دست بالای ایران در صورت نقض یکطرفه برجام از سوی آمریکا | فراتاب
کد خبر: 6326
تاریخ انتشار: 26 خرداد 1396 - 20:44
دکتر سید علی خرم
سید علی خرم، استاد حقوق بین الملل و سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل، معتقد است: اگر نقض برجام واقعاً از لحاظ حقوقی و نه تبلیغاتی توسط آمریکا صورت بگیرد، فکر می کنم که ما در چنین شرایطی می توانیم دست بالا را داشته باشیم.

محمدرضا ستاری؛ فراتاب-  نمایندگان مجلس سنای آمریکا روز پنجشنبه با اکثریت آرا (98 رای موافق در قبال 2 رای مخالف) طرح تحریم های جدید ایران را که شامل برنامه موشکی ایران و همچنین سپاه پاسداران می شود به تصویب رساند. این طرح با افزودن متممی روسیه را نیز به بهانه دخالت در انتخابات آمریکا در زمینه های کشتی رانی، راه آهن، معدن و فلزات هدف تحریم قرار داد.

برنامه موشکی ایران مغایرتی با قطعنامه 2231 ندارد

در همین رابطه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در واکنش به تصویب این طرح اعلام کرد: تصویب قانون جدید مربوط به تحریم های غیرهسته ای علیه ایران در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با توجه به عملکرد و سوابق این‌ مجلس در ضدیت و دشمنی با ملت شریف ایران غیرقابل پیش بینی نبود و در ادامه خصومت های ذاتی آمریکا با جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود. دولت ایالات متحده آمریکا براساس برجام که یک سند بین المللی است، تعهداتی دارد که باید آنها را بطور کامل و با حسن نیت انجام دهد. در این زمینه مقررات داخلی کشورها ملاک عمل نیست و دولت ها نمی توانند با توسل به چنین مقرراتی از زیر بار تعهدات قانونی خود شانه خالی کنند.‌
قاسمی خاطر نشان کرد: همانگونه که جمهوری اسلامی ایران تاکنون دقیقا به تعهدات خود عمل کرده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز بارها به آن اذعان داشته است، همه طرف های برجام موظف و متعهد اند به طور کامل به تعهدات خود عمل کنند. ایران مفاد و متن این قانون و روند تصویب آن در مجلس نمایندگان و امضای احتمالی توسط رئیس جمهور آمریکا را با دقت زیر نظر و بررسی دارد و هیات نظارت بر اجرای برجام اقدامات متقابل و متناسب را برای تأمین منافع ملی کشور با قاطعیت اتخاذ خواهد کرد.
قاسمی اضافه کرد: آنچه که در خصوص نیروهای نظامی و توانمندی های موشکی ایران در این طرح مطرح شده است کاملاً ناموجه و غیرقانونی است و اعلام می کنیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران شجاعانه از امنیت و منافع کشور خود دفاع خواهند کرد و چنین اقداماتی کوچکترین خللی در این راه ایجاد نخواهد کرد.مجددا تاکید می کنیم برنامه های دفاعی موشکی جمهوری اسلامی ایران کاملا مشروع بوده و حتی با قطعنامه 2231 مغایرتی ندارد و هیچ اقدامی قادر نخواهد بود جمهوری اسلامی ایران را از حق دفاعی مشروع خود منع کند.

در همین رابطه، با توجه به اینکه برجام یک توافق بین المللی مورد تایید شورای امنیت بوده و تنها یک طرف آن آمریکا قرار دارد و خروج یکطرفه از آن باعث ایجاد چالش های بین المللی برای کشور خاطی خواهد بود، در گفت و گویی با دکتر سید علی خرم استاد حقوق بین الملل و سفیر سابق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل به بررسی حقوقی و اجرایی برجام بر پایه طرح جدید تحریم های آمریکا بر علیه ایران پرداخته ایم.

تحریم های جدید نقض برجام نیست

همانطور که شاهد بودیم پس از تصویب طرح تحریم های جدید علیه ایران در کمیته روابط خارجی سنا، این طرح روز پنجشنبه با اکقریت آرا توسط نمایندگان سنای آمریکا به تصویب رسید. در این میان برخی از مقامات و تحلیل گران ایران، تصویب این طرح را نقض برجام می دانند. ارزیابی شما از این مساله بر پایه قوانین حقوق بین الملل چیست؟
گمانه زنی هایی در این خصوص شنیده می شود که مشخص نیست بر پایه کدام استدلال حقوقی مطرح می شود. تحریم های جدید آمریکا مربوط به برنامه موشکی ایران و بحث های دیگر غیر هسته ای است و به اعتقاد من این مساله نمی تواند ناقض برجام باشد. برجام صرفاً مربوط به تحریم های هسته ای ایران است و سایر تحریم ها از جمله تحریم های موشکی، حقوق بشر و تروریسم، نمی تواند نقض برجام باشد.
البته این مساله می تواند در عمل ایران را در مقام تحریک قرار داده که منتهی به نقض برجام شود. از آنجا که فعلاً متن تحریم های مربوط به ایران که قرار است در سنای آمریکا به رای گیری گذاشته شود مشخص نیست، نمی توان به صورت قطعی گفت که بر پایه چه استدلالی صحبت از نقض برجام صورت می گیرد. تا زمانی که دلیل مشخصی از لحاظ حقوقی ارائه نشود، اظهار نظر در این خصوص مشکل است. لذا باید گفت که تا اینجا، شمای کلی تحریم ها نشان دهنده این مساله است، هر چند اگر فعالیت های هسته ای مورد تحریم قرار بگیرد، در این صورت بحث جدای دیگری می تواند از لحاظ حقوقی مطرح شود.


شواهد نشان می دهد که پس از روی کار آمدن ترامپ در آمریکا، سیاست مقابله با ایران توسط این کشور تشدید شده و حوادث اخیر منطقه از جمله نشست ریاض، تنش در روابط قطر و عربستان و همچنین موضع گیری مقامات آمریکا در قبال حوادث تروریستی تهران، موید این موضوع است. در این میان برخی از کارشناسان معتقدند که سیاست منطقه ای ترامپ ادامه راهبرد آمریکا در دوران بوش و افزایش فشارهای منطقه ای بر علیه ایران است. نظر شما در این باره چیست؟
اینکه ترامپ و تیم او، کاملاً ضد ایرانی هستند، مساله ای مشخص و واضح است. ولی اینکه آیا ترامپ بر اساس یک استراتژی عمل می کند؟ اعتقاد من این است که این امر بعید به نظر می رسد. رفتارهای و سیاست های ترامپ تا به اینجای کار به صورت واکنشی بوده است. در دوران بوش شاهد بودیم که او از یک تیم کارشناسی و استراتژی مشخص برای محدود کردن ایران بهره می برد، ولی امروز ترامپ خصومت و دشمنی با ایران را بدون برنامه ای مشخص پیگیری می کند.
به عنوان نمونه وی در قضیه قطر به نفع عربستان وارد شد و قطری ها را به عنوان بانی تروریسم معرفی کرد. همین عمل سبب نزدیکی ایران، ترکیه و قطر به یکدیگر شده است که این مساله ضد استراتژی های آمریکاست. در نتیجه باید گفت، عقل کارشناسی در اقدامات ترامپ مغفول واقع شده است. فعلاً اقدامات دولت آمریکا در راستای یکدیگر قرار نداشته و باید گفت که اقدامات آنها را باید به صورت جداگانه مورد بررسی قرار داد نه در یک چارچوب و حرکت مشخص.

شما قبلاً در گفت و گویی اعلام کرده بودید که شعار پاره کردن برجام توسط ترامپ از لحاظ حقوقی برای آمریکا امکانپذیر نیست، درنتیجه آنها سعی می کنند با افزایش فشارها بر روی ایران باعث خروج ما از برجام به صورت یکطرفه شوند. از سوی دیگر از طرف برخی از مقامات کشورمان نیز بحث مقابله به مثل با آمریکایی ها مطرح می شود. با توجه به شرایط کنونی، دورنمای اجرای برجام در چنین وضعیتی چگونه خواهد بود؟
در ابتدا باید بگویم که این مقابله به مثل ایران، قطعاً تاثیر خود را خواهد داشت. اما به شخصه معتقدم که حتی در صورت نقض برجام از سوی آمریکا، ایران نباید در صدد این کار برآید. ما می توانیم تا مدتی در جامعه جهانی این مساله را مورد گفت و گوهای دیپلماتیک قرار داده و تمام طرفین دیگر برجام را نسبت به اقدامات آمریکا هوشیار کنیم. در این صورت وقتی که مشخص شد که ناقض و برهم زننده برجام آمریکاست، در آن زمان می توانیم با هماهنگی سایر کشورهای 1+5 در اجرای طرح و برنامه خود، ابتکار عمل را بدست بگیریم.
اگر نقض برجام واقعاً از لحاظ حقوقی و نه تبلیغاتی توسط آمریکا صورت بگیرد، فکر می کنم که ما در چنین شرایطی دست بالا را داشته و می توانیم در صورت انجام تعهدات خود با توجه به شرایطی که اکنون در میان آمریکا و اروپا برقرار است، یک اجماع و حمایت جهانی را در پشت سر خود ایجاد کنیم.

محمدرضا ستاری؛ روزنامه نگار و عضو هیات تحریریه فراتاب.

بازنشر این مطلب با ذکر منبع فراتاب، بلامانع است.

نظرات
آخرین اخبار