برجام از جمله مسائلی بود که در دوران رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا از موضوعات مورد بحث بین نامزدان ریاست جمهوری این کشور بود. در این میان نامزدان حزب جمهوری خواه بیش از همه این توافق را که نزدیک به دو سال در دولت اوباما برای رسیدن به آن تلاش شده بود مورد انتقاد شدید قرار دادند. در این میان موضع دونالد ترامپ در مورد توافق نامه برجام بیش از همه تند تر بود.
با این حال برجام تنها مسئله ای نبود که ترامپ در مورد آن موضع انتقادی سختی داشت. انتقاد از معاهده های تجاری چندجانبه آمریکا با سایر کشورها، مباحث مربوط به معاهده آب و هوایی پاریس، مهاجران از دیگر مسائلی بود که ترامپ در مورد آنها اظهارنظرهایی انتقادی و گاها عجیبی را مطرح می کرد، مانند کشیدن دیوار در مرز بین آمریکا و مکزیک.
با رسیدن ترامپ به مسند ریاست جمهوری، این رئیس جمهور تلاش خود را برای عمل به وعده های انتخاباتی خود آغاز کرد، وعده هایی که بسیاری از منتقدان و صاحبنظران سیاسی تغییر یا لغو آنها را ضربه ای به منافع ملی آمریکا می دانستند. با این حال ترامپ برخلاف عقیده صاحبنظران و منتقدان از همان روز های اول ریاست جمهوری اقدامات خود را برای عمل به وعده های انتخاباتی خود آغاز کرد. با هم نگاهی به تمامی توافق نامه ها و پیمان هایی می اندازیم که ترامپ از ابتدای دوره ریاست جمهوری خود آنها را یکجانبه لغو و یا در آنها تغییر داده است.
1- لایحه حفاظت از بیمار و مراقبت مقرون‌به‌صرفه
هدف از این طرح که به نام اوباماکِر(Obamacare) نیز معروف شد،لایحه ای رد جهت افزودن بر کیفیت و مقرون به صرفگی بیمه سلامت، کاستن از نرخ بیمه نبودن از طریق توسعهٔ پوشش بیمه و کاستن از هزینه‌های مراقبت سلامت بود. این لایحه سازوکارهایی نظیر الزامات، یارانه‌ها و تبادلات بیمه را به وجود آورد. این قانون بیمه کنندگان را مجبور می‌کند همهٔ متقاضیان را بپذیرند، فهرست مشخصی از شرایط را بپذیرند و بی‌توجه به شرایط از پیش موجود یا جنسیت نرخ‌های مشابهی را مطالبه کنند. با این حال افراد بیمه شده برای تامین هزینه های درمان خود کمک و یارانه دریافت می کنند اما با وجود این برخی از آنها افزایش هزینه ها را از چند سال قبل شاهد هستند. اما ترامپ با انتقاد شدید از این طرح اعلام کرد که تغییراتی را در این طرح ایجاد می کند و لایحه جایگزینی را که از سوی جمهوری خواهان پیشنهاد شده را به جای اوباما کِر اجرا می کند. ترامپ در آخرین اظهارات خود در مورد اوباما کِر گفت:" اوباماکر تمام شده، مرده و فراموش شده به حساب می آید. دیگر چیزی به نام اوباماکر وجود ندارد. من از سال ها قبل گفته ام این طرح حتی در بهترین شرایط هرگز نتیجه بخش نخواهد بود."
2-خروج از پیمان تجاری آسیا-پسیفیک
پیمان تجاری اقیانوس آرام (Trans-Pacific Partnership) موسوم به TPP یک پیمان سرمایه‌گذاری و مقررات گذاری بین ۱۲ کشور حاشیه اقیانوس آرام بجز چین است که در ۴ فوریه ۲۰۱۶ در آوکلند پایتخت نیوزیلند بعد از ۷ سال مذاکره نهایی شد. اقتصاددانان نظرات متفاوتی درخصوص این قرارداد و اثرات آن بیان میکنند. به عنوان مثال تحقیقاتی توسط کمیسیون بین‌المللی تجارت، موسسه اقتصاد بین‌المللی پترسون و بانک جهانی صورت گرفته و بیان میشود که این قرارداد به نتایج مثبت اقتصادی برای همه امضا کنندگان منجر میشود در حالیکه تجزیه و تحلیل توسط اقتصاددانان Tufts نشان میدهد که توافق تاثیر منفی بر امضاکنندگان دارد.این پیمان بر اساس اهداف رشد اقتصادی، حمایت از ایجاد و نگهداری کار، افزایش نوآوری-بهره‌وری و رقابت، بالابردن سطح استاندارد زندگی، کاهش فقر در کشورهای طرف قرارداد، ارتقای شفافیت در حکومت، افزایش نیروی کار و حفظ محیط زیست پا برجا است. اجرای TPP یکی از اهداف برنامه‌های تجاری دولت اوباما بوده است. اما ترامپ با اعلام این موضوع که حضور در پیمان ها چند جانبه به ضرر آمریکا و اقتصاد این کشور است در نوامبر 2016 اعلام کرد که آمریکا را از این توافقنامه خارج می کند و درنهایت به در ژانویه همان سال این کار را انجام داد.
3- ممنوعیت ورود مسلمانان به آمریکا
در طول انتخابات ریاست جمهوری، ترامپ با انتقاد از سیاست های مهاجرتی اوباما این سیاست ها را باعث از میان رفتن امنیت شهروندان آمریکا دانست. وی اعلام کرد که ورود مسلمانان را به ئآمریکا ممنوع خواهد کرد. در 28 ژانویه 2016، ترامپ با صدور فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹با عنوان «حفاظت از ملت در برابر ورود تروریست‌های خارجی به آمریکا» ورود شهروندان هفت کشور مسلمان ایران، عراق، سوریه، لیبی، سومالی، سودان و یمن به آمریکا را فارغ از نوع ویزای آنها به مدت ۹۰ روز ممنوع کرد. این فرمان تعداد پناهندگان ورودی به آمریکا را در سال ۲۰۱۷ به ۵۰٬۰۰۰ نفر محدود و برنامه پذیرش پناهندگان ایالات متحده آمریکا را به مدت ۱۲۰ روز به حال تعلیق درآورد این فرمان همچنین ورود پناهندگان سوری را تا اطلاع ثانوی ممنوع کرد. این فرمان در سطح بین‌المللی با محکومیت گسترده از جمله از سوی متحدین قدیمی آمریکا روبه رو شد. گروه‌های حقوق بشری این تدابیر را تبعیض‌آمیز خواندند و گفتند که باعث سرگردانی پناهجویان در نواحی خطرناک میشود و وجهه ایالات متحده به عنوان سرزمین مهاجران را خدشه‌دار می‌کند.
4- توافق آب و هوایی پاریس
در رابطه با کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای، سازگاری و امور مالی است که از سال ۲۰۲۰ شروع میشود. متن توافق از سوی نمایندگان ۱۹۵ کشور در کنفرانس تغییر اقلیم ۲۰۱۵ سازمان ملل متحد در پاریس در پاریس مذاکره و با اجماع در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۵ تصویب شد. در ۲۲ آوریل ۲۰۱۶ (روز زمین) در مراسمی در نیویورک برای امضا معرفی شد. تا ۲۰۱۷، ۱۹۵ عضو UNFCCC این پیمان را امضا و ۱۴۷ تا از آنها آن را به تصویب مجلس خود رسانده‌اند. اما ترامپ اعلام کرد که به دلیل تاثیرات منفی که پیمان پاریس بر اقتصاد آمریکا دارد این کشور را از این توفق نامه خارج می کند. در نهایت روز ۲ ژوئن ۲۰۱۷ دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که از این توافق انجام شده بیرون می‌آید. وی دلیل آنرا مغایرت با منافع آمریکا عنوان کرد. ترامپ اضافه کرد که خروج از این توافق صنایع زغال سنگ و نفت را رونق خواهد بخشید. رئیس جمهور آمریکا در سخنان خود در کاخ سفید گفت «آمریکا از پیمان پاریس خارج میشود اما به مذاکرات برای معامله بهتر در این زمینه ادامه میدهد.»
به این سیاهه می توان خروج از یونسکو و آغاز احداث دیوار در مرز این کشور با مکزیک اشاره کرد. آخرین اقدام ترامپ نیز برای برباد دادن میراث اوباما نیز عدم تائید برجام و اعمال تحریم های جدید به بهانه های غیر هسته ای اشاره کرد که این توافق را با خطر قرار داده است. با این همه برجام به دلیل اینکه توافقی چندجانبه است مورد حمایت سایر طرف های قرارداد قرار گرفته و آنها آمریکا را به دلیل این اقدام مورد انتقاد شدید قرار داده اند. باید منتظر بود و دید که کنگره آمریکا در مقابل برجام چگونه عمل می کند و آیا سرنوشت برجام مانند سایر طرح ها به جای مانده از دولت گذشته است یا خیر.
