اقتصاد ایران دوباره جهانی شد | فراتاب
کد خبر: 6446
تاریخ انتشار: 26 تیر 1396 - 22:59
معاهده توافق هسته ای بین ایران و کشورهای عضور شورای امنیت و آلمان موسوم به 5+1 وارد سال سوم خود شد.

معاهده توافق هسته ای بین ایران و کشورهای عضور شورای امنیت و آلمان موسوم به 5+1 وارد سال سوم خود شد. این توافق نامه باعث شد که تحریم هایی که مرتبط با برنامه هسته ایران لغو شوند و به این ترتیب صنایع و اقتصاد ایران که به دلیل این تحریم ها از جامعه جهانی عقب مانده بود دوباره بتواند سرمایه های خارجی را جذب کند. این کار با تلاش ها برای جذب سرمایه گذاران خارجی در صنایعی مانند نفت و گاز، معدن و هواپیمایی ایران آغاز شد.

قرارداد های خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ یکی از اولین قرارداد های اقتصادی بعد از برجام بود. در فوریه 2016، اولین هواپیمای ایرباس A321 خریداری شده پس از رفع تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست. این اولین هواپیمای جدیدی  بود که پس از ۳۸ سال به مالکیت ایران‌ایر درآمد و این هواپیما، نخستین هواپیما از مجموع ۹۹ فروندی بود که شرکت ایران‌ایر پس از رفع تحریم‌ها به ایرباس سفارش داد. صنعت حمل و نقل دریایی ایران نیز از برجام بی نصیب نماند و نخستین قرارداد سفارش ساخت کشتی‌های کانتینری مگاسایز ۱۴ هزار و ۵۰۰ TEU و تانکرهای حامل مشتقات نفتی و محمولات شیمیایی ۴۹ هزار تنی توسط شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت هیوندای کره جنوبی به امضا رسید. اولین کشتی ساخته شده سال 2018 به ایران تحویل خواهد شد.

خودروسازی ایران به عنوان یکی از بزرگترین صنایع کشور از برجام سود برد. پژو را می‌توان اولین شرکت اروپایی خواند که برای حضور در بازار ایران با خودروسازان ایرانی قرارداد همکاری امضاء کرد. مانند ۴۰ سال گذشته، ایران خودرو شریک تجاری پژو شد تا با قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک با سهم برابر ۵۰ درصد دو شرکت پژو و ایران خودرو، شرکت ایکاپ در ایران تأسیس شود. ایکاپ وظیفه‌ی تولید خودروهای به‌روز پژو را در خاک ایران و برای ارائه در بازار ایران و خاورمیانه دارد. اولین خودروی تولیدی این کارخانه، پژو ۲۰۰۸ مدل 2017 خواهد بود. سیتروئن دیگر شرکت هلدینگ پژو سیتروئن (PSA) برای حضور در ایران، شریک قبلی خود یعنی سایپا را انتخاب کرد.  بر اساس قرارداد گروه خودروسازی سایپا با سیتروئن، ۵۰ درصد سهام کارخانه سایپا کاشان به سیتروئن واگذار شده است تا تولید خودروهای سیتروئن نظیر C4 و C6 در این کارخانه صورت گیرد. هیوندای کره جنوبی اولین خودروساز آسیایی است که بعد از برجام با خودروسازان ایران قرارداد همکاری بسته است. این قرارداد همکاری میان هیوندای کره جنوبی و کرمان موتور ایران منعقد شده است که ثمره‌ی ابتدایی آن عرضه‌ی هیوندای i10 و i20 توسط کرمان موتور به بازار ایران است.

 صنعت نفت و گاز ایران را می توان بزرگترین برنده اقتصادی برجام توصیف کرد. بازگشت شرکت بزرگ فرانسوی، توتال به صنعت نفت و گاز ایران را می توان بزرگترین هدیه برجام به اقتصاد ایران توصیف کرد. صنعتی که به دلیل تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای تولید و صادرات محصولات کاهش شدیدی یافته بود، با برجام و لغو تحریم هایی که صنعت نفت و گاز را هدف قرارداده بود توانست علاوه بر اینکه تولید خود را افزایش دهد و به سطح تولید پیش از تحریم ها برساند، سهم خود را در بازار نفت که توسط سایر کشورهای عضو اوپک تصاحب شده بود را دوباره پس بگیرد. در ماه اکتبر ۲۰۱۶ ایران اعلام کرد تولید نفت خود را در این ماه ۲۱۰ هزار بشکه در روز نسبت به ماه قبل افزایش داده و به ۳٫۹۲ میلیون بشکه در روز رسانده است. این در حالی است که در زمان تحریم و قبل از اجرائی شدن برجام، میزان تولید نفت ایران در بیشترین مقدار خود روزانه ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه بود.

با این حال تغییرات سیاسی در واشنگتن باعث شد که اجرای آن با مشکلاتی روبه رو شود. تکیه زدن دونالد ترامپ بر مسند ریاست جمهوری آمریکا و انتقادات تند وی از برجام باعث شد که اجرای آن با مشکل مواجه شود. ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی خود به شدت از برجام انتقاد کرد و آن را بدترین قرارداد ممکن برای آمریکا دانست و وعده خروج آمریکا از برجام را داد. وعده ای که تا امروز تنها در حد وعده مانده و برخلاف سایر وعده های ترامپ مانند ایجاد اشتغال گسترده عملی نشده است. به همین دلیل وضع تحریم هایی به بهانه هایی مانند آزمایشات موشکی باعث شد که بانک های اروپایی از برقراری ارتباط گسترده با بانک های ایرانی هراس داشته باشند.

یورونیوز در بخشی از گزارش خود به مناسبت سالگرد برجام با اشاره به اقدامات و مواضع تند دونالد ترامپ در رابطه با برجام می نویسد عده زیادی در واشنگتن وحتی در قلب ارتش آمریکا از مواضع تند دونالد ترامپ دفاع نمی کنند. ۳۸ ژنرال ارتش با ارسال نامه‌ای به رییس جمهوری آمریکا تاکید کرده اند که توافق بدست آمده دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای را مسدود کرده است. در این نامه به توقف دو سوم سانتریفیوژها، عدم استفاده از ۹۸ درصد ذخایر اورانیوم و بتون ریزی قلب رآکتور آب سنگین ایران اشاره شده است. ۳۸ ژنرال آمریکایی نسبت به موضع خصمانه ایالات متحده هشدار می دهند و پیش بینی کرده اند که ادامه این روند می تواند به رویارویی نظامی با ایران منجر شود.

از سوی دیگر مقامات اروپایی برجام را بهترین راه حل برون رفت از بحران هسته‌ای معرفی کرده و خروج از آنرا یک اشتباه توصیف کرده اند. فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی اعلام کرد اتحادیه اروپا به درخواست بازبینی برجام که از سوی واشنگتن مطرح شده احترام می گذارد اما اروپا به تعهداتش در قبال ایران عمل می کند و نمی توان توافق هسته‌ای را تنها بدلیل مخالفت یک کشور بازبینی کرد.

در آخرین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی که بیست و سوم تیرماه سال جاری منتشر شد شورای حکام اعلام کرد که ایران به برجام پایبند است. در این گزارش همچنین تاکید شده است که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران بیش از حد مجاز نیست و تهران آب سنگین برای استفاده در رآکتورها ندارد.

CNN نیز در گزارشی در همین رابطه برجام را به عنوان یکی از موفق ترین توافقات سیاسی در عصر حاضر توصیف کرد.

در بخشی از این گزارش  که به قلم جِن ساکی (آJen Psaki) سخنگوی سابق وزارت امور خارجه آمریکا نوشته شده است با اشاره به مشکلاتی که تصویب این توافق نامه در آمریکا داشت آمده:  ماه ها بعد از مذاکره، در واشنگتن نبردی سخت  در خصوص جزئیات نهایی این توافق نامه متمرکز بود. از سویی دیگر یک گروه های لابی قوی تلاش داشتند که  این توافق را  با  وضع تحریم های بیشتر از میان ببرند. اما در دو سال گذشته، آمریكایی ها ،  متحدان و شركای آمریکا امنیت بیشتری داشته اند . ایران رآکتور آب سنگین خود را بی اثر کرده ، تعداد سانتریفیوژها خود را به شدت کاهش داده و بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به طور مستمر بازرسی دقیق را از مراکز اتمی ایران انجام می دهند.  این امر به دیگر کشورهای خاورمیانه اجازه داده است که فضایی را برای خروج از مسابقه شاخت و گسترش تسلیحات هسته ای فراهم کند.

در بخش دیگری از این گزارش با اشاره به تلاش نافرجام طرف آمریکایی در مورد گرفتن امتیازات بیشتر از ایران آمده: هیچ کس نمی گوید معامله ای که با  ایران شد کامل است. مذاکرات دیپلماتیک به ندرت با احساس پیروزی کامل در هر دو طرف پایان می یابد. دیپلماسی یعنی دادن و گرفتن امتیازاتی است که همه طرف ها را به سمت هدف نهایی خود پیش می برد.  در مورد با معامله ایران ما به طور حتم  ترجیح می دادیم امتیازات بیشتری از ایرانی ها در مورد مسائلی مانند توسعه موشک های بالستیک و سایر فعالیت ها کسب کنیم اما برای حفظ توافق باید بر مسئله هسته ای تمرکز می کردیم.  این عهدنامه به طور مستمری وضعیت امنیت بین الملل را بهبود می بخشد، زیرا ایران ازاین توافق پیروی می کند. در حال حاضر انتظار می رود که دولت ترامپ اعلام کند  که ایران به این عهدنامه پایبند است.

در پایان این گزارش ساکی به وضعیت امروز کره شمالی اشاره می کند : همانطور که امروز شاهد اقدامات تهاجمی هسته ای هسته ای در کره شمالی هستیم، دقیقا می دانیم زمانی که تلاش های دیپلماتیک از بین می رود چه اتفاقی رخ می دهد.. حمایت قاطع  از برنامه جامع اقدام مشترک یا JCPOA ( نام رسمی قرارداد هسته ای ایران) بهترین راه برای جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته ای در خاورمیانه است.JCPOA یک راه قابل پیش بینی برای تیم ترامپ را در پیش روی یکی از سخت ترین چالش های بین المللی قرار می دهد.

منبع: عصراقتصاد

نظرات
آخرین اخبار