فراتاب: طی روزهای اخیر که تنش و درگیری‌های نیابتی در خاورمیانه رو به افزایش است، انتشار نشست ویژه‌ی وزارت‌خانه‌های دفاع و خارجه و مشاور امنیت ملی دولت آمریکا در مورد طرحی در خصوص آینده کُردها در سوریه در کانون تحلیل و توجهات قرار گرفته است. آنچه که در ادامه خواهد آمد بررسی این گزارش در رسانه‌های مختلف از جمله المانیتور و ... است.
پنتاگون پروژه‌ای برای نیروهای دموکراتیک سوریه در نظر دارد که با دولت بشار اشد همکاری کنند. این طرح که در وزارت امورخارجه آمریکا در حال بررسی است، مربوط به سیاست بازاندیشی در مورد سوریه است. نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) متحد بالقوه آمریکا در شکست داعش طرف اصلی این طرح هستند. به گفته منبع آگاهی که با المانیتور مصاحبه کرده که نخواسته نامش فاش شود گفته که نظرات دولت ترکیه نیز در این طرح لحاظ شده و هدف از این طرح حفاظت از نیروهای دموکراتیک سوریه در میان مدت و بلند مدت است.
7 اکتبر به بعد
بعد از جنگ حماس و اسرائیل حملات زیادی در سوریه و عراق متوجه نیروهای آمریکایی بوده است. به گفته سابرینا سینگ، سخنگوی پنتاگون: بعد از 25 مهر امسال 151 حمله به 2400 نیروی آمریکایی در عراق و سوریه انجام گرفته که بیشتر حملات با راکت‌ها و پهپادهای با فناوری پایین بوده است که بخش عمده‌ای از آنها رهگیری شده‌اند. با این حال، اواخر روز شنبه شبه‌نظامیان با چندین موشک بالستیک و راکت به پایگاه هوایی آمریکا در غرب عراق حمله کردند. دو موشک بالستیک از سیستم دفاع هوایی پاتریوت آمریکا عبور کردند. فرماندهی مرکزی ایالات متحده در بیانیه‌ای اعلام کرد که حداقل یک سرباز عراقی زخمی شده است و چندین پرسنل آمریکایی «در حال ارزیابی آسیب‌های مغزی هستند.» در همین رابطه جان فاینر معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز یکشنبه در مصاحبه ای با ای‌بی‌سی گفت: «این یک حمله بسیار جدی با استفاده از قابلیت موشک‌های بالستیک بود که یک تهدید واقعی بود.»
بعد از حمله به غرب عراق نخست وزیر عراق محمد شیاع السودانی فشار فزایند‌ای را برای خروج نیروهای آمریکایی متوجه خود می‌بیند. ادامه حضور نیروهای آمریکایی در سوریه منوط به حضور در عراق است حضور نیروهای آمریکایی بر اساس تبلیغ ایالات متحده در خصوص مبارزه با داعش است و بر خلاف روس‌ها و ایرانی ها به دعوت رژیم در سوریه نیستند تمام ادوات نظامی و تدارکات مورد نیاز آنها از عراق تامین می‌شود با تخلیه نیروهای آمریکایی در عراق، ارتش آمریکا می‌بایست 900 نیرو ویژه خود در سوریه را نیز تخلیه کند.
طرح بی‌استفاده
اما در همین رابطه ژنرال مظلوم کوبانی در مصاحبه با المانیتور گفته است: از طرح پنتاگون بی‌اطلاع است و این اولین‌باری است که در این مورد می‌شنوم. با توجه به وضعیت روابط ما با رژیم اسد، که از روابط پایداری برخوردار نیستیم از هر گونه گفتگوی معناداری با ما برای آینده دموکراتیک برای کل کشور، از جمله برای کُردها، خودداری میکند، این طرح کاملا غیرقابل دوام است. از سوی دیگر کوبانی گفت که دولت قادر به دفاع از سرزمین خود در برابر داعش نیست، چه رسد به سرزمین ما.
کوبانی افزود: «داعش در حال حاضر بر بخش‌هایی از دیرالزور در غرب رود [فرات] در سمت رژیم کنترل دارد و در امتداد جاده [اصلی] به دمشق حضور دارد». من مات و مبهوت هستم و نمی‌توانم دلیل این نقشه‌ی بی‌استفاده را درک کنم.»
از سوی دیگر چارلز لیستر، مدیر برنامه‌های سوریه و مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی در موسسه خاورمیانه در مصاحبه با المانیتور خاطرنشان کرد که در 10 روز اول ژانویه، یک سوم حملات داعش در سراسر جهان در سوریه رخ داده است. این بزرگترین مدرکی است که ما تاکنون داریم مبنی بر اینکه داعش به طور روش‌مند توانایی‌های خود را در سوریه بازسازی کرده است، که بیشتر آن در مناطق تحت کنترل رژیم رخ می‌دهد. لیستر به المانیتور گفت، رژیم اگر ناگهان مسئولیت 20 تا 30 درصد بیشتر کشور را بر عهده بگیرد، کاملاً از مقابله با داعش ناتوان خواهد بود و عملا این یک هدیه به داعش در یک بشقاب طلایی است.
لیستر گفت: که در وزارت دفاع از نحوه رسیدگی به پرونده‌های سوریه و عراق نارضایتی شدیدی وجود دارد و یکی از مقامات ارشد وزارت دفاع اخیرا به او گفت: لعنتی ما اینجا چه می‌کنیم؟ ما هیچ ماموریت راهبردی در زمینه مقابله با داعش نداریم. فقط به ما گفته می‌شود که به غوغا کردن ادامه دهیم و وقتی نوبت به محافظت از خود در برابر شبه‌نظامیان ایرانی می‌رسد، دست‌هایمان را از پشت بسته‌ایم. هنگامی که نیروها ناراضی هستند، توجیه استقرار آنها دشوارتر می شود.
همکاری جدی نیروهای دموکراتیک سوریه با دولت اسد
دولت آمریکا اذعان داشته که ما همیشه به نیروهای سوریه دموکراتیک گفتیم که فراتر از قطنامه 2254 سازمان ملل [که خواستار یک فرآیند سیاسی فراگیر برای حل مناقشه است] پاسخی برای حکومت شمال شرق سوریه نداریم. شما آزادید که هم با اسد و هم با روس‌ها مذاکره کنید. جیمز جفری، سفیر کهنه‌کار ایالات متحده در عراق و ترکیه که در سال 2018 توسط دونالد ترامپ به عنوان سفیر سوریه منصوب شد. جفری به المانیتور گفت: تنها هشدار ما به نیروهای سوریه دموکراتیک این بود که ما نمی‌توانیم با دولت اسد همکاری کنیم اگر شما خواهان همکاری با دولت اسد هستید این اجازه را دارید در و در ادامه افزود اگر ارتش سوریه به شمال شرق وارد شود ما باید اینجا را ترک کنیم .
در زمان دولت اوباما رویکرد متفاوتی از سوی کاخ سفید در حال اجرا بود. آنها این ایده را داشتند که هم شاخه نظامی نیروهای سوریه دموکراتیک و هم شاخه سیاسی آن را آموزش داده و برای زمان خروج نیروهای آمریکایی از سوریه آماده کنند. این آمادگی برای همکاری با دولت اسد و هم پیمان آنها یعنی روسیه که بقای دولت اسد به آنها وابسته بود بسیار مهم و حائز اهمیت بود.
امتناع واشنگتن از کنار گذاشتن نیروهای سوریه دموکراتیک پس از شکست داعش و بیرون راندن آنها از آخرین منطقه تحت تصرف داعش در سال 2019، باعث پیچیده تر شدن روابط ترکیه با آمریکا شد، زیرا ترکیه و متحدان شورشی سنی مذهب آنها حملات علیه کردها در شمال شرقی سوریه را تشدید کردند.
بعد از انتخابات آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ اوضاع به شکلی دیگر در تغییر بود. رئیس جمهور آمریکا در تماسی تلفنی با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به توافقی دست یافتن که آمریکا نیروهای خود را در شمال شرق سوریه جا‌به‌جا کرده تا ارتش ترکیه بتواند با حمله به سوریه بخشی از آن را به اشغال خود درآورد.
جفری در مصاحبه با المانیتور فاش کرد که آنکارا درخواست کرده است تا کنترل اردوگاه‌ها و زندان‌هایی را که اسیران داعش و خانواده‌های‌شان در آنها نگهداری می‌شوند، از جمله 10000 جنگجوی خارجی که اکثر آنها از ترکیه به سوریه رفته‌اند، به آنها واگذار شود، زیرا دولت اردوغان ایدهای دیگر در سر دارد. جفری گفت: ترامپ زمانی که رئیس جمهور ترکیه این پیشنهاد را ارائه کرد، این ایده را داشت که ترک‌ها این کمپ ها را اداره کنند. این ایده به قدری بد بود که هیچکس آن را دنبال نکرد و باعث واکنش شدید کنگره شد. واکنش شدید کنگره به حدی بود که ترامپ مجبور شد تصمیم خود برای خروج نیروهای آمریکایی را لغو کند. سال گذشته مجلس نمایندگان با 103 رای موافق در برابر 321 رای مخالف خروج نیروهای آمریکایی از سوریه رای داد و قطعنامه قدرت جنگی را که توسط مت گیتز نماینده فلوریدا ارائه شده بود، رد کرد.
نیروهای دموکراتیک سوریه در حال حاضر مشکلات بزرگی را برای تحت کنترل نگه داشتن اسرای داعش تجربه می‌کنند. کمک نیروهای ویژه ایالات متحده برای فرار گسترده زندانیان از زندان الصناعه در سال 2022 که صدها کشته برجای گذاشت بسیار مهم و ضروری بود. کوبانی گفت که مهاجمانی که به دنبال آزادی همتایان خود بودند از مناطق تحت اشغال ترکیه آمده بودند. بسیار بعید است، حتی با کمک روسیه، رژیم بتواند از حمله مشابهی جلوگیری کند.
ترک‌ها، روسیه و جنگ اکراین، 7 اکتبر
جنگ در اوکراین توازن نیروها را در سوریه بر هم‌زد کرملین مشتاق نگه داشتن ترکیه در روابط اقتصادی با خود است. واشتنگن نیز رئیس جمهور ترکیه را ترغیب میکند تا پیشنهاد سوئد در ناتو را تایید کند. این هفته جلسه‌ای تشکیل به این موضوع رسیدگی می‌شود.[در زمان تنظیم این گزارش جلسه برگذار شد و رئیس مجهور ترکیه به پیوستن سوئد به ناتو رای مثبت داد].
کوبانی فرمانده نیروهای SDF معتقد است تنها حملات شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران به نیروهای آمریکایی بعد از 7 اکتبر نیست که بحث خروج نیروهای آمریکایی را از منطقه تشدید میکند. این در واقع ترکیه است که محرک واقعی خروج این نیروهاست. از آغاز جنگ در اوکراین تعامل ایالات متحده و کردهای سوریه به طور آشکاری کاهش یافته، به طوری که چندین مقام ارشد مرتبط با نیروهای SDF تنها برای لغو روادید از سفر به واشتنگن بازماندند.
با این حال، کوبانی ادعا کرد که «هدیه واقعی» سکوت واشنگتن در مقابل موج جدید حملات ترکیه است که زیرساخت‌های غیرنظامی را هدف قرار می‌دهند تا اینکه شمال شرق سوریه را فلج کنند، این نشان‌دهنده مرحله جدیدی از تلاش‌های ترکیه برای فلج کردن نهاد تحت رهبری کردها است. سکوت شریک آمریکایی ما در حالی است که مدارس، بیمارستان‌ها و نیروگاه‌های ما در حال نابودی هستند و غیرنظامیان در حملات پهپادهای ترکیه کشته می‌شوند، متأسفانه این سکوت ما را به یک نتیجه می‌رساند: «این که ترک‌ها از انفعال ایلات متحده به نفع خودشان عمل می‌کنند.» همچنین کوبانی پیش‌بینی کرد که در صورت انتخاب مجدد دونالد ترامپ به ریاست جمهور آمریکا، به رئیس جمهور ترکیه این آزادی را می‌دهد که تحرکات بیشتری را در منطقه داشته باشند و این اوضاع را بدتر میکند.
در همین حال، به نظر می‌رسد مقامات کاخ سفید بر این باورند که هنوز می‌توانند آنکارا را متقاعد کنند که دشمنی خود را با نیروهای دموکراتیک سوریه کاهش دهد. و با همکاری ترکیه به عنوان یک میانجی بالقوه می‌توانند ترتیبی ایجاد کنند تا عقب نشینی نیروهای آمریکایی به صورت منظم و از اربیل آغاز شود. در همین زمینه لیستر گفت همچنان قادر به انجام کارها با هماهنگی با آنچه از نیروهای SDF باقی مانده است، از طریق معامله با دمشق هستیم.
افزایش شدید تلفات ارتش ترکیه طی ماه گذشته در درگیری‌ها با پ‌ک‌ک در شمال عراق، اوضاع را سخت‌تر کرده است. اردوغان تهدید میکند که یک تهاجم زمینی دیگر علیه نیروهای SDF انجام خواهد داد و عادی‌سازی روابط بین آنکارا و دمشق به انجماد عمیق بازگشته است. علاوه بر این، حزب دموکرات کردستان عراق، که رهبری حکومت اقلیم کردستان را بر عهده دارد، به شدت با مشارکت ایالات متحده و SDF نیز مخالف است.
جفری معتقد است که نیروهای ویژه ایالات متحده ممکن است به اندازه شورای امنیت ملی این بحث را تحمیل کنند. من نمی‌توانم به شما بگویم که جامعه نخبگان نیروهای ویژه چقدر به مبارزه با داعش و به ویژه با نیروهای SDF متعهد هستند و دلیل خوبی هم دارد چون آنها بهترین متحدی‌اند که آنها تا به حال در هر جنگی داشته اند.
وی افزود: اما آنچه اکنون در خاورمیانه می‌گذرد، در مقایسه با 20 سال گذشته نقش مهمی برای [نیروهای] دلتا ندارد. آنها ممکن است این را نیز تحت فشار قرار دهند زیرا این افراد پرورش یافته‌اند و جان خود را با کشتن تروریست‌های جهادی سنی به خطر انداخته‌اند. آنها فکر نمی‌کنند ترکیه یک متحد است و فکر نمی‌کنند ایران یک تهدید است.
گزارش از سید سالار رحیمی
بازنشر این متن با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
