به گزارش فراتاب از ابتدای آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ، کره شمالی با شدت بخشیدن به آزمایشات اتمی و موشکی خود تلاش کرده که علیرغم تمامی مشکلاتی که به دلیل تحریم های مرتبط با این اقدامات بر اقتصاد این کشور منزوی و بسته اعمال شده، برنامه‌های تحریک آمیز خود را در شبه جزیره کره پیش ببرد.با این همه به نظر می‌رسد که از چند ماه پیش کیم جونگ اون، رهبر جوان این کشور در کمال ناباوری حاضر شده است که در رابطه با برنامه هسته ای و موشکی خود با بزرگترین دشمنان خود، آمریکا و کره جنوبی بر سر میز مذاکره بنشیند.
برخی از کارشناسان عقیده دارند که افزایش تحریم‌ها توانسته است بر اقتصاد ضعیف کره شمالی تاثیر بسیار زیادی بگذارد. در واقع به نظر می‌رسد که بعد از اینکه چین به عنوان بزرگترین حامی و متحد کره شمالی راه‌های تجارت با این کشور را تقریبا به طور کامل بست رهبران و سران کره شمالی به این نتیجه رسیدند که اقتصاد این کشور بیش از این توانایی ایستادگی در مقابل تحریم‌های فلج کننده جامعه بین الملل را ندارد. به عبارت دیگر کاهش صادرات کره شمالی و مسدود شدن راه آن می تواند به افزایش تراز کسری تجاری این کشور دامن بزند. یکی از این موارد احتمال وقوع بحران اسکناس در این کشور بود. تحلیل گران اقتصادی به این نتیجه رسیدند که کره شمالی در اوایل سال جاری میلادی وارد یک بحران تمام عیار در ارتباط با اسکناس خواهد شد و از طرفی هم ذخایر ارزی کره شمالی برای جبران و کاهش رشد کسری تجاری خود صرف می شود که روند نزولی ذخایر ارزی این کشور را به دنبال خواهد داشت.
به نظر می رسد که با همه این مسائل کیم جونگ اون رهبر کره شمالی تلاش دارد که تمرکز خود را بر مسائل اقتصادی بگذارد. علیرغم این مسائل و احتمال دیدار رهبر کره شمالی و روئسای جمهور کره جنوبی و آمریکا، خبری که روز گذشته از پیونگ یانگ رسید غیر منتظره بود.
ورود به یک "دوران تازه"
کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، اعلام کرده که تمام آزمایش‌های هسته‌ای و پرتاب آزمایشی موشک‌های قاره‌پیمای این کشور از روز شنبه به حالت تعلیق در می‌آید. منابع خبری به نقل از خبرگزاری رسمی کره شمالی نیز گزارش داده‌اند که فعالیت در یک سایت هسته‌ای در شمال شرق این کشور نیز متوقف می‌شود. تصمیم پیونگ یانگ برای پایان دادن به آزمایش های هسته ای در حالی صورت می گیرد که دونالد ترامپ دو روز پیشتر از ملاقات پنهانی مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با رهبر کره شمالی پرده برداشته بود.
روزنامه واشنگتن پست نیز با استناد به اظهارات منابع مطلع گزارش داده که مایک پومپئو در روزهای آخر هفته عید پاک (۳۱ مارس و اول آوریل) در پیونگ یانگ با رهبر کره شمالی ملاقاتی محرمانه داشته است. گفته می‌شود هدف این دیدار زمینه‌سازی برای ملاقات ترامپ و کیم بوده است. رئیس جمهور ایالات متحده می‌گوید برای این دیدار تاریخی ۵ مکان در نظر گرفته شده که هیچ یک در آمریکا قرار ندارند.
ظاهرا تصمیم کیم جونگ اون برای توقف فعالیت های هسته ای و موشکی این کشور، در مجمع عمومی کمیته مرکزی حزب کمونیست کره شمالی گرفته شده و هدف آن ورود به یک "دوران تازه" در مناسبات سیاسی بین‌المللی است.
کیم جونگ اون در بیانیه‌ای گفته است کره شمالی روند دست‌یابی به تسلیحات اتمی را با موفقیت به پایان رسانده و دیگر نیازی به آزمایش‌های هسته‌ای و آزمایش موشک‌های بالستیک ندارد.
پیونگ یانگ همچنین اعلام کرد که قصد دارد در راه توسعۀ فعالیتهای مرتبط با رشد اقتصادی و روند صلح در شبه جزیرۀ کره گام بردارد و به همین دلیل به دنبال آن است تا با هدف ایجاد «یک محیط بین‌المللی مناسب» برای اقتصادش، «همکاری نزدیک و گفتگویی پویا» با کشورهای همسایه و جامعه بین‌الملل داشته باشد.
خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی نیز گزارش داد کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی در جلسه کمیته مرکزی حزب کارگران این کشور، کیم قول داده است که با وجود تعلیق آزمایشات هسته ای ، موشکی و بستن یک مرکز تأسیسات آزمایش هسته ای این کشور تمرکز خود را بر روی پیشبرد اقتصاد کره شمالی بگذارد. این خبر را خبرگزاری رسمی کره شمالی اعلام کرده است.
قرار است رهبر ۳۴ ساله کرۀ شمالی هفتۀ آینده با مون جائه این، رئیس جمهوری کرۀ جنوبی دیدار داشته باشد و در اواخر ماه مِی یا اوایل ماه ژوئن نیز با دونالد ترامپ ملاقات کند.
تحلیلگران می‌گویند اعلام خبر توقف آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی، آنهم اکنون و نه در زمان برگزاری نشست با مقامات آمریکا، به معنای جدیت کیم جونگ-اون در موضوع گفتگوهای ضدهسته‌ای شدن است.
این اقدامات می تواند مسیر استراتژیک رهبر کره شمالی را که پس از تحریم های جهانی که موجب فلج شدن اقتصاد کشور خود شد را تصحیح کند. با این حال این اقدام باعث از دست رفتن پشتیبانی مردم و وفاداری نخبگان می شود و اصطکاک دیپلماتیک را با چین، حامی اقتصادی اصلی این کشور را به دنبال خواهد داشت.
اقدام کره شمالی: پیشرفتی برای همه
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا روز جمعه از بیانیۀ منتشر شده توسط کیم جونگ-اون، رهبر کرۀ شمالی در زمینۀ توقف آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی این کشور استقبال کرد و آن را «پیشرفتی برای همه» خواند.
ترامپ در صفحۀ توییتر خود نوشت: «کرۀ شمالی قبول کرد که تمام آزمایش‌های هسته‌ای خود را متوقف و سایت‌های آزمایش را تعطیل کند. این خبر خیلی خوبی برای کرۀ شمالی و برای جهان است، یک پیشرفت بزرگ. منتظر برگزاری نشست [مشترکمان] هستم.»
وزارت خارجۀ چین نیز روز شنبه با استقبال از تصمیم کرۀ شمالی، آن را اقدامی موثر در راستای کاهش تنش در شبه جزیرۀ کره و توسعه روند ضدهسته‌ای شدن خواند.
این وزارتخانه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «چین باور دارد که تصمیم کرۀ شمالی به بهتر شدن شرایط در این شبه جزیره کمک خواهد کرد.»
شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن هم از اقدام کره شمالی استقبال کرده اما افزوده است که ژاپن از نزدیک گام هایی که پیونگ یانگ برمی دارد را زیر نظر خواهد گرفت.
به گزارش NHK، آبه روز گذشته به خبرنگاران گفت که به دقت مواظب خواهد بود تا ببیند که آیا اقدام کره شمالی منجر به این خواهد شد که این کشور تسلیحات هسته ای، سلاح های کشتار جمعی و برنامه های موشکی اش را به طور کامل، قابل راستی آزمایی و بازگذشت ناپذیر کنار بگذارد یا خیر؟
نخست وزیر ژاپن با اشاره به گفتگوی مقامات ژاپنی و آمریکایی در مورد کره شمالی گفت:" ژاپن و آمریکا در یک اجلاس سران در هفته قبل در باره چگونگی پرداختن به تغییرات احتمالی در کره شمالی به طور جامع بحث کردند. او افزود که براساس یک سیاست بنیادی، ژاپن، آمریکا و کره جنوبی با هم همکاری خواهند کرد."
نگاهی به وضعیت اقتصادی کره شمالی پیش از آغاز گفتگو ها
چون بونگ هیون (Cho Bong-hyun) محقق ارشد اینداستریال بانک کره (Industrial (Bank of Korea به خبرگزاری یونهاپ گفت:" باید مسئله تضمین امنیتی را در نشست برنامه ریزی شده با ایالات متحده مورد بحث قرار داده شود. برای کیم موضوع مهم ساختار اقتصادی است و وی ممکن است بخواهد به هدف اعلام شده خود مبنی بر ساختن کره شمالی به عنوان "کشور اقتصادی قوی" تا 2020 برسد.
هیون با اشاره به تلاش های رهبر کره شمالی برای بهبود چهره خود در خراج از کشور گفت:" به نظر می رسد که کیم متوجه شده که دستاورد اقتصادی می تواند به او کمک کند تا رژیم خود را پایدار نگه دارد و تصویر خود را در خارج از کشور بهبود بخشد."
اقتصاد این کشور همچنان در حال بدتر شدن است؛ چرا که این کشور با برنامه های هسته ای و موشکی خود که باعث شده تحریم های شدید شورای امنیت سازمان ملل متحد (UNSC) و همچنین تحریم‌های جداگانه ای ایالات متحده، کره جنوبی، ژاپن و سایر کشورها بر اقتصاد این کشور تحمیل شود. با توجه به این موضوع که دومین اقتصاد بزرگ جهان، حدود 90 درصد از کل تجارت پیونگ یانگ را تشکیل می دهد ،همکاری پکن در اعمال تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد، یک ضربه بحرانی برای اقتصاد کره شمالی بود.
پارک وون-گون (Park Won-gon) کارشناس امنیتی در دانشگاه هاندونگ گلوبال (Handong Global) گفت، "با توجه به تحریم ها ممکن است ارزش پول ملی کره شمالی کاهش داشته باشد و این وضعیت ممکن است وفاداری بین نخبگان در پیونگ یانگ را تحت تاثیر قرار دهد."
کارشناسان خاطر نشان کردند، با توجه به پیچیدگی شبکه تحریم های جهانی، پروژه های اصلاحات اقتصادی گذشته رهبر کره شمالی از میان رفته است. در ماه ژوئن سال 2012، کیم طرح اصلاحی را اعلام کرد که به موجب آن شرکت های دولتی را صاحب استقلال بیشتری کرد، به این ترتیب آنها می توانند اقلام تولید، قیمت ها، میزان و روش های بازاریابی خود را انتخاب کنند. همچنین گفته شد که کشاورزان اجازه دارند که مازاد تولید خود را حفظ کنند. در ماه مه 2013، او تعدادی از مناطق ویژه توسعه اقتصادی را با هدف جذب سرمایه گذاری خارجی از چین، روسیه و دیگر کشورها تعیین کرد. در ماه مِی سال بعد، او اقدامات دیگری را برای لغو کنترل دولت بر کارخانه ها و مغازه ها انجام داد.
اما این اقدامات پیشرفت قابل ملاحظه ای را به دست نیاورده اند. دلیل عمده آن تحریم هایی است که در پاسخ به آزمایشات موشکی و هسته ای کره شمالی وضع شد، به خصوص ششمین و قدرتمندترین آزمایش اتمی در ماه سپتامبر سال گذشته.
آن چان-ایل Ahn Chan-il,)) رئیس مرکز جهانی مطالعات کره شمالی (World Institute for North Korea Studies) در این رابطه به یونهاپ گفت:"بله، کیم تلاش های اصلاحی انجام داد، اما این تلاش ها بیشتر حرف بودند تا عمل"
وی افزود: "با بخش بزرگی از شرکت های دولتی شمال که قادر به انجام درست کار نیستند، بسیاری از شهروندان به بازارهای غیر رسمی برای زندگی تکیه می کنند. به طور ساده، سیستم اقتصادی دولت شمالی عملا فلج شده است.
