گسترش نفوذ ایران در منطقه؛ نزدیکی ریاض و تل آویو | فراتاب
کد خبر: 7168
تاریخ انتشار: 17 دی 1396 - 12:05
علیرضا علیپور
مهم ترین سوالی که در مورد آینده این ائتلاف می شود پرسید این است که آیا این دو رژیم به سمت برقراری روابط دیپلماتیک حرکت می کنند؟ برای پاسخ به این پرسش باید گفت که اخباری که در رابطه با ارتباط اسرائیل و عربستان مطرح می شود، از هر کدام از طرفین قطعاً هماهن

فراتاب- گروه بین الملل: عربستان سعودی به عنوان رهبر سنتی جهان اسلام و خادم حرمین شریفین با دولت اسرائیل که از سوی بسیاری از کشورهای اسلامی و جامعه جهانی به عنوان اشغالگر قدس شناخته می شود، هیچ گونه مناسبات رسمی نداشته است. همچنین در قاموس سیاسی و قوانین رسمی اسرائیل؛ عربستان به عنوان «دشمن» درنظر گرفته می شود و تنها ارتباط بین دو کشور به سفر سالیانه هزاران عرب شهروند اسرائیل، به‌ویژه از راه اردن، برای انجام مناسک حج تمتع یا عمره محدود می شود.

عربستان سعودی پس از اعلام موجودیت اسرائیل در سال 1948 با اعزام سه هزار نیروی نظامی به کشورهای عرب در جنگ با اسرائیل شرکت کرد. همین اقدام در جنگ 1967 نیز تکرار شد و در جنگ تموز ۱۹۷۳ ارتش سعودی با اعزام نیرو به سوریه و اردن برای یاری‌رسانی به دمشق و امان، قدماً و قلباً در کنار کشورهای عرب ایستاد. بعد از جنگ ۱۹۷۳، عربستان در صدر کشورهایی بود که تحریم نفتی علیه اسرائیل را اعلام کرد. در سال ۱۹۷۸ که محمد انور سادات رهبر وقت مصر با مناخم بگین در اسرائیل پیمان صلح کمپ دیوید را امضا کرد، عربستان به عنوان پیشاهنگ همه کشورهای عربی، روابط با مصر «خائن» را قطع کرد. همچنین در دوران ملک فهد و ملک عبدالله شاهد طرح صلح اعراب – اسرائیل بودیم اما با مخالفت اسرائیل به نتیجه نرسید؛ که تمام موارد فوق نمایانگر خصومت و دشمنی دو کشور بوده و در تمام این مدت عربستان سعودی به عنوان رهبر جهان اسلام و عرب درصدد ایفای نقشی مهم در کسب حق فلسطینی ها در مقابل اسرائیل بوده است.
طی دهه های گذشته شاهد همسویی روابط بین عربستان و رژیم جعلی قدس بوده ایم که مهمترین سنگ بنای روابط پنهانی آنها تهدید ایران به عنوان دشمن مشترک است. بزرگترین دغدغه و نگرانی های دو رژیم در خصوص ایران ترس از پیشبرد برنامه هسته ای ایران، ترس از افزایش نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا و کشورهای عربی، تلاش ایران برای گسترش اسلام شیعی و صدور گفتمان انقلاب اسلامی و نیز حمایت ایران از گروه های مخالف مانند حزب الله و سوریه می باشد . در این راستا عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی برقراری روابط با یکدیگر را جزو منافع متقابل دو طرف می دانند . از سوی دیگر گسترش نفوذ ایران در سوریه، لبنان، عراق و یمن باعث هراس اسرائیل و عربستان سعودی و نزدیکی هر چه بیشتر دو کشور به یکدیگر گردیده است.

در نتیجه شاهد گزارش هایی در مورد ارتباطات محرمانه میان دو رژیم برای مقابله با ایران بودیم که برای نمونه می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- سفر مئیر داگان رئیس وقت موساد به عربستان سعودی و دیدار با مقام‌های ارشد سعودی در مورد یک رشته تفاهمات امنیتی
- دیدار ژنرال موشه یعلون وزیر دفاع وقت با امیر ترکی الفیصل رییس دستگاه اطلاعاتی سعودی در اجلاس امنیتی مونیخ در سال 2016
- سفر انور عشقی نظامی پیشین و رییس یک اندیشکده سعودی به تل‌آویو و بیت‌المقدس و دیدار با دوری گولد معاون مدیر کل وزارت خارجه رژیم صهیونیستی
- اظهارات یوالل ستاینیتز وزیر انرژی اسرائیل در 19 نوامبر 2017 که می گفت : « تماس‌ها با بخش میانه روی جهان عرب، از جمله عربستان سعودی، به ما کمک می‌کند که ایران را متوقف کنیم". این طرف دیگر است که می‌خواهد روابط بی‌سر و صدا بماند. ما مساله‌ای (با علنی شدن روابط) نداریم .
- مصاحبه ژنرال آیزنکات با روزنامه ایلاف عربستان و تاکید بر توافق کامل دو کشور در مورد نیات ایران در منطقه . وی ایران را "بزرگترین و واقعی‌ترین تهدید در منطقه" می‌خواند و می‌افزاید: "ایران می‌خواهد با ایجاد یک هلال شیعی، از لبنان تا ایران و سپس از خلیج (فارس) تا دریای سرخ کنترل خاورمیانه را به دست بگیرد. ما باید مانع از تحقق این برنامه شویم."


بنابراین امروزه عربستان سعودی و اسرائیل در مقابل تهدیدات برخی از بازیگران دولتی و غیردولتی در منطقه غرب آسیا وارد نوعی اتحاد طبیعی و نانوشته شده اند. که مقابله با آن ها باعث نزدیکی هر چه بیشتر این دو کشور با یکدیگر و تقویت و تعمیق روابط امنیتی و سیاسی بین آن ها شده است. مهم ترین تهدید مشترک برای آن ها ایران است زیرا عربستان این کشور را اصلی ترین رقیب خود در رهبری جهان اسلام می داند و از این هراس دارد که توافق هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی باعث رهایی این کشور از تحریم های بین المللی و فراهم شدن فضای بازتری برای کمک به گروه های نائب خود در منطقه باشد بنابراین مشارکت وسیع این کشور در اعمال تحریم های بین المللی ، تضاد منافع با کشورهای متحد ایران از جمله سوریه و یمن ، تلاش برای بهره برداری از اختلافات مذهبی و قومی در داخل ایران به ویژه در مناطق کردنشین و سنی نشین و ایجاد اتحاد و همگرایی میان کشورهای حوره خلیج فارس با هدف مقابله با نفوذ و قدرت ایران در منطقه از جمله استراتژی های سیاست خارجی ریاض در مقابله با نفوذ و قدرت ایران در منطقه است و از سوی دیگر مهمترین دغدغه اسرائیل در خصوص ایران توانمندی هسته ای ایران است و حمایت از حزب الله و سایر گروه های مبارز ضد اسرائیلی در درجه دوم اهمیت قرار دارند. بنابراین دو کشور در مقابله با ایران به همسویی دست یافته اند.


اما مهمترین عاملی که باعث تسریع شکل گیری ائتلاف بین این دو گردیده است همسویی ترامپ با دیدگاهشان در مورد ایران است که در این راستا آیزنکات می‌گوید: "وجود پرزیدنت ترامپ فرصتی است برای شکل دادن به یک ائتلاف جدید بین المللی و منطقه‌ای و ریختن یک طرح اساسی استراتژیک برای متوقف کردن تهدید ایران". در نهایت هفته نامه "اشپیگل" در مطلبی به نزدیکی روز افزون عربستان و اسرائیل در منطقه به منظور مقابله با دشمنی مشترک (ایران) پرداخته و نوشت: در خاورمیانه تصویر یک دشمنی قدیمی در حال فروپاشی است. عربستان سعودی و اسرائیل دیگر هیچ مخفی کاری درباره همکاری های تنگاتنگ خود نمی کنند.حال دیگر آن ها یک دوست مشترک بوده و یک رقیب مشترک دارند. یکی دیگر از مقامات اسرائیلی نیز اخیرا روابط این رژیم با عربستان سعودی را این طور توصیف کرده است که ما مانند دو عاشق هستیم. ما به سعودی ها آنچه را که به آن نیاز دارند می دهیم اما باید از درب پشتی رفت و آمد کنیم.


آینده پیش رو
مهم ترین سوالی که در مورد آینده این ائتلاف می شود پرسید این است که آیا این دو رژیم به سمت برقراری روابط دیپلماتیک حرکت می کنند؟ برای پاسخ به این پرسش باید گفت که اخباری که در رابطه با ارتباط اسرائیل و عربستان مطرح می شود، از هر کدام از طرفین قطعا هماهنگ شده است. سعودی ها و اسرائیلی ها ذره ذره جلو می روند زیرا جامعه عرب آمادگی این را ندارد که به یک باره رابطه با اسرائیل را بپذیرد؛لذا تلاش می کنند ابتدا قبح ماجرا را آرام آرام از بین ببرند. این یک طرح برنامه ریزی شده است، فعالیت عربستان و اسرائیل بسیار گسترده است. دو دولتی که کار امنیتی نزدیک به هم می کنند باید خیلی فعالیت گسترده ای داشته باشند تا به سطح فعالیت امنیتی برسند. دولت ها برای برقرار ارتباط ابتدا فعالیت های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود را توسعه می دهند و پس از آن به فعالیت های امنیتی می رسند. قاعدتا این فعالیت ها به صورت پنهانی از گذشته بین عربستان و اسرائیل شروع شده که هم اکنون به تدریج در حال علنی شدن است . بنابراین عربستان به سمتی حرکت می کند که قبح ارتباط با اسرائیل ریخته شود تا راحت تر بتواند با همکاری امریکا و کشورهای غربی برنامه اش را پیگیری کند. عربستان می خواهد با به نتیجه رساندن بحث صلح خاورمیانه، مساله فلسطین را به مساله دوم منطقه تبدیل کند و همه نگاه ها را به سمت ایران جلب نماید؛ زیرا در حال حاضر افکار عمومی جهان عرب، اسرائیل را به عنوان دشمن بزرگ خود می شناسند چرا که بخشی از سرزمین های عربی را اشغال کرده و ملت فلسطین را تحت ظلم قرار داده است. به این ترتیب عربستان می خواهد اول اسرائیل را با خود همراه کند، دوم در مساله فلسطین به عنوان یک قهرمان صلح طلب شناخته شود و هر طور شده آن را حل کند و سوم ایران را به عنوان مشکل اصلی در افکار عمومی جهان عرب جا بیاندازد.

 

علیرضا علیپور

منبع: ایسکا نیوز

نظرات
آخرین اخبار