اقتصاد ترکیه گروگان دادگاه رضا ضراب | فراتاب
کد خبر: 7031
تاریخ انتشار: 19 آذر 1396 - 21:04
در هفته های اخیر و به خصوص بعد از ماجرای دادگاه رضا ضراب متهم ایرانی-ترکیه ای و محمدهاکان ‌آتیلا یکی از مدیران هالک بانک ترکیه در ماجرای پرونده دور زدن تحریم های ایران بحث ها و نظرات گوناگونی در مورد تاثیرات این اقدام بر اقتصاد ترکیه مطرح شده است.

در هفته های اخیر و به خصوص بعد از ماجرای دادگاه رضا ضراب متهم ایرانی-ترکیه ای و محمدهاکان ‌آتیلا یکی از مدیران هالک بانک ترکیه در ماجرای پرونده دور زدن تحریم های ایران بحث ها و نظرات گوناگونی در مورد تاثیرات این اقدام بر اقتصاد ترکیه مطرح شده است. در این میان شاید نظری که بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است این است که این دادگاه جدای از نتیجه آن می تواند مقدمه ای برای تحت فشار قراردادن اقتصاد ترکیه باشد.

رضا ضراب و هاکان آتیلا، معاون مدیر هالک بانک ترکیه متهم هستند که در زمان اعمال تحریم های هسته ای علیه ایران به دور زدن تحریم ها و نقل و انتقالات مالی به ایران کمک می کرده اند. اما بعد معلوم شد که رضا ضراب متهم ایرانی- ترکیه ای پذیرفته است که با دادستان های آمریکایی همکاری کند و در واقع وی به عنوان شاهد در دادگاه حضور داشته باشد. ضراب در جلسه دادگاه مدعی شده که در فاصله مارس 2012 تا مارس 2013 رقم 45 تا 50 میلیون یورو معادل 53.2 تا 59.1 میلیون دلار به اضافه حدود 7 میلیون دلار رشوه به وزیر اقتصاد وقت ترکیه پرداخت کرده است. ضراب گفته این مبالغ را که بیش از ۵۰ میلیون یورو شده است را برای تسهیل معامله طلا با ایران، به محمدظفر چاغلایان، وزیر اقتصاد وقت ترکیه رشوه پرداخته است.

رضا ضراب در سال ۲۰۱۳ یکی از شخصیت‌های کلیدی رسوایی "فساد مالی ترکیه" به شمار می‌رفت. آنکارا در آن زمان این اتهام‌ها را رد کرد و آن را توطئه‌ای دیگر از سوی هواداران گولن و جنبش متعلق به او خواند. تحلیل‌گران می‌گویند، این افشاگری‌ها می‌تواند به وجهه سیاسی اردوغان خدشه وارد کند و در صورت جریمه شدن یک یا چند بانک ترکیه به دلیل نقض تحریم‌های هسته ای ایران در زمان تحریم ها،  به اقتصاد ترکیه ضربه وارد خواهد شد.

آنکارا از ضراب خواسته تا از "اشتباه" خود برگردد و مدعی شده که این تاجر "این ادعاهای توهین‌آمیز" علیه ترکیه را زیر فشار بیان کرده است. دادستانی استانبول جمعه اول دسامبر حکم توقیف اموال و دارایی‌های رضا ضراب و خانواده‌اش در ترکیه را صادر کرد. دادگاه ضراب را به "جاسوسی" در جهت منافع یک دولت خارجی متهم کرد. مولود چاوش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه روز شنبه ۲ دسامبر نیز مدعی شد که جنبش فتح‌الله گولن به سیستم قضایی، کنگره و سایر مؤسسات آمریکا نفوذ کرده است.

اقتصاد ترکیه به عنوان اقتصادی رو به پیشرفت به خصوص از اواخر دهه نود میلادی، در جهان زبانزد شد. اقتصاد ترکیه با توجه به قرار گرفتن این کشور در مسیر ترانزیتی بین آسیا و اروپا تبدیل به اقتصادی با محوریت حمل و نقل شد. این امر باعث شد که ترکیه به دالانی مطمئن برای صادرات محصولات اروپا به کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی شود و اقتصاد این کشور رونق چشمگیری پیدا کند. از سوی دیگر بخش بزرگی از اقتصاد این کشور متکی به صنعت توریسم شده و با توجه  به ارزان بودن سفر به این کشور و ضعف رقیب قدرتمندی مانند ایران در این صنعت  ترکیه اولین مقصد توریست های خاورمیانه به خصوص از کشورهای ایران و عراق شد. پیشرفت این بخش از اقتصاد ترکیه تا جایی بود که ترکیه تبدیل به یکی از مقاصد گردشگری مردم طبقه متوسط اروپا شد و این کشور دوران درخشانی را در بخش توریسم تجربه کرد.

با این حال تنشی که بین ترکیه و روسیه در پی ساقط کردن جنگده نظامی روسیه در سال 2015، به وجود آمد باعث شد که تحریم های علیه اقتصاد ترکیه از سوی روس ها وضع شود که عمدتا صنعت توریسم و کشاروزی این کشور را هدف گرفته بود. این تحریم ها که با محدود کردن سفر اتباع روسیه به ترکیه و محدودیت واردات میوه و محصولات کشاروزی از ترکیه و توقف صادرات گاز روسیه به ترکیه صورت گرفت، تا جایی پیش رفت که باعث ضربه دیدن شدید اقتصاد ترکیه از این اقدامات شد. با این حال روابط دو کشور به دلیل حضور داشتن دو کشور و تا حدودی نزدیکی مواضع در مورد سوریه به تدریج رو به بهبود رفت. حمایت روسیه از دولت اردوعان رئیس جمهور ترکیه در جریان کودتای نافرجام این کشور در سال 2016، نیز باعث نزدیک شدن روسیه و ترکیه به هم شد.

در این میان  باید به این نکته نیز اشاره کرد که سرد شدن روابط روسیه و آمریکا نیز دلیل دیگری برای روابط نزدیک روسیه و ترکیه بود. ترکیه که بعد از کودتای نافرجام، خواستار استرداد فتح الله گولن از مخالفان اردوعان به بهانه دست داشتن در کودتا از آمریکا شده بود. اما آمریکا این خواسته ترکیه را اجابت نکرد. بروز اختلافات ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر مسائل حقوق بشری و مهاجرت نیز باعث توقف روند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا شد. تمام این مسائل باعث شده که اختلافات ترکیه با آمریکا و اتحادیه اروپا بسیار شدید باشد.

شاید به دلیل همین پیش زمینه باشد که افرادی برگزاری دادگاه رضا ضراب را به نوعی حمله اروپا و آمریکا به اقتصاد ترکیه به دلیل نزدیک شدن روسیه و سایر اختلافات بدانند. پرونده رسیدگی به اتهامات گروهی از مسئولان ارشد بانکی ترکیه که مظنون به نقض تحریم های آمریکا علیه ایران هستند به تنش در روابط واشنگتن و آنکارا دامن زده است. پرونده نقض تحریم های وضع شده علیه ایران علاوه بر ابعاد سیاسی می تواند با جریمه بانک های ترکیه از سوی مقامات آمریکا جنبه های اقتصادی نیز پیدا کند.

شاید اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان را در مورد این دادگاه رابتوان به عنوان نشانه ای از افزایش این تنش ها با هدف ضربه به اقتصاد ترکیه دانست. آناتولی گزارش داد رئیس جمهور ترکیه طی سخنانی در ششمین کنگره استانی حزب عدالت و توسعه در استان موش در رابطه با محاکمه هاکان آتیلا، معاون سابق مدیر اجرایی هالک بانک و شهادت رضا صراف در آمریکا تصریح کرد: این پرونده نسخه دیگری از توطئه 25-17 دسامبر است که در آن سوی اقیانوس پیچیده می شود. دادگاهی در میان نیست. صرفا تلاش برای ایجاد تهدید است. ما در برابر این تهدیدها سر خم نخواهیم کرد.

وی افزود: "برخی خبرها به گوشم می‌رسد که بعضی از تاجران، سرمایه‌های خود را به خارج از کشور منتقل می‌کنند. به هیئت وزیران گوشزد می‌کنم؛ به هیچ عنوان اجازه خروج این سرمایه‌ها را نخواهید داد. زیرا این اقدامات مصداق خیانت به کشور است".

اردوغان ادامه داد: در مرزهای کشور بر زخم های مظلومان بدون تبعیض در قوم، دین و زبان آنها مرهم گذاشتیم. ما وقتی این حزب را تشکیل دادیم، گفتیم که اجازه تعصب دینی و منطقه ای را به کسی نخواهیم داد. خدا را شکر که 16 سال است که به این حرف خود پایبند بوده و عمل کردیم. با پروژه هایی که در کشور اجرا کردیم، به سیاست های انکار و تساهل خاتمه دادیم. هرگز به دین و زبان کسی کاری نداشتیم. در 81 استان کشور 80 میلیون شهروند ترکیه را به آغوش گرفتیم.

با توجه به این اظهارات و مسائل باید دید که در نهایت این دادگاه منجر به وضع تحریم هایی بر علیه ترکیه و ضربه زنی به اقتصاد این کشور می شود یا اینکه مسائل دیگری باعث می شود که ترکیه از این خطر رهایی پیدا کند.

منبع: عصراقتصاد

نظرات
آخرین اخبار