فراتاب - گروه بین الملل: خاورمیانه همواره از جمله قسمت‌های جهان بوده که برای روئسای جمهور آمریکا از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و همواره دولت‌های آمریکا از هر کدام از دو حزب جمهوری خواه و دموکرات تلاش کرده اند که با سیاست های خود در این منطقه پر تنش از جهان هر چه بیشتر دامنه نفوذ آمریکا را در خاورمیانه افزایش دهند. از زمان به روی کار آمدن دونالد ترامپ و نشستن وی بر صندلی ریاست جمهوری آمریکا سیاست های آمریکا به طور کامل نسبت به دوران باراک اوباما رئیس جمهور سابق این کشور در مناطق مختلف جهان تغییر پیدا کرده است. خاورمیانه نیز از این تغییرات بی نصیب نمانده و گاها سیاست‌های آمریکا در این منطقه با تناقض‌هایی همراه بوده که نتیجه آن کاهش مشروعیت دولت ترامپ در میان سران و زمامداران کشورهای منطقه خاورمیانه شده است.
آخرین نمونه این سیاست ها را می توان در اشتباه استراتژیک دولت ترامپ در انتقال سفارت آمریکا در اسراییل دانست. ترامپ در مقام نامزد ریاست جمهوری نابودی کامل داعش را اولویت مهم دولت خود قرارداده بود اما بعد از ورود به کاخ سفید موفقیت چندانی در مبارزه با داعش در عراق و سوریه بدست نیاورد. در واقع شکست و عقب نشینی این نیروها به نام ایران، روسیه، ترکیه و نیروهای عراقی و سوری ثبت شد. به همین دلیل ترامپ با اتخاذ تصمیم های دیگری چون انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس باز هم ناخواسته از محبوبیت آمریکا و نقش میانجی گری این کشور کاست. دونالد ترامپ با برسمیت شناختن اورشلیم (بیت المقدس) به عنوان پایتخت اسرائیل همراهی مهمترین متحدان منطقه‌ای آمریکا مانند عربستان و اردن را نیز از دست داد. تنها یک هفته پس از تصمیم ترامپ در اوائل ماه دسامبر، رهبران کشورهای اسلامی در استانبول ترکیه گردهم آمدند و اعلام کردند که آمریکا دیگر نمی تواند نقش میانجی را در روند صلح خاورمیانه بازی کند. یورونیوز در مطلبی نگاهی کرده به برخی از این سیاست ها و تاثیرات آنها در منطقه خاورمیانه.
اصرار ترامپ به میانجی‌گری در مذاکرات صلح بین اسراییل-فلسطین و انتخاب دامادش جرد کوشنر، در مقام نماینده ایالات متحده برای صلح خاورمیانه است. جرد کوشنر بنیانگذار یکی از مهمترین تشکیلات حمایت از شهرک سازی یهودیان در کرانه باختری به شمار می رود و انتخاب او از روز اول با انتقادات فراوانی از سوی مقامات عالی رتبه فلسطینی همراه شد.
از سوی دیگر با گذشت یک سال از روی کار آمدن دولت آمریکا، این کشور هنوز سفیران جدید خود را در کشورهای کلیدی منطقه مانند اردن، مصر، ترکیه و عربستان منصوب نکرده است. CNN دلیل اصلی این تاخیر را اختلاف میان رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا و دونالد ترامپ عنوان کرده است. کارشناسان می‌گویند در پی همین اختلاف‌ها سفرا و دیپلمات‌های آمریکایی در بسیاری از کشورهای دیگر خاورمیانه «افرادی بی تجربه و غیر متبحر» هستند.
نزدیک‌ترین رهبر منطقه به کاخ سفید کسی جز محمد بن سلمان ۳۲ ساله، ولیعهد عربستان نیست. ولیعهدی که او را بدلیل آغاز جنگ در یمن، قطع روابط و تحریم های علیه قطر و حواشی جنجالی درباره استعفای سعد حریری، نخست وزیر لبنان عامل اصلی بی ثباتی در منطقه می خوانند. این در حالیست که ایران به عنوان رقیب اصلی عربستان توانسته نفوذ خود را در کشورهای منطقه افزایش دهد. کاهش تحریم‌ها، حضور در عراق و سوریه، و نزدیکی تهران و دوحه از جمله دلایل پررنگ شدن نقش ایران در خاورمیانه است. از سوی دیگر تحولات منطقه خاورمیانه در ماه‌های اخیر به گونه‌ای پیش رفته است که می توان روسیه، رقیب اصلی منطقه‌ای ایالات متحده را «برنده واقعی» دانست تا آنجا که امروز برخی از میانجی‌گری روسیه در صلح خاورمیانه می‌گویند و انتظار دارند که این کشور جایگزین آمریکا در مذاکرات صلح شود.
ولادیمیر پوتین و بشار اسد، روسای جمهوری روسیه و سوریه در ماه نوامبر تفاهم نامه‌ای مشترک در شهر سوچی امضا کردند. رئیس جمهوری روسیه گفت که او به همراه بشار اسد بدنبال «راه حل‌های ممکن برای عادی سازی شرایط در سوریه» است. آنها همچنین در این گفتگوها به شجاعت و اقتدار نظامیان روس مستقر در سوریه اشاره کردند و هر دو رئیس جمهوری تاکید کردند که این نظامیان در راستای مبارزه با تروریسم در سوریه مستقر شده بودند.
کمتر از یک ماه پس از این سخنان، ولادیمیر پوتین از سوریه، مصر و ترکیه بازدید کرد تا قدرت و نفوذ روسیه در خاورمیانه را به رخ رقیب دیرینه، آمریکا بکشد که ظاهرا در حال از دستن دادن نفوذ و سلطه خود در منطقه است. اکنون پس از ۶ سال جنگ داخلی در سوریه می‌توان گفت که مداخله روسیه در این جنگ کاملا شرایط را به نفع بشار اسد و هم پیمانانش در منطقه تغییر داده است. کرملین روابط خود را با آنکارا، به عنوان تنها عضو ناتو در منطقه و یکی از متحدان آمریکا در خاورمیانه تقویت کرده است و مسکو و آنکارا بتازگی در نشست سه جانبه‌ای که ایران نیز در آن حضور داشت درباره آینده سوریه گفتگو کردند و استراتژی‌های مشترکی را در دستور کار قرار دادند.
سیاست‌های متناقض دونالد ترامپ باعث شده است تا متحدان اروپایی آمریکا هم در بسیاری از موارد مستقل و برخلاف نظر آمریکا در خاورمیانه رفتار کنند. نمونه مهم آن رایی بود که کشورهای اروپایی علیه آمریکا در برسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسراییل در مجمع عمومی سازمان ملل دادند.
به نظر می‌رسد استراتژی‌های دولت دونالد ترامپ در منطقه خاورمیانه دست کم در عرض یک سال موفق نبوده است و ادامه این استراتژی می تواند برای پرتنش ترین منطقه جهان در سال جدید میلادی هزینه سنگینی در بر داشته باشد.
