فراتاب: برای انجام کاری عازم سرپل‌ذهاب بودم هنگام بازگشت راننده تاکسی کلید ضبط ماشین را زد و صدای آن را کم کرد به زحمت صدای موسیقی را می‌شنیدم خانمی که کنارم  نشسته بود به راننده گفت: اگر امکان دارد صدای موسیقی را کمی زیاد کنید همزمان با زیاد کردن صدای ضبط خانم گفت: صاحب این صدای محزون و زیبا کیست؟ و راننده که مردی مسن بود گفت: «لالو بیرخان» لالو در زبان کُردی به معنی دایی است این واژه در فرهنگ کُردی دربردارنده‌ی صمیمیت، صداقت و محبوبیت شخص ملقب به این واژه در میان مردم است که لالوبیرخان از این جمله اشخاص بوده است.

زندگینامه لالو بیرخان

او در سال 1285 خورشیدی در روستای زرده از توابع شهرستان دالاهو دیده به جهان گشود. از کودکی هنر تنبور نوازی و مقام‌های آن را نزد پدرش کاکاخان که خود یکی از استادان بی‌بدیل مقام و تنبور بود و دایی‌اش جمشید فرا گرفت.

لالو بیرخان مقام‌دان و کلام‌خوان آواهای حقانی و آیینی یارستان بود او همچنین راوی افسانه‌های باستانی و شاهنامه خوان بود بسیاری از مقام‌دانان منطقه گوران و کرمانشاه ایشان را استاد بی‌نظیر و بی‌تکرار کلام و مقام‌های کُردی تنبور می‌دانند.

او همواره بدون هیچگونه چشم‌داشتی در منزل خود میزبان دوستداران و علاقمندان به یادگیری این هنر بوده، داشته و دانسته‌های خود را بی‌کم و کاست در اختیار هنر دوستان قرارداده و اعتقاد داشته که موسیقی بخشی از زندگی است و نرخ ندارد.

در این بین عده‌ای گمان می‌کنند که او هرگز تنبور نواز نبوده و تنها کلام‌خوان بوده که این موضوع به نظر کاملا اشتباه است چرا که او شاگردان بنامی را در عرصه‌ی تنبور نوازی آموزش داده است چرا که نوازندگی و آواز دو حرفه‌ی مجزا از هم‌اند یک استاد که تنها آوازخوان است توان آموزش آواز و ساز را با هم ندارد اما تمامی شاگردان ایشان بطور همزمان ساز وآواز را نزد ایشان یادگرفتند، از بنام‌ترین شاگردان ایشان می‌توان به استاد طاهر یارویسی اشاره کرد که در گوران، کرمانشاه و تهران شاگردان بسیار در محضر ایشان مشغول فراگیری تنبور شدند.

لالو بیر خان از ابتدا تا پایان زندگی خود هنر آواز و آموزش آن را ادامه داد اما در جوانی نواختن تنبور را کنار گذاشت و تا پایان عمر دیگر این ساز را نوازش نکرد.

در دهه‌ی چهل خورشیدی به اتفاق نوازندگانی چون سید ‌ولی حسینی، درویش‌‌علی‌ میر‌درویشی، درویش‌مرادخان نظری و کادارا‌ منهویی آثار ارزشمندی از خود به‌یادگار گذاشتند که امروز سرلوحه و سرمشق کلام‌خوانان و مقام‌دانان نسل جوان می‌باشد.

لالو بیرخان پس از سال‌ها حفظ و نشر موسیقی مقامی کُردی سرانجام در سن هشتاد سالگی دیده از جهان فرو بست. سبک او همواره مورد تایید و تحسین مقام‌دانان بوده و هنوز هرکجا سخن از موسیقی مقامی زده می‌شود نام وی بر پرده‌ی ذهن ظاهر می‌شود.

گزارش از فردیس حیدری

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است