آیا آمریکا در سوریه بدنبال کریدور برای اقلیم کردستان است؟ | فراتاب
کد خبر: 6606
تاریخ انتشار: 23 شهریور 1396 - 19:23
ارشاد رشیدی رستمی
فرجام جنگ در شرق سوریه و تقسیم مناطق نفوذ

 

فراتاب - گروه بین الملل: طی یک ماه پیش نقشه تقسیم بندی های آینده استان دیر الزور و در کل شرق سوریه توسط موسسه واشنگتن برای سیاست خاورمیانه انتشار یافت که نشان از توافقی ناآشکار و تقسیم مناطق نفوذ در آینده سوریه دارد. بنابر ادعای این موسسه با توجه به  نقشه استراتژیک، ارتش سوریه و متحدینش (حزب الله – ایران - روسیه) مناطق غرب رودخانه فرات از جمله شهر دیرالزور و چندین شهرکوچک دیگر را در اطراف آن تصرف خواهند کرد. اما ارتش سوریه وارد مناطق شرق رودخانه فرات نمی شود یا نیروهای آمریکا و ائتلاف ضد داعش اجازه این کار را نمی دهند.

 در عوض نیروهای سوریه دمکراتیک نیروهای عرب و کُرد تحت حمایت آمریکا به فرماندهی نیروهای کُرد PYD  مناطق شرق دجله را آزاد و بر بخش بزرگ و استراتژیکی از بیابان بین سوریه و عراق مسلط و تا نزدیکی های مرز ابوکمال عراق را متصرف می شوند. در این میان نیروهای اکثراً کُرد مثلث غرب رودخانه الخابور و شرق رودخانه فرات را در کنترل می گیرند و نیروهای اکثراً عرب سنی عشایر منطقه نیز با فرماندهی نیروهای کُرد و ائتلاف شرق رودخانه الخابور را تا مرز عراق و دروازه مرزی ابوکمال را متصرف می شوند. دیگر نیروهای عرب نزدیک به آمریکا و اردن در جنوب شرق سوریه که توسط آمریکا در پایگاه تنف آموزش دیده اند نیز به طرف مرز ابوکمال از جنوب به شمال حرکت می کنند و در آنجا به نیروهای سوریه دمکراتیک رسیده و تقریباً کمربندی را با حداقل 40 کیلومتر عرض منطقه حائلی را بین ارتش سوریه و متحدینش با مرزهای عراق ایجاد می کنند.

طی چند روز اخیر مسیر حرکت و متصرفات ارتش سوریه و متحدینش به طرف کناره های غربی رودخانه فرات که به شکسته شدن محاصره شهر دیرالزور منجر شد و در پی آن حرکت نیروهای سوریه دموکراتیک (کرُدها) از شمال به سمت سواحل شرقی رودخانه فرات تا حد زیادی نشانگر اجرای شدن سناریو پیشبینی شده موسسه واشنگتن برای مطالعات خاورمیانه می باشد. در کل اگر این نقشه کاملاً به اجرا درآید، می توان اهمیت آن را در سه بند ذیل تجمیع کرد:

  • اهمیت این کمربند مرزی و منطقه حائل از منظر آمریکا و متحدینش بویژه کشورهای عرب سنی منطقه، پیشگیری از تشکیل هلال شیعی که به ظن آنان دولت ایران در پی دستیابی به آن است.  
  • ویژگی دوم عدم ارتباط مستقیم زمینی بین حزب الله و نیروهای حشد شعبی و نیروهای مردمی (بسیج مردمی سوریه) که هر دو نیروی اخیر توسط جمهوری اسلامی ایران در جهت مقابله با نیروهای معارض سنی و داعش تشکیل شده اند و آمریکا و برخی کشورهای منطقه از افزایش قدرت آنها در منطقه به شدت نگران هستند.
  • سومین ویژگی که بیشتر برای کُردها حائز اهمیت است ایجاد کُریدور حیاتی دسترسی به آبهای آزاد توسط بندر عقبه اردن به عنوان چهارمین مسیر ارتباطی بعد از بندرجیهان ترکیه، بندرعباس ایران و بصره عراق است.

واقعیت آن است اهمیت بند اول و دوم بیشتر مورد توجه آمریکا و قدرتهای جهان سنی (عربستان، ترکیه) می باشد که به ظن آنان به هم رسیدن نیروهای متحد ایران در مرز عراق و سوریه باعث افزایش دامنه قدرت و نفوذ ایران می شود که منجر به رقابت گسترده تر و بی ثباتی بیشتر منطقه و در پی آن تضعیف و تهدید منافع آمریکا و متحدنیش در منطقه را در پی خواهد داشت.   

اما آنچه از نظر این نوشتار مورد توجه می باشد بند سوم یعنی ایجاد مسیر جدید دسترسی به آبهای آزاد و صادرات و واردت برای اقلیم کردستان عراق است که به دلیل جبر جغرافیای و سیاسی مستقیماً به آبهای آزاد دسترسی ندارد و نیز مناطق کُردنشین شمال سوریه که همان تنگنای ژئوپلتیک کردستان عراق را دارند. برخی از تحلیل گران کُرد عراقی این مسیر جدید را کُریدور حیاتی صادرات و واردات برای کُردها می دانند.

اهمیت این موضوع با توجه به تهدیدات همسایه های کردستان عراق در مورد برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم کردستان طی یکی دو هفته اخیر به خوبی نماینگر است. هرچند که با توجه به مصالح استراتژیک و بلند مدت، وجود و حضور مستقیم و قابل تامل قدرتهای منطقه ای و جهانی و همچنین اوضاع ناپایدار منطقه به نظر نمی رسد نه ترکیه و نه ایران مرزها را با اجرای رفراندوم و حتی اعلام استقلال نیز به شکل تمام قدی ببندند. اما تمرکز بر این نکته که اولین مفروض در عرصه سیاست، یعنی "هیچ غیر ممکنی وجود ندارد." و نیز تخمین وجود دست کم پنج درصد کل ذخایر نفت جهانی یعنی بیش از 60 میلیارد بشکه ذخایر نفتی در اقلیم کردستان عراق توسط کمپانی های معتبر نفتی و ضرورت صادرات این طلای سیاه چه برای کُردها و چه سرمایه گذاران و مصرف کنندگان جهانی اهمیت این مسیر جدید را به خوبی نشان می دهد. همچنین این کُریدور حیاتی نفت می تواند نه تنها نفت و گاز اقلیم کردستان را در وهله اول صادر کند بلکه بعدها نفت و گاز مناطق سنی نشین عراق و سوریه و مناطق تحت کنترل کُردها در شمال سوریه را نیز که هر سه در  از طریق اردن به خلیج عقبه و دریایی سرخ  برساند.

ارشاد رشیدی رستمی مدرس علوم سیاسی در دانشگاه آزاد کرمانشاه

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
| |
2017-09-21 23:44:27
ارتباط اکراد باید در منطقه مابین المالکیه و العباسیه قطع گردد دیگران انگار فقط نشسته اند و نگاه می کنند!
آخرین اخبار