چرا رفراندوم مشکل کردهای عراق را حل نخواهد کرد؟ | فراتاب
کد خبر: 6473
تاریخ انتشار: 3 مرداد 1396 - 14:36
جکسون دیهل - واشنگتن پست
یکی از منتقدان رفراندوم می گوید: «چه جور کردستانی خواهیم داشت؟‌ چیزی شبیه به کره جنوبی یا سودان جنوبی؟»

فراتاب – گروه بین الملل: در واشنگتن این باور پایدار وجود دارد که کردستان عراق همان شرایط پنج سال پیش، قبل از ظهور دولت اسلامی را دارد:‌ یک دموکراسی صلح آمیز،‌ رو به رشد و نوظهور طرفدار غرب که نادیده گرفتن آرزوی آن برای استقلال کامل از عراق روز به روز دشوارتر می شود.

متاسفانه به لطف جنگ،‌ عقب نشینی آمریکا از منطقه و اختلالات میان خود کردها تغییرات زیادی از آن زمان تاکنون رخ داده است. همزمان با افول تدریجی دولت اسلامی در جنوب و غرب خود،‌ کردستان از لحاظ سیاسی و اقتصادی رو به ورشکستگی است. رئیس اقلیم، مسعود بارزانی، چهارسال پس از پایان دوره ریاستش هنوز بر قدرت مانده است. مجلس حدود دو سال است که تشکیل جلسه نداده. دولت به شدت مقروض است و به سختی می تواند حقوق سه چهارم نیروی کاری که کارمند دولت هستند را پرداخت کند. خدمات ارتشی و امنیتی هم بین جناح های رقیب تقسیم شده اند.

واکنش بارزانی به این پریشانی تعیین تاریخ ۲۵ سپتامبر برای برگزاری رفراندم استقلال کردها بوده است. این استراتژی نه تنها توسط دولت فدرال عراق، بلکه توسط همسایه های قدرتمند کردستان ،‌از جمله ایران و ترکیه، ‌به علاوه ایالات متحده آمریکا هم رد شده است. به طور قابل ملاحظه تر، حتی برخی از کردهای طرفدار سرسخت و وفادار استقلال نیز بر این باورند که سیاست های منطقه به بن بستی خطرناکی رسیده است.

شاهسوار عبدالوحید قادر، مالک شبکه تلویزیونی مستقل NRT در کردستان اظهار می کند که: «رفراندوم بهانه ای است برای رهبران کرد تا در قدرت بمانند. نسل جدید چیزی در مورد نبردهای آنان در کوهستان علیه صدام نمی داند. بنابراین رهبران به بهانه جدیدی نیاز دارند ‌تا ۲۶ سال دیگر حکومت کنند.»

این سخنان تلخ بازتاب دهنده نقطه نظر قادر به عنوان یکی از افراد نسل جدید کردها و عراقی هاست که نسبت به چگونگی ایجاد نهادهای باثبات سیاسی و یک اقتصاد کارآمد در میان اختلالاتی چون اختلافات فرقه ای، ‌جنبش های افراطی و موسسات فاسد که در سرتاسر چشم انداز پسادولت اسلامی آثار آن به چشم می خورد، در کشمکش هستند. چالش آنها، خواهی نخواهی، «ملت سازی» (فرآیند ساختن یک هویت ملی با استفاده از قدرت حکومت) است و در این راستا به ناچار به کمک آمریکا نیاز دارند.

یک شبکه مستقل تلویزیونی، حداقل نقطه ای برای آغاز است. در حالیکه بیشتر رسانه های عراقی توسط دولت یا احزاب سیاسی کنترل و هدایت می شود، قادر یکی از معدود افراد بانفوذ و مستقل در این عرصه است: او که متولد سلیمانیه است در نوجوانی بازی های الکترونیکی می فروخت و در سن ۳۲ سالگی قبل از تاسیس شبکهNRT  در سال ۲۰۱۱، تبدیل به یکی از بزرگترین توسعه دهندگان املاک و مستغلات در کردستان شد.

این شبکه با شعار «شجاعت، تعادل، حقیقت» راه اندازی شد و تنها یک هفته پس از تاسیس اولین دفتر آن مورد حمله قرار گرفت و سوزانده شد؛ قادر نیروهای شبه نظامی حزب اتحادیه میهنی کردستان (PUK)، یکی از دو نیروی سیاسی تاریخی منطقه، ‌را مقصر می داند. دو سال بعد او از یک اقدام تروریستی جان سالم به در برد. مقامات کرد دفاتر NRT را چندین بار بسته و روزنامه نگاران آن را دستگیر کرده اند. با این وجود، این شبکه به کار خود ادامه داده است و فعالیت های خود را گسترش داده است: NRT در حال حاضر علاوه بر دو شبکه کردی و یک شبکه عربی که تمام مسائل مربوط به عراق را تحت پوشش قرار می دهد، یک وب سایت انگلیسی زبان نیز دارد.

بنا به نظر قادر، تمرکز کردستان باید بر آشتی جناح های درگیر، ایجاد یک بنیان حیاتی برای اقتصاد و یک نظام دموکراتیک سیاسی باشد و نه حرکات و ادعاهای بزرگی مانند رفراندوم استقلال. در دیداری که هفته پیش با او در واشنگتن داشتم اظهار کرد که: «ما اقتصاد نداریم. ما یک خط لوله نفت داریم. ما نظام قضایی نداریم. ما یک ارتش متحد نداریم. ما مجلس نداریم.»

قادر می گوید ممکن است رفراندوم ترکیه را تحریک کند که آن خط لوله را تعطیل کند. خط لوله ای که از طریق آن مقدار اندک نفت خامی را که تنها منبع درآمد قابل اتکا کردستان است صادر می کند. علاوه بر این، ممکن است به دنبال رفراندوم، ترکها و ایران از جناح های مخالف در ارتش، که بین اتحادیه میهنی کردستان و حزب دموکرات کردستان بارزانی تقسیم شده است، حمایت کنند و جنگی مانند جنگ داخلی دهه ۱۹۹۰ به راه بیاندازند.

قادر می پرسد: «چه جور کردستانی خواهیم داشت؟‌ چیزی شبیه به کره جنوبی یا سودان جنوبی؟» او می گوید: «اقدام درست، یک رفراندوم نیست بلکه انتخاباتی آزاد و منصفانه برای مجلسی جدید است، چیزی که باید در نوامبر اتفاق بیافتد اما آن هم مانند انتخابات ریاست جمهوری،‌ احتمالا به تعویق خواهد افتاد.» قادر آزادانه خواسته خود را مطرح می کند: اگر انتخاباتی برگزار شود،‌ قصد دارد که لیست انتخاباتی خود را تهیه کند و تلاش کند تا نخست وزیر شود. هدف او این است که نسل پساصدام حسین در کردستان را، که هیچ خاطره ای از تهدیدی که زمانی دیکتاتور عراقی بر موجودیت ملت کرد وارد کرد ندارند،‌ بسیج و تجهیز کند. نسلی که دولتی عملگرا می خواهد تا بتواند خدمات بنیادی را که از مردم دریغ شده است و هنوز به آن دسترسی ندارند، مانند برق باکیفیت و کارآمد، تامین کند.

یکی از اهداف قادر برای حضور در واشنگتن احیای علاقه آمریکا به ترویج دموکراسی کردی بود که در دوران ریاست رئیس جمهور اوباما کم فروغ شده بود. او می گوید: «آمریکا بر آن مسائل تمرکز نکرد و همین باعث شد که هرآنچه از سال ۲۰۰۳ بدان دست یافته بودیم تضعیف شود» قانع کردن دولت ترامپ به این امر که انتخابات کردستان را در اولویت قرار دهد، اقدامی دشوار است اما با این حال ممکن است کنگره آمریکا به این مساله توجه کند.

 

منبع: واشنگتن پست / جکسون دیهل، معاون سردبیر صفحه سرمقالات واشنگتن پست، نویسنده سرمقاله و متخصص امور خارجه

برگردان به فارسی: مونا رشیدی رستمی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

 

نظرات
آخرین اخبار