نظریه «چتر اتحاد» بارزانی و چالشهای پیش رو | فراتاب
کد خبر: 9273
تاریخ انتشار: 20 تیر 1398 - 21:30
آزاد جندیانی

فراتاب – گروه بین الملل: در متن سخنرانی مراسم تحلیف آقای نچیروان بارزانی به عنوان رییس اقلیم کردستان در روز دوشنبه گذشته، چارچوب کلی سیاست های چهار سال آینده، در سایه حمایت مسعود بارزانی و همکاری دوجانبه رییس اقلیم کردستان و رییس کابینه جدید حکومت اقلیم (آقای مسرور بارزانی) مشخص شدند. نچیروان بارزانی در متن سخنرانیش، ایده ای را که در زمان انتخاب خود به عنوان رییس اقلیم کردستان اعلام کرده بود، تکرار نمود که رییس اقلیم‌ کردستان چتر اتحاد همه طرف های سیاسی با تمام تفاوت ها و رنگ ها خواهد شد.

به درازا کشیدن مذاکرات انتخاب رییس اقلیم کردستان و دوباره بنیاد نهادن و فعال کردن شالوده این نهاد در بین طرف های پیروز آخرین انتخابات کردستان و صبوری حزب دمکرات کردستان در مذاکرات به عنوان پیروز اول انتخابات، به وضوح نشان دهنده این مساله بود که این حزب خواهان مشارکت تمام احزاب و جریان های سیاسی اقلیم، غیر از طرف هایی که به خواست و اراده خود راه اپوزسیون بودن را انتخاب کرده اند، در این فرایند است.

اگر ایده فوق را راهنمای خوانش روابط بین حزب دمکرات کردستان عراق، اتحادیه میهنی و حزب تغییر در نظر بگیریم، البته با در نظر گرفتن سهم درون پارلمانی احزاب، باید منتظر یک رابطه خوب و محکم، بخصوص در روابط بازی قدرت، باشیم. هر چند در چهار سال گذشته، شعار چهار سال آرام از جانب حزب تغییر برای مشارکت در کابینه حکومت اقلیم کردستان مطرح شد، اما مشاهده کردیم که آن چهار سال نتوانست به خمیر مایه همدلی احزاب و گروههای تشکیل دهنده حکومت تبدیل شود. به همین دلیل هم، آن آرامشی که انتظار می رفت و وعده اش داده شده بود تحقق نیافت. حقیقت این است که دور از انصاف خواهد بود، که دوره پیش رو را با توجه به چهار سال گذشته تحلیل کنیم، زیرا تفاوت در شرایط و زمان وجود دارد، هرچند نمی شود وجوه مشترک را هم ‌نادیده گرفت.

در دوره پیشین، کردستان با تهدید جدی داعش روبرو بود، همزمان به دلیل قطع بودجه کردستان از طرف بغداد، با یک بحران سخت اقتصادی مواجه شد که تا به امروز هم آثار مستقیم آن بر زندگی مردم همچنان قابل مشاهده است. از طرف دیگر شکست داعش و برگزاری رفراندوم و پیروزی آن، با یکدستی و اتحاد وسیعی که رفراندوم به ارمغان آورد، جو مملو از اعتمادی را درست کرد که مخالفان داخلی عراق و منطقه را به ناحق به وحشت انداخت و این امر موجب بروز بازخوردهای عجولانه و غیرمنطقی از جانب آنها شد. همین امر مخالفت دسته جمعی کشورهای منطقه و جهان و سازمان های بین المللی را در برابر رفراندوم در پی داشت که تا حد تهدید نظامی هم پیش رفت و در نهایت دولت بغداد به نمایندگی از آنها و در نتیجه تحریک دولت ها و طرف های مخالف رفراندوم در اکتبر ۲۰۱۷ به وسیله حشد شعبی به کردستان و مناطق مورد مناقشه لشکرکشی کرد.

اینها اتفاقات و ‌مسایل تازه ای بود که بار دیگر کردستان را با شرایط پیچیده و نامناسبی روبرو کرد و طرف های سیاسی را به سمت جبهه گیری علیه یکدیگر و از هم‌ گسیختگی سوق داد. در حدی که روابط دو حزب سیاسی شریک و هم پیمان مانند پارتی و یکیتی را هم دچار تنش کرد. به همین دلیل دامنه دار شدن تنش ها و این دست اتفاقات به کلی آرامش کردستان را بهم زد.  شاید مهمترین دلیل این ناآرامی ها را بتوان به این مساله نسبت داد که عوامل خودی و ‌داخلی احزاب و عوامل عمومی در اقلیم کردستان در مفهوم شعار آرامش طلبی با یکدیگر هم عقیده نبودند.

اکنون هم در سطح داخلی، نتایج انتخابات چشم انداز متفاوتی را به نمایش گذاشت و هم در سطح منطقه اگر چه تهدید بزرگ‌ داعش را از سر گذراندیم اما منطقه به دلیل رقابت قدرت های بین المللی و منطقه ای از طرفی و افزایش تنش میان ایران و آمریکا از طرف دیگر شرایط تازه و چالش متفاوت و جدیدی را با خود به همراه آورده است. این مسایل موجب می شود که طرف های سیاسی در اقلیم کردستان بیشتر رخ دادن جنگی‌ در منطقه را متصور شوند و خود را برای پیامدها و مخاطرات چنین وضعیت محتملی آماده کنند. این مسایل در کنار چشم انداز سیاسی کردستان پس از انتخابات، شانس همکاری طرف های سیاسی و فراکسیون های دیگر کردستان در مقایسه با سال های قبل را افزایش می دهد.

چالشهای پیش روی اتحاد داخلی

اما اتحاد و همکاری گروههای سیاسی در اقلیم کردستان متاثر از چالشهای مختلفی است: نخست، دخالت برخی کشورهای منطقه در امور داخلی و شرایط اقلیم کردستان به مانند سه دهه گذشته است. چالش دوم به دخالت های بغداد در کردستان و مسایل داخلی آن است. اما سومین چالش متاثر از بحران میان ایران و آمریکا و سواستفاده احتمالی بغداد از این وضعیت است. اقلیم کردستان سعی داشته در موارد مشابه همواره موضع بیطرفی را در پیش بگیرد، این مساله اما با توجه به رویه های بغداد ممکن است به بهانه ای برای افزایش فشار بغداد بر گروهها و احزاب سیاسی مختلف اقلیم کردستان است حال در چنین حالتی امکان همکاری منطقه ای دولت عراق با برخی دولتهای منطقه ای نیز وجود دارد. این سه چالش در حالت اوج می تواند زمینه ساز از همپاشی اتحاد فعلی و سه گانه میان پارتی، یکیتی و گوران شود.

در نهایت می‌خواهم به این مساله اشاره کنم که هیچ خوانش مطلق و قطعی برای پیش بینی وضعیت منطقه وجود ندارد تا در پرتو آن بتوان تاثیر و بازخورد شرایط را بر وضعیت کردستان بسنجیم، هرچند اتحاد و همکاری گروهی در چارچوب شعار و برنامه کابینه آینده زیر سایه نظریه «چتر اتحاد» که توسط نیچیروان بارزانی مورد تاکید است، قابلیت عملیاتی شدن را داراست، اما در عین حال می بایست نه اسیر دام خوشبینی برای وقوع و تداوم حتمی این اتحاد قرار گرفت و چالشها و دیگر فاکتورهای موثر بر آن را نادیده گرفت و هم نباید بدبینانه، از اینک پیش بینی کنیم که این اتحاد موقت و کاملاً شکننده است، لذا گروهها و رهبران سیاسی می بایست با نزدیک کردن دیدگاههای خود به یکدیگر، از اینک آمادگی مقابله با وضعیت های پیش بینی نشده را فراهم سازند.

نویسنده: آزاد جندیانی - سیاستمدار و عضو سابق دفتر سیاسی اتحادیه میهنی کردستان

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.

 

این یادداشت بخشی از یک پرونده گسترده تر بنام «رهبر دوم» است که در ماهنامه الکترونیکی فراتاب منتشر شده است

برای دانلود کاملا ماهنامه فراتاب بر روی لینک زیر کلیک کنید:

//www.faratab.com/news/9245

نظرات
آخرین اخبار