فراتاب _ گروه اجتماعي: با توجه به خبر چند روز اخیر رسانه های استان در خصوص خروج کرمانشاه از سطح بندی شهری کلانشهرها و بازگشت قانون یک میلیون نفر جمعیتی برای لحاظ نمودن ورود به کلانشهر نکاتی لازم به توضیح وجود دارد که به اختصار در ذیل به آن اشاره شده است:
اساسآ شهر کرمانشاه جز ء ۸ شهر کلانشهر اصلی نبوده و در واقع ، نهمین و در لیست ۱۸ کلانشهر بوده ، و با توجه به تعریف جدید ، در میان شهرهای بزرگ غیر کلانشهر به لحاظ موقعیت جغرافیایی و نقش منطقه ای مناسب و همچنین به لحاظ جمعیتی ، تنها شهریست در ایران که نزدیک به یک میلیون نفر و بر اساس آمار سرشماری سال گذشته ۹۴۶۶۵۱ نفر جمعیت دارا میباشد ، لذا با توجه به پتانسیل هایی نظیر مرکزیت غرب کشور ، از دیرباز بعنوان یک کلانشهر و یک شهر تاثیر گذار در غرب کشور ، نقشی بی بدیل در حوزه های مختلف اقتصادی ، دفاعی ،فرهنگی ، گردشگری ، تاریخی و ... داشته و هم اکنون نیز در مسیر راه کربلا بر اهمیت آن افزوده است.
در جریان جنگ 8 ساله تحمیلی ، تمامی زیر ساخت های استان و شهرکرمانشاه از بین رفت و زلزله شدید اخیر استان هم مضاعف بر این موضوع ، استان و شهر کرمانشاه را تشنه اعتبارات عمرانی و زیر ساختی نموده است ، لذا اساسا" با توجه به اینکه کلانشهرها از اهمّیّت سیاسی، اقتصادی، بازرگانی و فرهنگی زیادی به نسبت سایر شهر ها برخوردار هستند ، کرمانشاه نیز دارای این شاخص های مهم میباشد.
بنظر نگارنده در صورت خروج قطعی کرمانشاه از لیست کلانشهر ها می تواند پیامدهایی مثبت و زیان بار را در پی داشته باشد :
پیامد مثبت: تخصیص اعتبارات سالیانه ارزش افزوده بیشتری نسبت به قبل از طریق سازمان شهرداریهای کل کشور به شهرهای غیر کلانشهر
پیامد منفی : کاهش بودجه های عمران شهری و اعتبارات لازم در راستای اشتغالزایی ، توقف و یا کندی در روند اجرای پروژه های مشارکتی و مهم شهری نظیر قطار شهری ، تقاطع های غیر همسطح ، کاهش حضور سرمایه گذاران درحوزه های شهری ، صنعت ، درمان ، کشاورزی ، تولیدی، گردشگری و.....می تواند عقب گرد نامناسبی را برای کرمانشاه به همراه داشته باشد.
از دولتمردان و دست اندرکاران انتظار میرود باتوجه به موارد ذکر شده و نزدیک به حد تعریف قانونی ، بازنگری نموده و کرمانشاه را بعنوان کلانشهر مجددا" معرفی نمایند .
در ذیل به تعریف مختصری از کلانشهر در ایران و خارج از کشور اشاره می شود:
در تعریف بینالمللی ، کلانشهر که توسط سازمان ملل متحد آورده شده ، کلانشهر یا مادر شهر به شهرهایی بیش از ۸ میلیون نفر جمعیت گفته می شود . با این تفاسیر و دیدگاه تنها در ایران فقط شهر تهران میتوان طبق تعریف بینالمللی به عنوان کلانشهر شناخت .
در کشورهای مختلف تعریف و مفهوم شهرمتفاوت میباشد، طبقه بندی شهرها در دیگر کشورها برحسب سطح فعالیتها، میزان جمعیت پذیری و حوزه نفوذ شهر متفاوت میباشد و یکسان نیست.
مثلآ در ادبیات رایج کشور ما اصطلاح کلانشهر معادل مادرشهر (متروپلیس metropolis ) است و به شهرهایی اطلاق میشود که حداقل یک میلیون نفر جمعیت داشته و واجد مرکزیتی اقتصادی - سیاسی که در مقیاس ناحیهای یا ملی از موقعیتی مرکزی برخوردار باشد.
تعریف کلانشهر در ابتدای دولت نهم توسط وزیر وقت مسکن و شهرسازی در شورای عالی شهرسازی و معماری تغییر و مبنای یک میلیون نفر جمعیت و به ۵۰۰ هزار نفر جمعیت تقلیل و طبق آن شهرهای با جمعیت بیش از ۵۰۰ هزار نفر تا آذر ۹۶ کلانشهر محسوب میشدند.که ظاهرآ چندی پیش مجددآ به یک میلیون نفر جمعیت تغییر یافت.
به دلیل نداشتن تعریف حقوقی واحد از کلانشهر در ایران فقط شهرهای( تهران ، مشهد ، اصفهان ، کرج ، شیراز ،تبریز ، اهواز و قم ) که بالای یک میلیون نفر جمعیت دارند میتوانند از مزایای کلانشهری بهره بیشتری ببرند.
درست است که ایران دارای ۱۸ کلانشهر بوده اما در حقیقت ۸ کلان شهر رسمی و ۱۰ کلان شهر غیررسمی را داشته است .
ضمنآ درابتدای دولت نهم طبق تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری وقت شهرهای زیر یک میلیون تا ۵۰۰ هزار نفر جمعیت هم میتوانستند به صورت قانونی و رسمی کلانشهر محسوب شوند .