فراتاب - گروه دیپلماسی: کارشناسان بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران با وجود قرار گرفتن در منطقه ای در معرض فروپاشی نظم تاکنون توانسته است تا نفوذ و ثبات خود را حفظ کند.اما سوال اساسی آن است که ایران چگونه می تواند از این قابلیت منطقه ای برای دریافت امتیاز در حوزه دیپلماسی استفاده کند؟
استفاده از این قابلیت نیازمند دیپلماسی مبتکرانه ای است که نقش ایران را از «یک قدرت منطقه ای تاثیر گذار و بانفوذ» به یک قدرت با ظرفیت و قابلیت «مدیریت صلح و ثبات و امنیت منطقه ای» تبدیل کند. چنین جهش بزرگی درنقش منطقه ای ایران نیازمند سه فاکتور است: اول اینکه اجماعی درداخل بر سر منافع ملی ایران درمنطقه حاصل شود،دوم داشتن ابتکارات واقع بینانه ای که قابلیت پذیرش منطقه ای و بین المللی داشته باشد وسوم شهامت گفتگو با قدرتهای منطقه ای و جهانی است.
با توجه به برداشت غیر واقع بینانه کشورهای غربی و برخی کشورهای عربی که ایران را برهم زننده ثبات می دانند چگونه می‌توانیم این درک را نسبت به نقش خود تغییر دهیم؟اکنون محمد جواد ظریف طرح امضای منع تجاوز با عربستان را پیشنهاد داده است ،با توجه به اینکه اختلاف ایران با عربستان بر سر نفوذ در منطقه و نه تهدید نظامی است شما این طرح را مناسب می دانید؟چه سازکار دیگری می تواند برای رفع تنش ها مناسب باشد؟
قبل از طرح امضای منع تجاوز با عربستان باید:درگام اول اظهارات و تبلیغات خصمانه و کینه توزانه ریاض و تهران درقالب دیپلماسی رسمی و یاغیر رسمی مورد توافق متوقف و «آتش بس جنگ تبلیغانی» برقرار شود.درگام دوم، توافقنامه امنیتی دوجانبه امضاء شده بین ایران و عربستان احیاء و فعال شود.درگام سوم: مجمع گفت‌‌‌وگوهای ایرانی و هشت کشورحاشیه خلیج فارس تشکیل شود.درگام چهارم: اقداماتی همزمان برای مهارگسترش روند تقابل فرقه‌‌گرایی و اختلافات شیعه و سنی تدبیر شود.درگام پنجم: تشکیل سیستم همکاری‌های جامع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و نظامی بین هشت کشورباید دردستور کار مجمع مذکور قرار گیرد. آنگاه امضاء پیمان عدم تجاوز آنهم بین هشت کشور و نه فقط ایران و عربستان، می تواند ازجمله سلسله پیمان ها و توافقات متعدد در زمینه های امنیتی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی باشد.
ترکیه و مصر در سال های اخیر تلاش کرده اند با نزذیک شدن به روسیه امتیازات لازم را از غربی ها در حوزه ه های سیاسی و امنیتی اخذ کنند. آیا استفاده از این روش می تواند برای ایران نیز چاره گشا باشد؟
استراتژیهای اردوغان زیگزاگ های زیادی دارد که بعضا هم متعادل و معقول نیست مثل تندرو گری هایی که درسالهای اولیه بروز بحران سوریه درجهت سقوط دولت بشار اسد انجام می داد. ایران باید ابتکاراتی را روی میزجامعه جهانی بگذارد که هم معقول و معتدل باشد، هم ظرفیت بن بست شکنی دروضع بحرانهای منطقه را داشته باشد و هم آمریکا را از موضع «تهاجمی و یکجانبه گرایی» به موضع «انفعالی و همکاری چندجانبه گرایی» بکشاند.
پوریا فیروزنژاد، روزنامه سازندگی
