ترامپ و معمای برجام | فراتاب
کد خبر: 6488
تاریخ انتشار: 9 مرداد 1396 - 15:22
فرد کاپلان
اگر چه ایران پایبندی خود به قرارداد هسته ای را نشان داده است،با این حال ترامپ شخصا تمایلی به تأیید پایبندی این کشور به توافق را ندارد. با اینحال تبعات و بحران های مترتب بر خروج از قرارداد هسته ای مانع عمده ای بر سر راه خروج ایالات متحده از قرارداد است.

 

فراتاب - گروه ترجمه: به نظر می رسد که ترامپ مصمم به خروج از قرارداد هسته ای ایران است، صرفا به این دلیل که او شخصا اراده به چنین کاری کرده است. دشمنی او با قرارداد هسته ای - که عمدتا مبتنی بر کژفهمی محتوای آن است- به این معنی نیست که او به تنهایی بتواند تعهدات ایالات متحده را لغو نماید.با این حال او قادر است پروسه ای را آغاز نماید که در آن کنگره -که اکثریت آن با قراداد هسته ای مخالف اند- رای به خروج از قرارداد بدهد.

قرارداد هسته ای -که بصورت رسمی با نام برنامه‌ی جامع اقدام مشترک شناخته می شود، در سال 2015 توسط ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه) و همچنین آلمان و اتحادیه‌ی اروپا امضاء شد- ایران را به مدت ده سال ملزم به محدود کردن برنامه‌ی هسته ای خود به منظور ممانعت از ساخت سلاح هسته ای توسط آن کشور کرده است. در مقابل، طرف های دیگرِ قرارداد با لغو تحریم هایی که در نتیجه‌ی فعالیت های هسته ای به ایران تحمیل شده بود موافقت کردند. (تحریم های دیگر که مرتبط با برنامه‌ی موشکی ایران، حمایت از تروریسم، و نقض حقوق بشر است پابرجا مانده است.)

به این دلیل که برجام توافقی چند ملیتی است، و مقاوله نامه ای رسمی محسوب نمی شود کنگره حقی در به تصویب رساندن آن ندارد. با این حال کنگره با تصویب قانون بازبینی قرارداد اتمیِ ایران، رئیس جمهور را موظف کرد تا هر 90 روز پایبندی ایران به شرایط قرارداد و اجازه این کشور به بازرسان بین المللی برای بازرسی و تأیید پایبندی ایران به قرارداد را، تصدیق نماید.اگر رئیس جمهور این گواهی را امضاء نکند، کنگره 60 روز فرصت دارد تا لایحه ای را برای اعمال مجدد تحریم ها بررسی نماید -بازه‌ی زمانی که با کارهای آئین نامه ای قابل توقف و یا تأخیر نیست.

ترامپ پس از روی کار آمدن، تا به امروز دو بار عدم نقض قرارداد هسته ای توسط ایران را تأیید کرده است، با این حال بار دوم -17 جولای- او این کار را با اکراه فراوان انجام داد. بنا بر خبر نیویورک تایمز، ترامپ 55 دقیقه از جلسه‌ی یک ساعته‌ی خود با مشاوران امنیتی اش را با  اظهارنارضایتی و عدم تمایل به امضاء تأییدیه گذراند. او در نهایت و در حالی که چاره‌ی دیگری نداشت از تصمیم خود صرف نظر کرد و تأییدیه را امضاء کرد: آژانس بین المللی انرژی اتمی و تمامی دستگاه های امنیتی آمریکا متفق بودند که ایران به قرارداد پایبند بوده و دسترسی کامل بازرسان به اسناد و تأسیسات را تأمین کرده است.

در پایان جلسه، ترامپ به مشاورانش اعلام کرد که او قصد ندارد که این کار را بطور نامحدودی هر 90 روز تکرار نماید. این هفته نیز فرار رفته و به وال استریت ژورنال اعلام کرده است که "اگر بنا بر نظر من بود، آنان را ناقض قرارداد می دانستم". از ترامپ پرسیده شد که آیا او انتظار دارد که در موعد بعد ایرانی ها بعنوان ناقض قرارداد معرفی شوند، او در پاسخ گفت که "شخصا چنین انتظاری دارد".

باید توجه کرد که ترامپ درباره‌ی این که ایرنی ها واقعا به قرارداد پایبند بوده اند و یا خواهند بود صحبت نکرده است. او اهمیتی برای این موضوع قائل نیست. با وجود این که بر اساس مشاهدات بیطرفانه، ایرانی ها در 180 روز گذشته به قرارداد پایبند بوده اند، اما اگر بنا بر نظر ترامپ می بود او ایرانی ها را ناقض قرارداد می دانست -بدون توجه به حقایق عینی- و او منتظر است تا در بازبینی آینده که در 16 اکتبر انجام خواهد شد ایرانی ها را بعنوان ناقض قرارداد اعلام نماید.

چنانچه در بسیاری از مسائل نیز رخ داده، ترامپ حقیقتی بر مبنای دیدگاه خود بنا می کند، و آن را بدون عیب و نقص قلمداد می کند.

او اگر ایران را ناقض قرارداد اعلام نماید، یا حتی از اعلام پایبندی این کشور امتناع نماید، موضوع اعمال مجدد تحریم ها در اختیار کنگره ای است که اکثریت جمهوری خواه آن هیچ گاه نگاه مثبتی به قرارداد نداشته اند. دلیل عمده‌ی آن این است که این قرارداد اوج دستاورد دیپلماتیک باراک اوباما است.

این هفته در یک گردهمایی در یانگ استون اوهایو، ترامپ قرارداد هسته ای را مانند دفعات قبل محکوم کرد آن را "بدترین قرارداد منعقد شده ای دانست که تا بحال دیده است"، و این ادعا را تکرار کرد که این قرارداد از ایالات متحده خواسته تا 100 الی 150 میلیارد دلار و نیز 1.7 میلیارد دلار پول نقد به ایران بدهد. با این حال در واقع ایالات متحده به ایران چیزی نداده است؛ بلکه دارایی های متعلق به این کشور را آزاد کرده است. دارایی هایی که در حساب های بانک های غربی و بدلیل مجازات بر علیه فعالیت های غیر قانونی و مخفیانه‌ی این کشوربلوکه شده بود. علاوه بر این رقم 100 میلیارد دلار یا ارقام بیشتری که ترامپ اشاره کرده، دارایی های ایران در سرتاسر جهان بوده و نه صرفا در ایالات متحده.

آزادسازی این منابع با منطق تحریم ها مطابقت دارد: دارایی ها بدلیل اقدام مشخص یک کشور توقیف می شود؛ و اگر آن اقدام متوقف شود، آن دارایی ها نیز رفع توقیف می شود. این هدیه ای به ایران نیست؛ این بخشی منطقی از قرارداد است. چنان چه بحث 1.7 میلیارد دلار پول نقد نیز نشان گر حل اختلافات قانونی توسط اوباما می باشد. اختلافاتی که به 37 سال پیش باز می گردد، زمانی که ایران (که پیش تر توسط شاه اداره می شد) مبالغی را برای تسلیحات کلانی که آمریکا تحویل نداده بود، پرداخت کرده بود ( به این دلیل که در حین آماده شدن سفارش های نظامی، آیت الله خمینی قدرت را در دست گرفته بود). بازپرداخت این پول در کنار سودِ آن به معنای دادن هدیه به ایران نیست.

اگر ترامپ از امضای تأئیدیه در ماه اکتبر امتناع نماید، این به معنای پایان قرارداد خواهد بود؟ نه لزوما. اولا، کنگره ممکن است به اعمال مجدد تحریم ها رأی ندهد. بسیاری از شرکت های آمریکایی، مخصوصا کمپانی های هواپیمایی تجارت خود با ایران را آغاز کرده اند و بر علیه متوقف شدن آن لابی خواهند کرد -خصوصا این که رقبای خارجی این کمپانی ها به کسب سود خود ادامه خواهند داد -دلیل دیگری نیز برای عدم همراهی کنگره با ترامپ وجود دارد: امضاء کنندگانِ دیگر قرارداد هسته ای به احتمال زیاد از ترامپ تبعیت نخواهند کرد، و تحریم های سابق را مجددا اعمال نخواهند کرد. ترامپ بعنوان بخشی از برنامه‌ی خروج از قرارداد هسته ای، می تواند این دستور را صادر کند که بانک های آمریکایی باید از تجارت با هر کشوری که تحریم ها را نقض کرده امتناع نماید (تحریم هایی که فقط ایالات متحده اعمال خواهد کرد). اما این حرکت می تواند باعث ایجاد مقاومت جدی در میان موسسات مالی شود، بخصوص اگر ایران در عمل همچنان به قرارداد پایبند بماند. و اگر کشورهای دیگر با ترامپ همراهی کنند، ایران محتملا برنامه‌ی هسته ای خود را از سر خواهد گرفت -و در چنین شرایطی بسیاری از رهبران جهان بجای ایران، ایالات متحده را سرزنش خواهند کرد.

و در نهایت این که مشاوران امنیت ملی ترامپ همگی اعلام کرده اند که، اگر چه از برخی جنبه های قرارداد راضی نیستند و در کل به نظام ایرن بدبین هستند، با این حال این قرارداد بهتر از نبود قرارداد است -تا زمانی که ایرانی ها به آن پایبندند- و در هر حال خروج ایالات متحده از قرارداد به اعتبار دیپلماتیک آن کشور و نیز روابط آن با متحدینی که آن ها نیز قرارداد را امضاء کرده اند، ضربه خواهد زد.

به عبارتی دیگر اگر ترامپ از غرایض خود پیروی کند، بحران بزرگی - با کنگره، مشاوران خود، مشاغل آمریکا، بانک ها و متحدان - ایجاد خواهد کرد. و در کل بدون هیچ دلیلی، بجز این که او علاقه ای به ایران ندارد، و علاقه ای به موفقیت های اوباما، و نیز مسائل پیچیده ای که او از درک آن ها عاجز است، ندارد.

برگردان به فارسی: سجاد آتشبار

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار