فراتاب - گروه اجتماعی: نیاز امروز جامعه سلامت روان، قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است و شکوفایی استعدادها، تواناییها و کنار آمدن با خود و دیگران از اهداف مهم بهداشت روانی جامعه محسوب می شود. فردی که دارای سلامت روان می باشد نسبت به خود، خانواده و جامعه بی تفاوت نیست و با دیگران سازگاری داشته، به خود و دیگران احترام میگذارد. همچنین توانایی حل مشکلات خود را در بدنه ی خود داراست، در مواجهه با مشکلات اجتماعی کنترل و تعامل خود را از دست نمیدهد؛ رابطهاش با دیگران سازنده و مثبت است.
اگر افراد به حفظ بهداشت روانی خود و اطرافیان بها دهند جامعهای سالم و سازنده و امن خواهیم داشت که در آن مسیر رشد و پیشرفت هموار است. امنیت پایدار، امنیتی است که همه عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی همزمان و پیوسته به کار گرفته می شوند تا ارزش های اساسی برای رشد و تعالی انسان ها مورد هجوم واقع نشوند. امنیت پایدار ناظر بر درک جامعی است که بر پایه آن به همه عوامل موثر اجتماعی و فرهنگی و سیاسی در کنار یکدیگر و در تعامل با هم توجه می شود. بهداشت روانی موجب میشود بسیاری از استعدادها و تواناییها در افراد شکوفا گردد و توانمندیهای خود را برای جامعه ای امن تر و سالم تر به ظهور برسانند.
کسب مهارتهای لازم در جهت مواجهه با مشکلات، ارتقای توان روحی در مقابله با رویدادهای ناخوشایند، تمرین صبر و شکیبایی و معاشرت با افراد امیدوار و موفق و بهرهوری از فرصتهای زندگی میتواند مانع از بسیاری مشکلات روحی و در نتیجه حفظ سلامت روانی شود. هرچه سلامت و بهداشت روانی افراد تامین شود آسیب پذیری در جامعه کاهش پیدا میکند و افراد در امر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی توانمندتر ظاهر خواهد شد و جامعه فضای امن تری پیدا خواهد کرد. بهداشت روانی همچون سلامت و بهداشت جسمی دارای اهمیت است و فقدان بهداشت روانی میتواند زندگی را به مخاطره بیندازد و حتی روی زیست اجتماعی افراد تاثیر منفی را بر جای گذارد.
طبق تحقیقات انجام شده، عامل پیدایش بسیاری از ناسازگاری ها و نابهنجاری های روانی ناشی از تضادهای ارزشی و عدم استقرار یك نظام ارزشی سازمان یافته در فرد ذكر شده است. یكی از شرایط لازم جهت دستیابی به سلامت روان، برخورداری از یك نظام ارزشی منسجم می باشد. افراد با ویژگی ها ی سلامت روانی جامعه را امن تر خواهند کرد. در گذشته تعريف سلامت روان معادل نداشتن بيماري و مشكلات رواني بود، اما بعد از اينكه سازمان بهداشت جهاني در تعريف خود سلامت را به عنوان رفاه كامل جسمي، رواني و اجتماعي دانست و نه صرفا نبود كم و كاستيها در زندگي، به نسبت در تعريف سلامت روان نيز موضوع رفاه، آسايش رواني، ذهني، اجتماعي و جسمي مورد توجه قرار گرفته است.
به همين ترتيب صرف نبود علائم يا بيماري رواني به معناي نداشتن سلامت روان نيست. امروزه سلامت روان، نبود بيماري و كاركردهاي مطلوب در زندگي اشخاص تعريف نميشود، بلكه بنابر بر تعريف، سلامت رواني با نشاط، شادي و داشتن توانمندي براي انجام كارها تخمين زده ميشود و به اين ترتيب ميتوان خودشناسي و دستيابي به حس مفيد بودن را در جامعه علامت برخورداري فرد از سلامت رواني دانست.
سلامت اجتماعي به عنوان بخشي از سلامت رواني قلمداد ميشود كه اگر احساس شود جامعه از منطق خاصي پيروي ميكند به نسبت قابل پيشبيني خواهد بود. اتفاقات لحظهاي باعث نميشود كه هر لحظه برنامهريزيها به هم بريزد، بلكه احساس كنترل شرايط ، امنیت و پيشبينيپذيري شرايط مهم است تا بتوان در جامعه به اهداف دست يافت. در حقيقت رضايت از زندگي، احساس شادي و نشاط در گذر زمان و وجود اين حس كه جامعه نيازمند توانمنديها و مسئوليتهاي فرد است زمينه مشاركتهای اجتماعي را به وجود ميآورد.
اگر اين حس مطلوب در بين افراد در جامعه بروز كند به نسبت فرصت خودشكوفايي و رشد ايجاد ميشود و از سوي ديگر، بهداشت و بهزيستي رواني نيز در بين افراد رواج پيدا ميكند. در واقع اين امر با شناخت نقاط ضعف و قوت در بين افراد و ایجاد حس همدلی بروز ميكند و به اين ترتيب ميتوان به ايجاد حس خودشكوفايي و ايجاد روابط مثبت با افراد مبادرت ورزيد. از عوامل تهدید کننده سلامت و امنیت فرد، جامعه و جهان می توان به تجاوز ، تهدید و ارعاب استکبار اشاره کرد. که سلامت فرد و جامعه را تحت تاثیر قرار میدهد. کشوری مانند ایران با مردمی همدل و متحد که اعتقاد دارد برای تامین امنیت خود نیاز به الحاق به قدرت های بزرگ نیست باید توانایی لازم در خود به وجود آورد و ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی خود را با واقعیت های محیطی سازگار و هماهنگ سازد.
سلامت روان و امنیت پایدار بر مفهوم پیشرفته تری از امنیت تاکید دارد، که بر پایه نیاز جامعه امروز به تغییر بنیادین از نگرش کنونی به امنیت ایجاد شده است. مفهومی که در برگیرنده جهانی شدن امنیت است و بر خصوصیت مشترک مردم دنیا یعنی انسانیت بنا می شود. بنابراین امنیت پایدار ترکیبی از امنیت ملی، انسانی و جهانی است که با زندگی بهتر و سالم تر و ایمنی برای مردم در ارتباط است.
دکتر مریم رجبی مدرس دانشگاه
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است