فراتاب – گروه اجتماعی: شهر سقز از ویژگیهای خاصی برخوردار است که آن را از دیگر شهرهای کردنشین ایران متمایز کرده، به گونهای که از دیدگاه عامه مردم کردستان این شهر پایگاه نیروهای فعال فرهنگی و اجتماعی است. گروههای فعال فرهنگی را باید به چند دسته تقسیم کرد، نهادهای خیریه، گروههای فعال در حوزه محیط زیست و انجمن های ادبی و هنری؛ از رهگذر عضویت در هرکدام از این گروهها و انجمن هاست که فعالان فرهنگی و اجتماعی پرورش یافتهاند؛ البته اختلاف نظر فعالان عرصه های مختلف باهم، زمینه ساز تولد انجمن هایی هم بوده و بعضا همین اختلاف نظرها زمینه انشعاب آنها را نیز فراهم کرده است از این حیث هم سقز زبانزد است. شاید بتوان ادعا کرد که فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی ارتباط مستقیمی به پیدایش رسانهها داشته باشد، بطور کلی در کردستان نگاه به مسایل اجتماعی ریزتر از هر جای دیگری است. پرسشگری و مطالبه محور بودن بازخورد عضویت درهمین نهادهای مدنی است و این موضوع شامل حال فعالان سقزی هم میشود، نهادهای مدنی ضمن فعالیتهای حوزه تخصصی خود تا حدی هم مطالبهگر هستند.
شاید ادعای گزافی نباشد که بگوییم عضویت در گروهها و نهادهای مدنی به یک ارزش تبدیل شده است، در خلال وقوع زلزله کرمانشاه نهادهای مدنی و فرهنگی به همراه رسانههای محلی حضور پررنگ و تاثیرگذاری داشتند و توانستند کمک های قابل توجهی برای زلزله زدگان جمع آوری کنند. در حاشیه این اتفاق آن چه که بیشتر از همه خودنمایی کرد اتحاد بین افراد برای هدف واحدی بود که انصافا آنها در این زمینه نیز توانستند به خوبی آن را به نمایش بگذارند، بطوری که تحسین همگان را برانگیختند، البته این وضعیت تنها مختص به سقز نبود و همهی شهرهای کردنشین شامل این گزاره میشوند. سقز از جمله شهرهایی است که صاحبان قلم، از قبیل نویسندگان و شاعران و پژوهشگران زیادی را در دامن خود پرورده است و به اصطلاح یکی از پایگاه های روشنفکری در کردستان به شمار میآید. سقزی ها در زمینه روزنامه نگاری و فعالیت های مرتبط با آن هم توانا هستند، اگر به نشریاتی که در مناطق کردنشین به چاپ میرسند نگاهی بیاندازید همیشه جای پای یک سقزی را میبینید، اما به دلایلی که مشخص نیست این شهر از داشتن نشریه کاغذی مختص به خود بیبهره است!
باتوجه به اینکه پیشگامان تحول در عرصه روزنامهنگاری در «هفتهنامه روژهه لات» سقزی بودند انتظار از فعالان رسانه ای این شهرستان همیشه بالا بوده. این توقع بعد از نشریه روژههلات در سنندج که گردانندگان آن اهل سقز بودند نشات گرفت. با همه گیر شدن اینترنت در دهه 80 و روی کار آمدن سایت های خبری، سقز صاحب سایتی به اسم «شارنیوز» شد و توانست با بهره گیری از قلم روشنفکران سقزی خلا نبود رسانه در این شهر را پر نماید و در نبود رقابت رسانهای از 86 تا 94 عملا توانست تنها رسانهی مهم و تاثیر گذار و پایگاهی برای روشنفکران سقز و حتی کردستان باشد. با تولد پیام رسان های تلفن همراه فضا برای ورود به عرصه خبرنگاری و روزنامه نگاری بازتر شد به گونهای که بدون گذراندن دورههای مرتبط و یا حتی مطالعه در این زمینه انواع کانال های تلگرامی خبری ظهور پیدا کردند شاید نبود رسانهها در پیدایش این کانالها بیتاثیر نبود. هر چند در بدو امر آسیب های آن مورد توجه قرار گرفت از قبیل اینکه مخاطب را سطحی و ساده و صرفا خام خوان بار میآورد اما زمینه رقابت رسانهای در بین دیدگاههای مختلف را نیز ایجاد کرد. بیشتر موارد ذکر شده شامل حال خیلی از شهرها میشود به هر حال شرایط اجتماعی و سیاسی به گونهای است که همگی تحت تاثیر آن شرایط قرار میگیرند، اما نکته ای که اینجا در کردستان و بخصوص در سقز کاملا به چشم میخورد تاثیر گروههای فرهنگی و روشنفکران بر تدوین کتاب آموزش زبان کردی در مدارس بود، این اتفاق تاریخی و مهم اول بار در سقز کلید خورد و دانشآموزان مدارس این شهر توانستند ساعاتی از هفته را در مدرسه به فراگیری زبان مادری اختصاص دهند، به هرحال وجود کنشگران اجتماعی و فرهنگی زمینه ساز این رخداد مهم تاریخی بود. در پایان لازم است اشاره شود هر چند که رسانه های کاغذی و اینترنتی دوام چندانی در این شهر نداشتهاند اما تاثیر به سزایی در مطالبهگر بودن و پیگیری خواستههای مردم داشتهاند.
گزارش از فرهادمحمدجانی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است