فراتاب – گروه بین الملل: طی روزهای اخیر انتخاب بوریس جانسون به عنوان نخست وزیر جدید بریتانیا، واکنش های مختلفی را با توجه به سوابق رفتاری، گفتاری و حتی نژادی این چهره پرحاشیه و خاص سیاست انگلستان به دنبال داشته است. در این بین رسانه های رسمی مانند شبکه تلویزیونی روداو و نیز شبکه های اجتماعی پربیننده کُرد در اقلیم کردستان (عراق) با انتشار تصاویری از بوریس جانسون در حالی که در قهوه خانه ای در اقلیم کردستان با دستار کُردی به سر دیده می شود، متفقاً نوشته اند: «دوست کُردها نخست وزیر بریتانیا شد» حال باید دید آیا به راستی آنگونه که کُردها از انتخاب جانسون به عنوان یک دوست یاد می کنند او دوست کُردها بوده و یا خواهد بود؟

برای یافتن پاسخ این سوال شاید بهترین اتفاق و مقطعی که می تواند دوستی یا علاقه خاص جانسون به کُردها را در بوته نقد و آزمایش قرار دهد، به موسم برگزاری «رفراندوم استقلال» کُردها در سپتامبر 2017 بازگردد درست در زمانی که بوریس جانسون وزیر امور خارجه بریتانیا بود. در این زمان جانسون بالشخصه چند بار بطور صریح و مستقیم در رابطه با رفراندوم استقلال اقلیم کردستان نظر مخالفش را اعلام و یا منتشر کرد.

بطور مثال در یک توئیتی وی نوشت: «از همه طرف ها می خواهیم با حفظ آرامش در تلاش برای شکست داعش با یکدیگر همکاری کنند. آینده عراق در گرو گفتگو قرار دارد. انگلستان نیز آمادگی خود را برای کمک در این زمینه اعلام می کند.»

یا در یک کنفرانس خبری یکبار دیگر اینگونه موضع گرفت: «برگزاری یک همه پرسی در زمان حاضر توجهات را از اولویتهای ضروری تر همچون شکست داعش، برقراری ثبات در مناطق آزاد شده و رسیدگی و حل موضوعات دیرینه سیاسی که به ظهور داعش منجر شد، منحرف می سازد. اقدامات یکجانبه برای کسب استقلال به مصلحت مردم منطقه و عراق نخواهد بود؛ هرگونه همه پرسی و یا فرآیند سیاسی در جهت کسب استقلال باید مورد توافق و پذیرش دولت عراق در بغداد قرار گیرد. انگلیس از یک عراق باثبات، دموکراتیک و متحد حمایت می کند؛ عراقی که قادر به تأمین امنیت، شغل، خدمات درمانی و آموزش برای تمام مردم عراق باشد.»

تصاویر بوریس جانسون در «چایخانه مچکو» در شهر اربیل پایتخت اقلیم کردستان در حالیکه یک دستار کُردی به سر داشته و با فرزند دوم جلال طالبانی و مردم محلی خوش و بش می کند

اما این تنها یک بخشی از ماجراست وقتی که به رویدادهای 16 اکتبر همان سال باز می گردیم، می بینیم که دولت بریتانیا ،که جانسون وزیر خارجه اش بود، بیشترین واکنش و حضور در همراهی با ارتش عراق و نیروهای حشد شعبی برای بازگرداندن کنترل دولت مرکزی نه تنها بر کرکوک بلکه دیگر مناطق مورد مناقشه را ایفا کرد. جانسون در همین چارچوب از بازگشت نیروهای دولت مرکزی به کرکوک اعلام حمایت کرد. در این زمان حتی شرکت عظیم نفتی بی.پی متعلق به بریتانیا درست 24 ساعت پس از رویدادهای کرکوک و در حالی که هنوز ثبات و آرامش در این شهر وجود نداشت، اقدام به شکستن قفلها و کُدهای مربوط به چاههای نفت کرکوک شد و بدون در نظر گرفتن رضایت کُردها، با یک توافق مخفی از پیش انجام شده با دولت مرکزی، شروع به کنترل و مدیریت نفتی میدان عظیم نفتی کرکوک کرد. امری که محتملاً بدون آگهی، هماهنگی و کمک و برنامه ریزی وزارت خارجه انگلستان و شخص بوریس جانسون امکانپذیر نمی بود.

در نتیجه بایستی گفت خوشحالی رسانه های اقلیم کردستان از جمله شبکه روداو، کردستان 24، کردستان و برخی از چهره های سیاسی و شناخته شده این منطقه، در انتخاب یک دوست کُردها در لندن به عنوان نخست وزیر، چندان با واقعیات روی داده تطبیق ندارد.

سابقه رفتارهای غیرمعمول بوریس جانسون

شاید اگر کسی بوریس جانسون را نشناسد وقتی برای نخستین بار تصاویر او در یک قهوه خانه در اقلیم کردستان را در کنار «قباد طالبانی» معاون نخست وزیر اقلیم و تنی چند از مردم عادی در حالی که دستاری کُردی به سر دارد را ببیند، برداشتی مشابه با واکنش رسانه ها و شبکه های اجتماعی کُردها را داشته باشد و این تصاویر را نشانه ای برای دوستی و رابطه خاص او با کُردها تفسیر کند. اما اگر همین فرد در گوگل نام بوریس جانسون را سرچ کند آنگاه در خواهد یافت اصولاً جانسون در عرصه اجتماعی و حتی گاه رسمی چندان قائل به رفتارهای رسمی و اداری نیست، و بخشی از معروفیت او ناشی از همین رفتارهای تعمدا غیرمعمول از پوشیدن لباسهای مختلف تا لیست زدن بستنی به مانند یک کودک خردسال، تا ادا و اتوار نشان دادن ها شبیه یک کمدین و ... است.

مسبوق به سابقه بودن واکنشهای احساسی و اشتباه!

اما این نخستین بار نیست که چنین واکنش های احساسی و خوشبینانه ای را در سطحی گسترده در اقلیم کردستان می توان مشاهده کرد. پیش از این نیز در سال 2016 وقتی دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب گردید، یک موجی از شادی بخصوص در بین طرفداران خواست استقلال و جدایی در اقلیم کردستان ایجاد شد، که یک جمهوریخواه دوست و طرفدار کُردها در کاخ سفید قدرت را در دست گرفته است.

صاحب یک رستوران محلی در شهر دهوک در شمال اقلیم کردستان پس از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور نام خود را به «ترامپ» تغییر داده است

همچنین پس از چندی انتخاب «رکس تیلرسون» به عنوان وزیر خارجه از سوی ترامپ، دامنه این خوشحالی ها را بیشتر کرد و این انتخاب را نیز دلیلی دیگر بر کُرددوستی ترامپ و آمریکایی ها قلمداد کردند، علت این امر هم به یک سلسله دیدارها و تصاویر حضور تیلرسون پیش از وزارتش در اقلیم کردستان باز می گشت در زمانی که به عنوان یکی از مدیران اصلی شرکت نفتی اکسون موبیل مذاکرات و محتملاً قراردادهایی با مقامات کُرد امضا کرده بود. اما در این دو مورد نیز خیلی سریع و در کمتر از یکسال مشخص شد خوشبینی ها صحیح نبوده است، چرا که نهایتاً برای آمریکایی ها و بسیاری دیگر از کشورها در مقاطع حساس، برداشت ها و منافع استراتژیک و کلان هستند که دارای اهمیت اساسی هستند و در نتیجه شاهد بودیم بیشترین فشار دیپلماتیک در عرصه بین المللی علیه رفراندوم توسط تیلرسون و تیم سیاست خارجی اش در امور عراق و مبارزه با داعش از جمله «برت مک گورک» روی داد. تیلرسون به صراحت اعلام کرد: «واشنگتن رفراندوم را به رسمیت نمی شناسد.» و در کشاندن مساله استقلال به جلسه شورای امنیت سازمان ملل، و دیدگاه منفی این شورا نیز  بیشترین تاثیر و ابتکار را داشت روندی که با حمایت کامل دونالد ترامپ روی داد.

در شهر کوبانی واقع در کردستان سوریه نیز یک کبابی محلی نام خود را به ترامپ تغییر داده است

چشم انداز روابط اقلیم کردستان در دوره بوریس جانسون

در حقیقت بایستی گفت جانسون در قبال اقلیم کردستان طرفدار همان رویه ای است که روزی سایکس به نمایندگی بریتانیا در ایجاد کشور عراق، در پیش گرفت، یعنی کُردهای عراق را تنها در چارچوب دولت مرکزی این کشور مورد شناسایی و حمایت قرار می دهد.

لذا کُردها در دوره پیش رو اگر رویه استراتژیک خود در خصوص آینده شان را همراهی با دیگر بخش های عراق و به عنوان یکی از زیرمجموعه های دولت عراق تعیین کنند و دنبال آن روند، خواهند توانست در این مقطع روابط خود با انگلستان و نخست وزیر جدیدش را گسترش دهند. امری که به نظر می رسد در سرلوحه استراتژی های فعلی رهبر و نخست وزیر اقلیم کردستان با توجه به تجارب رفراندوم و 16 اکتبر قرار گرفته است.

در همین زمینه نیچیروان بارزانی رهبر جدید اقلیم کردستان یکی از نخستین کسانی بود که پس از انتخاب جانسون برای وی پیام تبریک ارسال کرد و نوشت: «اربیل، کمک های انگلیس به عراق و اقلیم کردستان در مبارزه با ترور را بسیار دارای اهمیت دانسته و خواستار ادامه این کمک ها برای حفظ امنیت و ثبات عراق به عنوان بخشی مهم از خاورمیانه است.»

اما اگر یکبار دیگر در این مقطع استراتژی ها و مسیری که انتخاب می کنند به دو راهی استقلال- جدایی و یا ماندن در نظام سیاسی عراق برسند و راه جدایی را در پیش بگیرند، به احتمال بسیار، یکبار دیگر با مواضع و اقدامات مخالفت آمیز و سرسختانه بریتانیا مواجه خواهند شد.

نویسنده: اردشیر پشنگ - سردبیر پایگاه خبری فراتاب

بازنشر این گزارش با ذکر منبع فراتاب» بلامانع است