فراتاب - گروه دیپلماسی: در روزهای بعد از حماسهآفرینی ملت ایران در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری در 29 اردیبهشت سال جاری در سطح کلان جامعه ایران و به ویژه در میان زنان و اقلیتها ضروروت انتخاب وزرایی از میان زنان و اقلیتهای قومی و مذهبی از سوی رئیسجمهور منتخب مطرح شد. اما بر خلاف انتظارات و پس از معرفی وزار به مجلس شورایاسلامی از سوی دکتر حسن روحانی، شاهد بودیم که نامی از زنان و اقلیتها درمیان اعضای کابینه نبود. علیرغم این موضوع، دیروز(شنبه،۲۱ مرداد ماه) محمدجواد ظریف، وزیر پیشنهادی امورخارجه در جلسه با فراکسیون امید درباره برنامههای این وزارتخانه برای چهار سال دوم کاری توضیحاتی ارائه داد. در این میان، وزیر پیشنهادی امورخارجه، مطرح کرد که وزارت خارجه در استفاده از بانوان و اقلیتها همواره پیشقدم بوده و این امر را توسعه میدهد. ظریف درباره حضور زنان و اهل سنت در این وزارتخانه خاطرنشان کرد: وزارت امورخارجه در دولت یازدهم نخستین دستگاهی بود که از حضور زنان به عنوان معاون وزیر و سفیر و همچنین یک سفیر اهل سنت استفاده کرد که این منوال در دولت دوازدهم ادامه مییابد؛ البته متأسفانه به دلیل عدم توجه به حوزه زنان، بانوان زیادی در سطوح مدیریتی وزارت خارجه نداریم، اما روی این موضوع کار میکنیم. این موضوع در نوع خود بسیار دارای اهمیت است و میتواند تاثیری چشمگیر در پاسخگویی به خواست اقلیتها و زنان در کشور داشته باشد. در همین راستا، در ارتباط با ابعاد اهمیت توسعه حضور زنان و اقلیتها در نهادهای مرتبط و پستهای عالی وزارتامورخارجه«روزان» با دکتر اردشیر پشنگ، کارشناس مسائل سیاست خارجی و فعال مدنی اصلاحطلب گفتگو داشته است.
حضور زنان در وزارت خارجه موجب افزایش قابلیتهای این وزارتخانه خواهد شد
اردشیر پشنگ در ارتباط با ضرورت ورود و افزایش حضور زنان به وزات خارجه بر این باور است که بهطور طبیعی نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل میدهند و متعاقبا نیمی از افرادی که در انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت دوازدهم نقش داشتند، زنان بودند. در بررسیای دقیقتر باید به این مسئله توجه داشت که در سال های اخیر زنان در ایران، پیشرفتهای قابل ملاحظهای داشته و در برخی از حوزهها موفق شده از مردان نیز پیشی بگیرند. برای نمونه میتوان به حضور گسترده زنان در ورود به دانشگاهها و تلاش برای حضور در عرصه اجتماعی و نهادهای مدنی اشاره کرد. علاوه بر این، زنان ایرانی موفق شدهاند؛ حتی در حوزههای برون مرزی نیز به موفقیتهای بزرگی دست پیدا کنند و نام ایران را در عرصه بینالمللی بیش از پیش برجسته کنند. در این زمینه میتوان به نابغه ایرانی، خانم مریم میرزاخانی اشاره کرد. در سطحی تخصصیتر اکنون شاهد هستیم که زنان در رشته علوم سیاسی و روابط بینالملل پیشرفت چشمگیری داشتهاند و بسیاری از دانشجویان مقاطع تحصیلی عالی و حتی اساتید برجسته حوزه روابط بینالملل نیز زنان هستند. بدون تردید، اضافه شدن این قشر از افراد به وزارت خارجه میتواند در ابعاد همچون خلاقیت، توسعه سطح علمی و دیپلماتیک میتوانند موجب افزایش وزن وزارت امورخارجه شوند. در سوی دیگر نسبت به میزان جمعیت زنان امری طبیعی است که تعداد بیشتری از آنان نیز به وزارت امور خارجه راه پیدا کنند.
حضور اقلیتها در افزایش دستاوردهای وزارت خارجه بسیار حائز اهمیت است
در ارتباط با افزایش حضور اقلیتها در وزارت خارجه نیز این کارشناس مسائل سیاست خارجی عنوان میکند:«ایران ما، یعنی ایران تاریخی و فرهنگی، سرزمینی است متشکل از گروههای فرهنگی مختلف. یعنی از ابتدای ظهور مادها تا کنون این خصیصیه ویژگی جداییناپذیر زیست جهان و زیست سیاست ایرانیان بوده است. کثرت هویتی همواره در زیر چتر بزرگی به نام «ایران» بوده و قاعدتا بر همین اساس، این چتر فراگیر، میبایست گروههای متکثر فارس، کرد، آذری، بلوچ، لر، شیعه، سنی و ... حضور داشته باشند. در صورتی که بخشی از این گروههای ایرانی از نهادهای قدرت و دستگاههای اجرایی کنار گذاشته شوند؛ بدون تردید از وزن ایرانیت جامعه کاسته خواهد شد. بر اساس قانون اساسی، شعارها و نظرات مقامات عالی کشور ایران باید برای تمام ایرانیان باشد و در نتیجه این امری بسیار طبیعی و انسانی است که اقلیتها نیز در عرصههای مختلف قدرت و سیاست در کشور بهکار گمارده شوند. در بُعد تخصصی نیز در شرایط کنونی شاهد هستیم بسیاری از افراد تحصیلکرده در رشتههای مرتبط با وزارت خارجه از اقلیتهای قومی و مذهبی ایران هستند. بنابراین ضروری است این امر امکانپذیر شود که از پتانسیل این افراد حتما بهره گرفته شود. برای نمونه میتوان در ارتباط با ضرورت بهکارگیری اقلیتها مثالی آورد که به خوبی نشان دهنده ضروت حضور اقلیتها در وزارت خارجه است. اگر فرض را بر آن بگیریم که منطقه بلوچستان پاکستان مسئلهای امنیتی یا حتی اقتصادی در مرزهای مشترک با شرق ایران پیش بیاید، بدون تردید یک نخبه سیاسی سیاستخوانده بلوچی میتواند در عرصه دیپلماسی با پاکستانیهای بسیار بهتر و موفقتر از یک شخص غیربلوچ رفتار کند. این امر در ارتباط با کردها، آذریها و اعراب نیز بهطور کامل صدق میکند. بهطور کلی حضور اقلیتها در وزارت خارجه موجب افزایش وزن و سطح وزارت خارجه و عملی شدن حقوق شهروندی در کشور خواهد شد.»
تخصص فراتر از جنسیت و اقلیت و اکثریت بودن است چراکه دانش اکتسابی توام با توانی تجربی و تحلیلی است باید کشور را از محرومیت حضور این متخصصین برهانیم و امیدوارم دکتر ظریف طبق صحبتی که کرده اند وزارت خارجه را ازین طریق دچار تحول و تقویت کنند امری که بی شک باعث توان دیپلماسی و افزایش راندمان آن و نیز از سوی دیگر تقویت کننده منافع ملی و وحدت ملی می شود.
حضور اقلیتها و زنان در پستهای میانی و دولتی نباید نمادین باشد
در بخشی دیگر از گفتههای خود پشنگ تصریح میکند: «متاسفانه این انتظار وجود داشت که رئیس جمهور منتخب دولت دوازدهم از حالت حداقلی زنان و اقلیتها در کابینه خود استفاده کند و یک یا حتی چند وزارت را به این دو نیروی اجتماعی مهم اختصاص دهد؛ اما این امر بُعد اجرایی به خود نگرفت. هر چند در ادامه انتصاب سه زن به عنوان معاونان رئیس جمهور تا حدود امیدبخش بود، اما عدم بهرهگیری از اقلیتهای کرد، بلوچ و حتی عرب در سطوح عالی مدیریتی تا حدودی موجب ناامیدی در میان نخبگان سیاسی اقلیتها شد. شاید به شکل غیرمستقیم این رویکرد مطرح باشد که تا کنون شرایط برای بهرهگیری از زنان و اقلیتها در کابینه وجود ندارد و باید از این دو نیرو در پستهای میانی همانند معاونتها بهره گرفته شود؛ اما اینجا میتوان این موضوع را مطرح کرد که نباید حتی به کار گماشته شدن اقلیتها در پستهای میانی تنها در ظاهر و به شکل نمادین باشد.»
افزایش پرستیژ بینالمللی ایران در صورت بهرهگیری از زنان و اقلیتها
این فعال مدنی اصلاحطلب در بخشی دیگر از گفتههای خود در ارتباط با نتایج و پیامدهای حضور زنان و اقلیتهای در سطوح مدیریتی وزارت خارجه اظهار کرد: «بدون تردید حضور زنان و اقلیتها در وزارت خارجه و دیگر وازتخانههای کشور موجب تقویت پرستیژ بینالمللی و افزایش جایگاه ایران در سطح کلان نظام بینالملل خواهد شد. این امر میتواند به جامعه جهانی این واقعیت را بازگو کند که برخلاف تبلیغات سوء برخی جریانها در ایران، تبعیض ساختاری بر علیه زنان و اقلیتها وجود ندارد. این مسئله در صورت اجرایی شدن، موجب افزایش جایگاه بینالمللی ایران خواهد شد.»
ظریف به وعده خود عمل خواهد کرد
در بخش پایانی از گفتههای خود اردشیر پشنگ تصریح کرد: «در آینده نیز زنان و اقلیتها همچنان نسبت به عملکرد حسن روحانی امیدوار هستند و انتظار دارند در صورت آماده شدن برخی از شرایط در دوسال آینده به زنان و اقلیتها در سطح وزیر پست داده شود؛ تعویق و تاخیر در این موضوع به هیچ عنوان به نفع منافع ملی ایران نیست و هزینههای سنگینی را میتواند بر کشور تحمیل کند. با این وجود با توجه به شناختی که از محمد جواد ظریف به عنوان یک استاد دانشگاه روابط بینالملل و دیپلمات دارم، بر این باور هستم که او دیدگاهی ترقیخواهانه و پیشرو دارد. در سال اول شروع به کار ظریف به عنوان وزیر امورخارجه نیز شاهد بودیم که سمت سخنگوی وزارت امور خارجه را یک زن بر عهده داشت و سپس این خانم به عنوان سفیر انتخاب شدند. بنابراین، امیدوار هستم که در ادامه همین روند این دیپلمات موفق و کارکشته بتواند اهتمام لازم را در به کار گماردن زنان و اقلیتها در پستهای وزارت امور خارجه داشته باشد.
هر چند باید اشاره کرد که این امر یک خواسته طبیعی و بسیار عادی است که حتی در کشورهایی همانند عربستان نیز شاهد هستیم که در اعزام سفرای خود به ایران از شیعیان بهره گرفتهاند؛ زیرا بر این باور هستند که یک سفیر شیعی بهتر میتواند با یک کشوری که اکثریت جمعیت آن شیعه هستند، ارتباط برقرار کند. بنابراین، این امر ضروری است که اگر در منطقه و پیرامون ما همسایگانی وجود دارند که در داخل کشور اقلیتهایی نزدیک به آنها وجود دارد، باید از اقلیتهای موجود در کشور برای انتخاب به عنوان سفیر بهره گرفته شود. برای مثال اگر در حوزه اقلیم کردستان در کشور جمعیتی کرد در کشور وجود دارد، ضروری است از نخبگان کرد و ایران دوست به عنوان سفیر ایران در این منطقه بهره گرفته شود. همچنین، در ارتباط با کشور آذربایجان ضروری است که از آذریها بهره گرفته شود. در مجموع، ضروری است که نگاههای امنیتی نسبت به حضور اقلیتهای ایرانی از میان برداشته شود که این امر میتواند موجبات بهبود عملکرد هر چه بیشتر وزارت خارجه را در پی داشته باشد.»
منبع: روزنامه روزان