فراتاب- گروه بین الملل: ائتلاف سائرون مقتی صدر توانست در انتخابات پارلمانی 12 می عراق به سختی اکثریت کرسی را به خود اختصاص دهد. براساس سابقه تاریخی دیدگاه مقتی صدر، اظهارات کمپین انتخاباتی وی و نمایندگان ائتلاف سائرون حاکی از همکاری آنان با هر طرفی که کمک های ایران و شرکایش را رد کند، است. این امر منجر به پیش بینی های زودرسی مبنی بر از دست رفتن نفوذ منطقه ای ایران شده است. اگرچه ائتلاف سائرون در انتخابات پارلمانی پیروز شد، اما ایران توانسته همچنان نفوذ خود را در عراق حفظ کند. تهران انتخابات پارلمانی عراق را بازی حاصل جمع صفر نمی بیند. ائتلاف سائرون که به سختی پیروز شد برای تشکیل دولت ائتلافی آینده با مشکلاتی روبرو است. ائتلاف سائرون و صدر با تکیه بر روی دستور کار «اول عراق» بر معانی عمیق ناسیونالیستی تاکید داشتند. این مسئله منجر به این فرضیه که سائرون با هر طرفی که با ایران ارتباط نداشته باشد، ائتلاف می کند. چنین فرضیه ای در عمل به معنای انزوای هادی العامری و ائتلاف فتح است که در انتخابات پارلمانی جایگاه دوم را کسب کردند. اما این امر با واقعیات سیاسی داخل عراق منطبق نیست.
تهران در بدترین حالت، انتخابات اخیر عراق را شکستی بالقوه و زودگذر می داند. سیاست ائتلاف سازی ایران به سرعت در حال انجام است. اکنون تهران اجازه نخواهد داد تا یک انتخابات، یک دهه سرمایه گذاری این کشور را در عراق خنثی کند. بنابراین تهران به 4 دلیل پیروزی سائرون در انتخابات عراق را شکست در نظر نمی گیرد:
نخست این که چون تهران نسبت به مواضع ضد ایرانی مقتی صدر مطمئن نیست، می تواند برخلاف تمایلش با پایگاه و ائتلاف وی همکاری کند. ناسیونالیسم در عراق طی چند سال گذشته افزایش پیدا کرده است. مقتی صدر تنها درصدد دستیابی به قدرت است؛ بنابراین ایران می تواند مواضعی را برای جلب نظر وی اتخاذ کند. ایران و مقتی صدر در خروج نیروهای آمریکایی در عراق دارای منافع مشترک هستند و می توانند در چگونگی دستیابی به این هدف و ایجاد یک عراق با ثبات به توافق برسند.
دوم تهران در بدترین حالت، مقتی صدر را غیرقابل پیش بینی، غیرقابل اعتماد و غیرقابل کنترل می داند. صدر همیشه درصدد کسب قدرت بوده است. جیمز مالدون کارشناس مسائل خاورمیانه ویژگی های اصلی شخصیتی مقتدی صدر را «عدم دوراندیشی، خودشیفتگی و خودپرستی» می داند. اما معتقد است بهترین واژه برای توصیف وی «فرصت طلبی» است. قطعاً مقتی صدر نسبت به رفتار ایران در عراق و به طور خاص اعمال فشار بر نوری مالکی برای محدود کردن قدرت صدر و منحل کردن جیش المهدی اعتراض می کند، اما ایران بر این باور است که می تواند به تنهایی با آن ها مقابله کند.
سوم تهران بر این باور است که ائتلاف سائرون در نهایت با فروپاشی روبرو خواهد شد. تاکید آن ها بر دستور کار «بیگانه» و مبارزه با فساد و تاکید بر فقدان خدمات عمومی کار دشواری نیست، اما برای تشکیل یک دولت با مشکلاتی روبرو هستند. ائتلاف سائرون از گروه بندی های نامتجانسی از ملحدان و مذهبیون تشکیل شده است که در مورد چگونگی حکومت کردن و این که جایگاه دولتی را چه کسی بر عهده بگیرد، دارای اختلاف نظر هستند.
چهارم این که ائتلاف سائرون در هیچ نقطه ای از عراق با اکثریت پیروز نشده است. آن ها از 329 کرسی تنها 54 کرسی را به خود اختصاص داده اند؛ بنابراین صدر نمی تواند نخست وزیر باشد. نتایج انتخابات بر تشکیل یک دولت ائتلافی تاکید دارد. بنابراین نهادهای سیاست خارجی ایران به دلیل سرمایه گذاری گسترده در عراق و همچنین مشکلات حل نشده ائتلاف برای تشکیل دولت، بر این عقیده هستند که نتیجه نهایی در ساختار داخلی عراق مغایر با منافع ملی ایران نخواهد بود. تهران بر این تاکید دارد که ائتلاف سائرون و صدر توانایی به حاشیه راندن و انزوای طرف های تحت حمایت ایران را ندارد. تهران که طی 15 سال گذشته از طریق ایجاد شبکه ها و ارائه خدمات اجتماعی و همچنین کمک به شبه نظامیان عراق در مبارزه با داعش توانسته به نفوذ گسترده ای دست پیدا کند، طبیعتاً درصدد است تا دولت ائتلافی قابل اعتمادی از عمار حکیم، نوری المالکی (ائتلاف قانون)، هادی العامری (ائتلاف فتح) و حیدرالعبادی (ائتلاف نصر) تشکیل دهد. در این راستا مقتی صدر هم تمایلات خود را برای همکاری با العبادی و عمار حکیم و همچنین ایاد علاوی بیان کرده است. اما همه طرفین به این نتیجه رسیده اند که هیچ کدام از گروه ها توانایی سلطه بر فرآیند شکل گیری دولت آینده عراق را ندارند.
نویسنده در ادامه تاکید می کند که عراق به طور بالقوه نسبت به سوریه برای ایران مهم تر است. به همین دلیل برای تامین یک همسایه با ثبات و سد احتمالی در مقابل دشمنان تلاش می کند. با توجه به واقعیات میدانی در این انتخابات، ایران مجبور است نقش محدودتری را در این کشور ایفا کند. اگر مذاکرات دیپلماتیک تشکیل دولت عراق نتواند اکثریتی از متحدان ایران را فراهم کند، تهران و گروه های تحت الحمایه اش می توانند در ساختار سیاسی عراق اقلیت قدرتمندی را تشکیل دهند.
نویسنده بر این امر تاکید دارد که ایران مانند هر کشور دیگری خواهان جلوگیری دسترسی رقبا و دشمنانش به عراق است. بیشترین فشار به ایران به میزان روابط مقتی صدر با عربستان سعودی و امارات متحده عربی بر می گردد که دیدارهای نادر و عمومی صدر با دو این کشور حاکی از گسترش مناسبات بین آن ها است. ریاض اکنون با تقلید از ایران درصدد است از طریق مشوق های اقتصادی و اجتماعی بتواند به حمایت و نفوذ سیاسی در ساختار عراق دست یابد. ریاض اکنون از طریق حمایت های مالی از مقتی صدر در انتخابات و همچنین اجرای پروژه های اقتصادی در بصره درصدد است تا با شبکه سازی در این کشور افکار عمومی را به خود جلب کند. در حقیقت قدرت مالی عربستان سعودی به این کشور اجازه می دهد تا نفوذ سیاسی خود را افزایش دهد. با توجه به اهمیت فوق العاده عراق در استراتژی امنیتی بلندمدت ایران، این کشور برای جلوگیری از روند کاهشی نفوذ خود تلاش خواهد کرد. در نهایت تهران در بدترین حالت، انتخابات عراق را یک شکست زودگذر در نظر می گیرد. اگر چه صدر در انتخابات پیروز شد اما این به معنای شکست ایران نیست.
منبع: لوبلاگ
برگردان به فارسی: علیرضا علیپور
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است.
