فراتاب: کتاب سیاست حکومت عراق در کردستان به بررسی سیاستها، تصمیمات و رفتارهای حکومت بعثی عراق در کردستان در 1975-1991 میپردازد. کتاب مشتمل بر دو جلد است. جلد اول متشکل از 12 فصل، سیاست حکومت عراق را بعد از قراراد الجزایر تا آغاز نسل کشی انفال 1988 را بررسی میکند و جلد دوم اوج سیاستهای خشن سیاست حکومت عراق از 1978 تا پایان انفال 1988 را در بر میگیرد. جلد سومی نیز وجود دارد از پایان انفال تا قیام 1991 را در بر میگرد که تا حالا منتشر نشده است. جلد دوم این کتاب هنوز در ایران به چاپ نرسیده است.
«علی تتر نروئی» نویسنده کتاب، سیاست حکومت بعثی عراق در کردستان را از 1975 تا 1991 را توام با خشونت و تعریب میپندارد و به دنبال تحمیل اراده و قدرت خود بر کردها و حل کردن آنها در جامعه عربی عراق بود. البته عراق گاهی مواقع به دلایل ایجاد اختلاف بین احزاب کُردی، اهرم فشار بر ایران، فشارهای جهانی، جذب اعتماد جامعه کُردی و... به مذاکرات با کردها روی میآورد اما بعد از اینکه به اهداف خود نمیرسید، با خشونت و تعریب مناطق کُردنشین سعی در کنترل اوضاع داشت. عراق در این راه گاهی اوقات با وجود اختلافات تاریخی با ترکیه، همکاریهای مشترک علیه کُردها را انجام داد.
علی تتر حکومت بعثی صدام را به دلایل چون تک حزبی بودن، سرکوب کُردها-ترکمنها- شیعیان، دادن پستهای مختلف به خاندان خود، کنترل شدید بر رسانهها و مجلات و...، اقتدارگرا میداند و دمکراسی از نظر صدام فقط در راستای تثبیت قدرت خود و حزب بعث بود.
سیاستهای حکومت بعثی صدام در نابودی فعالیتهای مسلحانه کُردها و حل مسئله کُرد با استفاده از نیروهای نظامی بود، شکست خورده بود زیرا بعد از یک سال علاوه بر تشکیل اتحادیه میهنی کردستان، فعالیتهای مسلحانه کُردها نیز شروع شد. هرچقدر صدام به تعریب و تخلیه روستاهای کردنشین روی میآورد، انگیز کردها برای گسترش جنبش و فعالیتهای مسلحانه بیشتر میشد.
تتر نرویی مسئله کُرد و حضور آوارگان- احزاب کُردی کردستان عراق در خاک ایران را از مهمترین دلایل شروع جنگ ایران و عراق میپندارد. در کتاب به نقل از صدام گفته شده «ما دولت بعثی صدام جنگ نکردیم تا خاک ایران را تصرف کنیم بلکه برای دور کردن مرزهای عراق از اقدامات تروریستی وارد جنگ شدیم.» بمبارانهای مکرر روستاهای کردنشین، آوراهگان و مقرهای احزاب کُردی در داخل خاک ایران شواهدی بر ادعای علی تتر است.
کتاب مشتمل بر 12 فصل است:
- فصل اول: شیوه حکومتداری حزب بعث در عراق
- فصل دوم: صدام حسین و ساختار قدرت در عراق
- فصل سوم: عملکرد سیاسی حکومت عراق در کردستان 1975-1980
- فصل چهارم: سیاست و تعریب توسط حکومت عراق
- فصل پنجم سیاست حکومت عراق در کردستان با شروع جنگ ایران و عراق
- فصل ششم: سیاست حکومت عراق در کردستان از قیام های مردمی تا گفتگو با اتحادیه میهنی 1982-1983
- فصل هفتم: همکاری و هماهنگی عراق و ترکیه در جنوب کردستان
- فصل هشتم: سیاست حکومت عراق در قبال بارزانیها 1983
- فصل نهم: سیاست مذاکرات دولت عراق با کُرد
- فصل دهم: سیاست حکومت عراق در گسترش مزدوری در کردستان
- فصل یازدهم: رفتار حکومت عراق در زمان گفتگو با کردستان 1984-1983
- فصل دوازدهم: سیاست حکومت عراق پس از شکست گفتگوها 1986-1985
دکتر علی تتر نرویی متولد 1968 در منطقه آمیدی دهوک است. وی بعد از قرارداد الجزایر 1975 به ایران آواره شد و دوران مدرسه خود را در جهرم، یزد، مشهد و ارومیه گذراند. بعد از پایان جنگ ایران و عراق به صفوف پیشمرگهها پیوست که البته به اسارت عراقیها درآمد اما در در سال 1991 همزمان با قیام مردمی آزاد شد.
علی تتر دکترای تاریخ خود را از دانشگاه بین المللی دهوک گرفت و از افراد سرشناس تاریخ نگاری اقلیم کردستان است که دهها کتاب از وی منتشر شده است. وی از اعضای ارشد شورای رهبری حزب دمکرات کردستان (پارتی) و استاندار فعلی دهوک در اقلیم کردستان است.
گزارش از سجاد حشمتی، پژوهشگر مسائل کُردها
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
