فراتاب - گروه بین الملل: طی یک سال گذشته کاتالونیایی ها با مشکلات عدیده ای مواجه بوده اند آمار بیکاری بسیار بالا رفته است دولت مرکزی اسپانیا با سیاست هویج و چماق یعنی با دادن وعده های اقتصادی و فرصت های بیشتر توسعه و رشد اقتصادی و همچنین دستگیری و محدودکردن رهبران و احزاب استقلال طلب و تهدید جامعه می خواهد از جدایی این منطقه جلوگیری نماید اما در شرایط کنونی، استفاده محض و صرف از قوه قاهره و برداشت و مصادره به سود قوانین در راستای دوری جستن و مخالفت صریح با رای اکثریت یک جامعه (قومی - ملیتی) در قرن 21  در جهانی تکنولوژیک و همگام با انقلاب اطلاعات و ارتباط نمی تواند منجر به نتیجه مطلوب برای دولت های مرکزگرا باشد.

واقعیت آن است در مرحله اول دولت مرکزی اسپانیا و اتحادیه اروپا با توسل به برداشت و قرائت تمامیت خواهانه و مطلوب خود از قوانین اسپانیا و اتحادیه اروپا توانستند افکار عمومی اروپا و جامعه جهانی را تا حد زیادی با خود در مخالفت و فشار و حتی سرکوب نسبی جریان استقلال طلب کاتالونیا همگام کنند. اما سوی دیگر واقعیت آن است که انتخابات مجلس محلی که امروز دارد به دستور دولت مرکزی اسپانیا برگزار می شود و نسبتا آزاد و دموکرات و در فضایی کاملا کنترل شده و تحت نظارت دولت مرکزی اسپانیا و اتحادیه اروپا می باشد می تواند سرنوشت کاتالونیا و داستان استقلال و یا تمامیت ارضی اسپانیا را با شرایط خاصی مواجه کند. طی چند ماه گذشته دولت مرکزی اسپانیا با استفاده از تمام ابزار قدرت در پی اقناع اکثریت کاتالونیایی ها برای عدم جدایی از اسپانیا بوده و مخاطرات بیکاری و اقتصادی و ... را همواره گوشزد کرده اند اگر در این انتخابات احزاب خواهان استقلال مجددا بتوانند اکثریت پارلمانی را بدست آورند مسئله هویت یابی و دولت ملت سازی های نوین در شرایط جدید و در وضعیت خاصی قرار می گیرد و بعید است در این مرحله دوم دیگر دولت مرکزی اسپانیا به این سادگی ها بتواند به سرکوب و دستگیری سران احزاب استقلال طلب دست یازد و توانایی همگامی افکار عمومی اسپانیا و اتحادیه اروپا را به شکل مرحله پیشین در پشت سر خود داشته باشد.

کردستان عراق

در کردستان عراق نیز تا حدی شرایط در روزها و ماه های آتی بدین شکل خواهد بود. یعنی در انتخابات محلی که قرار است کمتر از سه ماه دیگر برگزار شود؛ آیا احزاب هوادار برگزاری رفراندوم در مقطع کنونی با تمام سختی ها و کاستی ها و تحولات پیش آمده جدید در کرکوک که ادعا می شود بر آمده از نتایج رفراندوم استقلال بوده است بویژه حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری بارزانی و افراد و احزاب همپیمان وی می توانند اکثریت پارلمان محلی را در انتخاباتی نسبتا آزاد و دموکراتیک با نظارت نهادهای بین المللی بدست آورند، یعنی هویت یابی گروههای (قومی - ملیتی) می تواند با حربه دمکراسی و صندوق های رای همچنان قدرت خود را حفظ کند و واقعیت اکثریت جامعه خود را منعکس نماید که خواست استقلال نه قائم به فکر و تصمیم یک شخص و یا حزب خاصی بوده بلکه اولویت اول و مسئله اصلی آنان می باشد. در غیر این صورت رای آوردن احزاب مرکزگرا و مصالحه گر بویژه جریان 16 اکتبر که با دولت مرکزی شیعه عراق و کشورهای همسایه خود همگامی و همراهی بیشتری داشته اند و در مسئله کرکوک عامل اصلی ورود و به نوعی تقدیم بی مقاومت شهر به دست دولت مرکزی بوده اند، می تواند پیام آور این واقعیت باشد که مسئله هویت یابی و دولت ملت سازی در میان کُردها عراق نه تنها اولویت اصلی آنان نبوده، بلکه دغدغه های اقتصادی و رفاه مادی و وضعیت معیشتی اولویت اصلی و عاملیت در تصمیم گیری آنان می باشد.

نتیجه: انتخابات امروز کاتالونیا و چندماه دیگر کردستان نشان خواهد داد که در نیمه دوم دهه دوم قرن بیست و یکم آیا همچنان هویت یابی قومی می تواند بر جغرافیای سیاسی اجتماعی منطقه و جهان تاثیرگذار باشد و یا نه؟ آیا دموکراسی ها و انتخابات مردمی به راستی فقط تشریفاتی است و تنها زمانی قابل احترام است که در راستای اهداف و نظرات قدرتها و بازیگران اصلی دنیای سیاست باشد یا نه جهانی که هم اکنون در پی انقلاب اطلاعات و ارتباطات به شدت کوچک شده است و همه می توانند یک رسانه باشند همچنان حقوق بشر و اصل حق تعیین سرنوشت انسانها به دست خود، محلی از اعراب دارد؟

ارشاد رشیدی رستمی مدرس علوم سیاسی در دانشگاه آزاداسلامی کرمانشاه و عضو هیات تحریریه فراتاب

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است