فراتاب - سرویس بین الملل: روابط عربستان سعودی و مصر را را نه می توان روابط عادی نامید و نه روابط راهبردی. عادی به این دلیل نیست که نگاهی به روابط دوجانبه دو کشور در نظام منطقه ای خاورمیانه نشان می دهد که عناصر مهم و تعیین کننده ای در جهت دهی به این رابطه نقش ایفا کرده و موجبات همگرایی بیشتر دو دولت در تعریف عناصر همکاری و موازنه را فراهم آورده است. اما در عین حال به دلایلی این رابطه نتوانسته است به سمت یک رابطه راهبردی حرکت کند. در تبیین این دلایل باید به حجم اختلافات دو کشور در پاره ای از دوران ها اشاره کرد که ناشی از وزن و جایگاهی است که دو دولت برای خود در جهان عرب قائل بوده و هستند. به نوعی یک رقابت راهبردی بر سر نفوذ در کشورهای خاورمیانه و بخصوص در موضوع رهبری بر جهان عرب.
در جریان سفر غیرمنتظره ملک سلمان پادشاه عربستان به مصر که با اهداف ابتدائا اقتصادی و سپس سیاسی تنظیم شده بود، قراردادها، موافقتنامه ها و تفاهم نامه های عمده ای به امضا رسید و مبالغ قابل توجهی از سوی عربستان برای سرمایه گذاری در مصر در نظر گرفته شد که ناشی از حرکت دو کشور به سمت تعیین عناصر همکاری جویانه به عنوان بخش تفکیک ناپذیر از روابط استراتژیک است. سعودی ها که به خوبی متوجه یک مصر ضعیف از لحاظ اقتصادی و به حاشیه رفته از حیث سیاسی هستند، در صدد هستند تا از فرصت بوجود آمده پس از دهه ها یکه تازی مصر بر جهان عرب استفاده کرده و بیش از پیش قاهره را در منظومه عربستان سعودی قرار دهند. اگرچه تشخص و هویت سیاسی مصر مانع از آن خواهد شد تا بطور کامل تحت حمایت های عربستان قرار بگیرد، اما واقعیت های امروزین مصر باعث خواهد شد تا این کشور نتواند در کوتاه مدت و حتی میان مدت ظرفیت های سابق خود را با توجه به بحران های داخلی و منطقه ای مجددا بازآفرینی کند.
از سوی دیگر نباید این موضوع را نادیده گرفت که خود دولت عربستان سعودی هم مایل نیست که مصر بیش از اندازه تضعیف شود، چون در این وضعیت به دلیل جولان گروه های اسلام گرا در داخل این کشور، مسئله تمامیت ارضی و ماهیت و شکل حکومت در این کشور عوض خواهد شد که با منافع دولت سعودی در تضاد است. عامل دوم در این نکته است که یک مصر ضعیف باعث خلق هزینه برای دولت سعودی خواهد شد که خود با توجه به حجم درگیری های منطقه ای و مشکلات اقتصادی اش، سخاوتمندی گذشته را نمی تواند داششته باشد. از طرف سوم هم یک مصر ضعیف نمی تواند عربستان را در یارگیری های سیاسی و منطقه ای همراهی کند. بنابراین سعودی ها به دنبال یک مصر همراه هستند تا یک مصر ضعیف و مطیع. دولت سکولار و نظامی در مصر می تواند مطلوبترین وضعیت برای عربستان سعودی باشد که ابتدائا از عناصر اسلام گرایی به دور باشد و حتی المقدور کمتر به دنبال ناسیونالیسم عربی هم باشد.
به نظر می رسد که در وضعیت کنونی، سعودی ها بیش از هر زمانی به دنبال این هستند تا از ضعف ها و آسیب پذیری های قاهره استفاده برده و یک راهبرد همکاری جویانه مبتنی بر درک متقابل را در روابط دو کشور نهادینه کنند که کاملا در راستای گسترش سیاست منطقه ای عربستان طراحی شده است. بنابراین یک مصر سر به راه شاه کلید تحقق این نظم طراحی شده در سودای سعودی خواهد بود.
