در جوامع و کشورهای مختلف خاورمیانه که از خانواده‌های سنتی می‌آیند، مهاجرت را فرصتی برای رهایی از این فشارها و به دست آوردن کنترل بر زندگی خود می‌بینند.
حدود بیست سال پیش، روژین یکی از همین زنانی بود که با این محدودیت‌ها روبه‌رو بود، او در خانواده‌ای سنتی بزرگ شده بود که بیشتر از زنان خواسته می‌شد که در خانه بمانند و مسئولیت‌های خانگی را انجام دهند. اما روژین از سنین کودکی در دل خود آرزوهای بزرگ‌تری را پرورانده بود؛ آرزوهایی که در جامعه و خانواده‌اش جایی برای تحقق نداشتند.
در نتیجه پس از سال‌ها تلاش، روژین تصمیم گرفت که به اروپا مهاجرت کند. با کمک یکی از دوستانش که قبلاً مهاجرت کرده بود، او توانست به آن کشور نزد دوستش برود. این تصمیم برای او نه تنها فرصتی برای تحصیل و شغل بود، بلکه به‌عنوان یک راه برای آزاد شدن از محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی دیده می‌شد.
چالش های مهاجرت برای زنان خاورمیانه‌ای
با اینکه مهاجرت فرصت‌هایی را برای آزادی و پیشرفت فراهم می‌کند، این مسیر همچنان پر از چالش است. زنان خاورمیانه‌ای که از جوامع سنتی به کشورهای غربی مهاجرت می‌کنند، با مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری مواجه هستند. بسیاری از این زنان با زبان جدید، فرهنگ متفاوت و حتی تبعیض‌های مختلف روبه‌رو می‌شوند. این چالش‌ها می‌تواند مهاجرت را به تجربه‌ای بسیار دشوار تبدیل کند.
روژین نیز با چنین چالش‌هایی روبه‌رو بود. او ابتدا با مشکل زبان و درک سیستم‌های آموزشی و کاری جدید مواجه شد. در کشور جدید، او مجبور بود از صفر شروع کند و با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کند. اما به تدریج، توانست این مشکلات را پشت سر بگذارد و تحصیلات خود را ادامه دهد و شغل دلخواه خود را پیدا کند و اکنون زن بسیار موفقی است. اما همیشه مسیر و مقصد برای زنان جوان همچون روژین به سرانجام روشن مبدل نمی‌شود چه بسیار کسانی که در همین مسیر جان، مال و ... را از دست داده‌اند و یا وقتی به مقصد رسیده‌اند خود را در برابر جهانی متفاوت می‌بینند که بسیار زیاد با آن غریبه‌اند و یا گاه گرفتار دست گروه‌های تبهکار و مافیایی می‌شوند و عملا مهاجرت برای آنها تبدیل به سرابی و یا حتی جهنمی می‌شود که راه خلاصی از آن نمی‌توان یافت!
آیندە مهاجرت زنان خاورمیانه‌ای
مهاجرت برای بسیاری از زنان خاورمیانه‌ای به‌ویژه آن‌هایی که از جوامع سنتی آمده‌اند، به‌عنوان یک راه برای دستیابی به آزادی‌های فردی، تحصیل و فرصت‌های شغلی بهتر است. با این حال، هنوز هم مشکلاتی مانند تبعیض، کمبود منابع و مشکلات فرهنگی وجود دارد که باید بر آنها غلبه کنند. به‌ویژه برای زنانی مانند روژین که از محیط‌های محدود و سنتی مهاجرت کرده‌اند، پذیرش در جوامع جدید می‌تواند چالشی بزرگ باشد.
اما تا وقتی که در بیشتر جوامع و کشورهای خاورمیانه سنتها، فرهنگ‌ها و قوانینی که حقوق و آرزوهای زنان را نادیده می‌گیرند تغییر نکنند طبیعتا مهاجرت با همه مشکلات و مسائل و مصائبش یک فرصت و گاه تنها راه ممکن دیده می‌شود که نه تنها به زنان آزادی و برابری قانونی می‌تواند اعطا کند بلکه به آنها اجازه می‌دهد تا در عرصه‌های مختلف فعال شوند و بعدها به تغییرات اجتماعی در جوامع خود کمک کنند.
نویسنده نارین آتش‌پناه از اعضای کلاس روزنامه‌نگاری و برندسازی فراتاب
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
