مجمع جهانی اقتصاد که در داووس سوئیس به مدت 3 روز برگزار شد، روز جمعه خاتمه پیدا کرد. شاید مهمترین نکته اجلاس امسال را بتوان تأکید نمایندگان کشورهای مختلف بر لزوم جهانی بودن و حمایت از جهانی سازی در برابر سیاست‌های حمایت‌گرایانه برخی از کشورها بخصوص آمریکا دفاع کنند. علاوه بر این عدم حضور محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و شی جین پینگ رئیس جمهور چین در این اجلاس نیز در رسانه‌ها خبر ساز شد.
ترامپ که آخرین سخنرانی این اجلاس را انجام داد در سخنرانی خود بر مواضع خود مبنی بر شعار " آمریکا اول" تأکید کرد و گفت:"به عنوان رئیس جمهور آمریکا، اولویتم همیشه آمریکاست همان طور که رهبران دیگر کشورها، کشور خود را در اولویت قرار می‌دهند؛ اما این شعار که اولویت با آمریکاست بدان معنا نیست که تنها آمریکا مورد توجه است، اگر آمریکا رشد کند، جهان هم رشد می‌کند."
رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد:"من اينجا آمده ام تا پيامي ساده را بدهم و آن اينکه هيچ زماني بهتر از الان براي استخدام، ساختن، سرمايه گذاری و رشد در آمريکا نبوده است. آمريکا براي تجارت و کسب و کار باز است و ما دوباره در رقابت توانمند شده ايم. اقتصاد آمريکا با فاصله زيادی بزرگترين اقتصاد جهان است و ما به تازگي مهمترين اصلاحات قوانين و کاهش ماليات را در تاريخ آمريکا انجام داده ايم."
سخنرانی ترامپ با واکنش های مختلفی رو به رو شد. از جمله این واکنش‌ها می‌توان به سخنان پی یر موسکوویسی Pierre Moscovici) ) کمیسیونر اقتصادی، امور مالی، مالیاتی و گمرکی اتحادیه اروپا اشاره کرد که گفت: اول از همه از این واقعیت که ترامپ در داووس است، استقبال می‌کنم اما باید از راه خود دفاع کنیم، راه اروپا متفاوت از راه ترامپ است. ما حامی چندجانبه‌گرایی هستیم و حمایت‌گرایی را رد می‌کنیم و علیه تغییرات آب و هوایی مبارزه می‌کنیم. او می‌گوید اولویت با آمریکاست اما من نمی‌گویم اولویت با اروپاست، هرچند که عاشق راه اروپایی هستم. باید با روش اروپایی به شعار "اولویت با آمریکاست" ترامپ پاسخ داده شود.
علاوه بر ترامپ، سیاستمداران و اقتصاددانان دیگری نیز در این اجلاس حضور داشتند و به بیان مواضع خود در مورد مسائل سیاسی و اقتصادی پرداختند.
نزدیک شدن ژاپن به اهداف اقتصادی خود
هاروهیکو کورودا (Haruhiko Kuroda) رئیس بانک ژاپن در اجلاس داووس گفت که بهای مصرف کننده در حال نزدیک شدن به ۲ درصد تعیین شده توسط سیاست گذاران مالی این کشور است. این اظهارات باعث شد ارزش یِن ژاپن افزایش پیدا کند.
به گزارش NHK، رئیس بانک ژاپن گفت که اقتصاد ژاپن بطور متعادل در حال بهبودی است اما بهتر شدن قیمت ها و دستمزدها ضعیف تر از آمریکا و اروپا است.
وی افزود:" سالها تورم زدایی یک طرز تفکر منفی در میان مردم ژاپن ایجاد کرده است که انتظار بالا رفتن قیمت ها و دستمزدها را ندارند. با این همه نشانه هایی وجود دارد که قیمت ها هم اکنون شروع به افزایش کرده است.
تورم فرصت‌های شغلی را نابود می‌کند
مائوریسیو ماکری رئیس جمهور آرژانتین یکی از روئسای جمهوری بود که از آمریکای جنوبی در اجلاس داووس 2018 حضور داشت. ماکری در گفت و گویی که با یورونیوز داشت در پاسخ به سوالی در مورد عدم اطمینان و بی ثباتی بالقوه در آرژانیتین با تاکید بر خروج این کشور از مشکل پوپولیسم گفت:"ما سخت کار می کنیم و تنها طی دو سال به نتایج غیر قابل باوری دست یافته ایم. نتایجی که تقریبا تحسین همه دولت های جهان را به همراه داشته است. ما از شر پوپولیسم رها شده ایم. ما از بحران اقتصادی خارج شده ایم و همه اینها در یک نظام دمکراتیک صورت گرفته است. آرژانتین هرگز شاهد این تحول نبوده است. کشور در مسیر رشد قرار گرفته و این برای دومین سال است که چنین روندی تداوم دارد. این شرایط را از سال ۲۰۱۰ تاکنون ندیده بودیم. ما تورم را نیز کاهش داده ایم."
رئیس جمهور آرژانتین در مورد کاهش نرخ تورم در این کشور گفت: تورم با فقر مرتبط است و سبب تخریب فرصت های شغلی می شود. تورم کارگران و فقیرترین افراد را هدف قرار می دهد و نقطه مقابل تولید و رقابت است. ما نیاز به ایجاد فرصت های شغلی داریم و در این زمینه فعالیت می کنیم. ما تا پایان سال آینده به نرخ تورم تک رقمی دست خواهیم یافت. این هدفی است که برای خود ترسیم کرده ایم و مسئله ای است حیاتی برای حفظ میزان سرمایه گذاری هایی که امروز از آن بهره می بریم.»
وی آینده اقتصاد آرژانتین را درخشان توصیف کرد و گفت:" آرژانتین یکی از کشورهای پرنفوذ جهان خواهد بود که به توسعه انرژی های تجدید پذیر می پردازد، میزان تولید محصولات غذایی خود را دوبرابر می کند و میزبان بیش از ۱۰ میلیون گردشگر خواهد بود. در مجموع باید گفت کشوری بسیار فوق العاده."
ترس از بازگشت رکود به اقتصاد اروپا
وضعیت اقتصادی اروپا در سال های اخیر با توجه به پیروزی هایی که احزاب پوپولیست در اروپا به دست آورده اند و مسائلی مانند برگزیت تاحدی پیچیده شده است. از نظر فیلیپ جنینگ (Philip Jennings) کارشناس اقتصادی حاضر در مجمع جهانی اقتصاد سال ۲۰۱۸ در داووس، رشد اقتصادی بدون پشتوانه اجتماعی نتیجه مطلوب را بدست نمی دهد.
آنخل گوریا (Angel Gurria) دبیر کل سازمان همکاری و توسعهٔ اقتصادی (OECD) ابراز نگرانی از امکان بازگشت بحران مالی اروپا می گوید:" احساس رضایت و خوش خیالی بزرگترین دشمن است. این من را نگران می کند. همه از بهبود وضعیت اقتصادی، و حتی عده ای از رونق اقتصادی صحبت می کنند. ما ۱۰سال بحران مالی را پشت سر گذاشته ایم. و نرخ رشد اقتصادی ما هنوز به نرخ رشد چهار درصدی پیش از بحران اقتصادی نرسیده است. میلیونها میلیون یورور را از دست داده ایم. هنوز کارهای زیادی باید انجام بدهیم."
جنینگ می گوید: "وقتی به دستمزد کارگران اروپایی نگاه می کنیم متوجه افزایش دستمزدها می شویم. اما افزایش دستمزدها با نرخ رشد اقتصادی همخوانی ندارد. از نظر ما باید حقوق کارگران اروپایی را افزایش داد. اگر حقوق کارگران را زیاد کنید، آن را خرج می کنند. این در واقع یک موتور سرمایه گذاری است، موتوری است برای رشد اقتصادی. رشد اقتصادی بدون پشتوانه اجتماعی، بدون اصلاحات اقتصادی نتیجه ای را که می خواهیم بدست نمی دهد."
ضعف اقتصاد اروپا کمبود سرمایه گذاری است
پی یر موسکوویسی (Pierre Moscovici) کمیسر اروپا در امور اقتصادی و مالی در گفت گوی خود با یورونیوز با اعلام اینکه اقتصاد اروپا وضعیت خوبی دارد گفت:" فکر نمی کنم پیشبینی های ما نسبت به وضعیت اقتصادی اروپا نسبت به تخمین های صندوق بین المللی پول خیلی فاصله داشته باشد. این یعنی اقتصاد اروپایی وضع بسیار بهتری دارد و ما شاهد یک رشد پایدار هستیم. سال گذشته رشد قابل توجهی را تجربه کردیم، بهترین رشد طی ده سال گذشته، هر دوره سه ماه نسبت به دوره قبلی بهتر بود. پیش بینی ما این است که امسال و سال آینده نیز شاهد رشد خوبی خواهیم بود."
موسکوویسی افزود:" دارایی های عمومی اغلب کشورهای اروپایی در وضعیتی بسیار شفاف و سالم قرار دارد. احتمالا به زودی اسپانیا و فرانسه هم از جمع کشورهای دارای بیشترین کسری بودجه کنار می روند. متوسط کسری بودجه در منطقه یورو ۰.۹ درصد است بنابر این ما از کسری ۳ درصدی خیلی دور هستیم."
کمیسر اروپا در امور اقتصادی و مالی با اشاره به وضعیت ایجاد فرصت های شغلی در اروپا گفت:" صدها هزار فرصت شغلی در اروپا ایجاد شده و نرخ بیکاری برغم بالا بودن مدام در حال کاهش است. اعتماد صاحبان سرمایه و عاملان اقتصادی بسیار بیشتر از ده سال و حتی پانزده تا بیست سال گذشته است. من نمی گویم اروپا دوباره بازگشته زیرا اروپا همواره یک عامل بسیار قوی در اقتصاد جهانی بوده است، بلکه می گویم اروپا یک راه حل است. بخشی از راه حل ولی دیگر یک مشکل قلمداد نمی شود. ما از بحران اقتصادی خارج شدیم اگر چه همچنان باید زیرساخت های خود را قوی کنیم.»
وی در مورد دلیل اصلی بازگشت رشد اقتصادی به اروپا گفت:" باید گفت که اقتصاد جهان به تحرک درآمده و ما بخشی از دنیا هستیم. بدین ترتیب ما هم از رشد جهانی منتفع می شویم که به گزارش صندوق بین المللی پول حدود ۳.۹ درصد پیش بینی شده است. بنابر این اقتصاد کلیه کشورهای پیشرفته در این مسیر حرکت خواهد کرد. دیگر اینکه ما خسارات ناشی از بحران را اصلاح کرده ایم. اما هنوز تا پایان کار خیلی فاصله داریم."
موسکوویسی بزرگترین مشکل اقتصاد اروپا را کمبود سرمایه گذاری دانست و گفت:" ما از یک اقتصاد خلاق و مبتکر بهره می بریم اما باید بگویم که مهمترین ضعف ساختاری ما کمبود سرمایه گذاری است. ما باید بیشتر در زمینه سرمایه گذاری فعال باشیم. به همین جهت است که اگر می خواهیم در راس اقتصاد جهان باقی بمانیم باید تلاش های خود را به سمت تقویت سرمایه گذاری در ده سال آینده متمرکز کنیم. باید در این زمینه از چین و آمریکا پیشی بگیریم. این دقیقا همان چیزی است که کمیسیون اروپا پیشنهاد می کند زیرا سرمایه گذاری به معنی آینده است. اگر این کار را نکنید آینده به شما تعلق ندارد."
کمیسر اروپا در امور اقتصادی و مالی در مورد برگزیت و تاثیر آن بر اروپا گفت:" ما همیشه اروپا را بر مبنای اصل “جمع” ساخته ایم و این نخستین “تفریق” یک عضو بسیار مهم ما است. از نظر اقتصادی نیز برای بریتانیا خیلی بد خواهد بود. بر اساس پیش بینی های صندوق بین الملی پول، بریتانیا قبل از برکسیت ۲.۸ درصد رشد اقتصادی داشت حال آنکه میزان رشد در اتحادیه اروپا ۱.۲ یا ۱.۳ درصد بود. این نسبت در حال حاضر عکس شده است. اینک باید روابطی جدید با بریتانیا ترسیم شود که تا حد ممکن مستحکم، باز و دوستانه باشد. این یکی از چالش های مذاکرات است."
وی در پایان گفت:" کمیسیون اروپا از جانب ۲۷ کشور دیگر برای دفاع از منافع قاره مذاکره می کند. مبنای این مذاکرات طرح ها و پیشنهاد هایی است متمرکز بر همین اصول. یکی از این اصول می گوید وقتی خارج اتحادیه اروپا هستید بیرونید و وقتی داخل آن هستید درون آن. خروج از اتحادیه اروپا یعنی نماندن در آن. تفاوت این دو را در آینده خواهیم دید."
مدیریت بودجه دولتی، کاهش بدهی‌ها و اتمام دوران ریاضت اقتصادی
برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا و یونان همچنان از وضعیت بد اقتصادی رنج می برند. در این میان آنتونیو کاستا (Antonio Costa) نخست وزیر پرتغال که در اجلاس داووس شرکت داشت در گفت و گو با یورونیوز، در پاسخ به سوالی در مورد رشد اقتصادی این کشور گفت:" این وضعیت نتیجه سال ها کار و تلاش سخت است که خوشبختانه منجر به رشد اقتصادی و تولید مشاغل شده است. اینها را به لطف مدیریت خوب بودجه دولتی و کاهش بدهی ها دولت به دست آورده ایم. امسال ما آخرین قسط وام صندوق بین المللی پول را پرداخت خواهیم کرد که نرخ بهره بزرگی دارد و در نتیجه روابط ما با صندوق بین المللی پول عادی خواهد شد. وضعیت ما با اتحادیه اروپا هم مدتی است که عادی شده چون دوران کسری شدید بودجه را پش سر گذاشته ایم. بنابراین اکنون کارمان را بر احیا و توسعه آینده پرتقال متمرکز کرده ایم."
کاستا با اعلام اتمام دوران ریاضت اقتصادی در پرتغال گفت:" دستمزدها و مستمری هایی را که کم شده بودند افزایش داده ایم، مالیات بر درآمد را کم کرده ایم، و شروع کرده ایم مزایای مشاغل را پرداخت کنیم بنابراین مدتی است که وارد فاز دیگری شده ایم. همه این کارها را همزمان با کاهش کسری بودجه به شکلی پایدار انجام داده ایم. بدهی دولتی را کم کرده ایم و دوران ریاضت اقتصادی را پشت سر گذاشته ایم. در حال حاضر ما در جاده رشد اقتصادی افتاده ایم."
نخست وزیر پرتغال در مورد اتحادیه اروپا گفت:" اتحادیه اروپا بر اساس ارزشهای آزادی و دموکراسی و حاکمیت قانون ساخته شده است. اروپا با صلح شکل گرفت. نباید هیچ گاه فراموش کنیم که اقتصاد تنها ابزاری در خدمت این ارزشهاست. در نتیجه باید به این ارزشها رجوع کنیم و این ارزشها باید شالوده اروپا در آینده باشد. باید اروپایی ساخته شود که در آن مردم مطمئن باشند در اثر اتوماسیون بیکار نخواهند شد و در برابر تهدید تروریسم و بحران های اطراف مرزهای اروپا احساس امنیت کنند. به همین دلیل است که باید ظرفیت دفاعی جمعی خودمان را تقویت کنیم و با همکاری یکدیگر با خطر تروریسم مقابله کنیم و تلاش کنیم پویاترین و نوآورانه ترین اقتصاد در این دنیایِ دائماً متغیر باشیم."
