فراتاب - گروه رسانه: از منظر مشروعیت دو دسته از عوامل بر سطح افشای اطلاعات تاثیر می‌گذارند: دسته اول: ویژگی‌های شخص افشا کننده اطلاعات، مد نظر قرار می گیرد. یعنی باید توجه کرد چه کسی چه اطلاعاتی را افشا می کند! در این افشای اطلاعات چه کسانی نفع می برند و چه کسانی متضرر می شوند! در گروه دسته اول معمولا «مشروعیت» افشای اطلاعات و شفاف سازی در پروسه ای از زمان از دست خواهند رفت! زیرا مبنای انتقال و چرخش اطلاعات، «عدالت»، «انصاف» و «حقیقت یابی» در افشای اطلاعات یا شفاف سازی مراعات نمی شود. این گروه دیر یا زود به خاطر مواضع مغرضانه خود بخشی از میزان مشروعیت و مقبولیت عمومی شان کاسته می شود.
دسته دوم: افشای اطلاعات یا شفافیت سازی به میزان فشار افکار عمومی و اجتماعی برای شفافیت سازی بستگی دارد. در این گروه می توان گفت بر اساس «اصل منفعت عمومی» بیشترین اقبال مشروعیت را عمومی بدست می آورند. در این رویکرد بیشترین بحث حول و حوش «منفعت عمومی» می چرخد. بنابراین در دسته دوم فارغ از بحث و جدل های رانت بازی، حزب و دسته خاصی در پروسه کوتاهی از زمان سرعت پذیرش اطلاعات بالا خواهد رفت. در این شرایط فرقی نمی کند که چه نوع اطلاعاتی رد و بدل شود! (چه اطلاعات غلط و نادرست و چه اطلاعات بجا و شفاف) زیرا این گروه با جذب افکار عمومر متغیر «منفعت عمومی» را با خود به یدک می کشد و بر خلاف گروه اول که بر اساس منافع شخصی و یا جناحی و یا غرض ورزی شفافیت سازی نمی کنند. دولت در این گروه باید پاسخگو باشد حال آنکه در دسته اول شخص یا ارگان خاصی پاسخگو نیست و بعضا جدل های لفظی صورت می گیرد و الی آخر ماجرا.
اما نکته اصلی این است که راه حل «اصلاحات» و ادامه حیات اصلاحات و کسب مقبولیت و جذابیت عمومی اصلاحات در میان مردم به شفافیت سازی و چرخش انبوهی از اطلاعات ختم نمی شود!
اصلاحات صرفا افشای رانت بازی، فساد اقتصادی، فساد قدرت، فساد سیاسی افشای اطلاعات ختم نیست! زمانی که بحث ترس از افشای اطلاعات مطرح می شود و مردم از اختلاس های نجومی خبر دار می شوند! زمانی که رانت های اقتصادی بر ملا می شود، زمانیکه بحران های سیاسی و آشوب های مردمی خبر ساز می شودا این حرکت را «اصلاحات» فرض نکنید. اصلاحات فقط بازگو کردن اینهمه اطلاعات نیست. چرخش خبر و اطلاعات بدون پشتوانه علمی و دقیق فقط باز کردن این همه مسله لاینحل است!
در اصل موضوعی که به خاطر فناوری اطلاعات و گسترش تکنولوژی شبکه های مجازی بستر افشای اطلاعات یا به قول معروف شفاف سازی را فراهم کرده شکی نیست! اما در شفافیت سازی اطلاعات و طی مسیر اصلاحات باید تردید کرد.
زیرا اصلاحات یعنی «تغییر» یعنی «ایجاد» یعنی اصلاح» یعنی «تدبیر» یعنی «تامل و برنامه ریزی» یعنی «آینده پژوهشی» یعنی «فرصت شناسی» یعنی «آسیب شناسی» و یعنی بررسی نقاط ضعف و ... .
عموم مردم تصور می کنند اصلاحات یعنی رو کردن دست ضعف ها، مشکلات و کاستی های رهبران قدرت و برملا کردن اختلاس ها و فساد های اخلاقی و ... صدها موضوع دیگر که با آب و تاب با چرخش اطلاعات، پست ها و خبر ها چه غلط چه درست را رد و بدل می کنند و تصور می کنند فعال سیاسی و تاثیر گذار هستند و اصلاحاتی را انجام دادند!
در پشت پرده امتیازها رد و بدل می شود و در واقعیت دردی از عموم مردم دوا نمی شود. این روش ها تنها برای امتیازگیری موثر خواهد بود و می توان گفت چنین رویکردی برای اصلاحات ویرانگر خواهد بود. اگر به فکر اصلاحات هستید اندکی تامل، فرصت شناسی، آسیب شناسی، آینده پژوهی و بررسی بستر حل مشکلات و ساختارهای اساسی را مد نظر قرار دهید و صرفا به چرخش اطلاعات نپردازید.
افسانه خسروی مدرس علوم سیاسی و دانشجوی دکترای روابط بین الملل
مطلب مذکور بیانگر دیدگاه نویسنده است
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
