مولوی و اهل سنت از تهدید تا فرصت؛ از اتحاد ملی تا صلح سازی منطقه ای! | فراتاب
کد خبر: 6207
تاریخ انتشار: 5 خرداد 1396 - 19:12
اردشیر پشنگ
استفاده از نخبگان و متخصصین اهل سنت و دیگر ادیان، مذاهب و اقوام ایرانی در پست های کلان و کلیدی کشور چه پیامدها و پیام هایی بدنبال خواهد داشت؟

فراتاب گروه سیاسی: تنوع قومی -مذهبی در چارچوب یک واحد سیاسی یک فرصت است یا یک تهدید؟ چگونه می توان از این تنوع فرصت ساخت و چگونه این تنوع تبدیل به تهدیدی بغرنج و نقطه ضعف و آسیب پذیری تبدیل می شود؟ نوشتار پیش رو در تلاش است با توجه به وضعیت خاورمیانه، ساخت تاریخی -فرهنگی ایران و فضای سیاسی این روزهای پس از انتخابات، به سوالات مذکور پاسخ دهد:

  • آتش اختلافات و رقابت ها در خاورمیانه طی شش سال اخیر روز به روز بیشتر و شعله ورتر شده است، هرچند این رقابت و اختلافات شامل حوزه گسترده ای از مسائل استراتژیک، رقابت های ژئوپلتیکی، هویت گرایی و مباحث اقتصادی می شود، اما بی شک یکی از مهمترین آنها در بستر هویت گرایی و موضوع مذهب است که خود تبدیل به متنی برای افزایش تعارضات و بازتولید دیگر رقابت ها در دل خود شده است. در میان این رقابت ها و تقابل های عیان و پنهان مذهبی پارادایم «شیعی-سنی» به موازات دیگر پارادایم های مورد رقابت میان قدرت های بزرگ و کوچک منطقه تبدیل به یک نقطه کانونی و خط افتراق ساز در منطقه شده است.
  • در ایران چند روزی است که انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسیده است و یکبار دیگر جناب دکتر روحانی ،کاندیدای گفتمان اعتدال و اصلاحات، موفق شد ردای ریاست جمهوری را بر تن کند در این پیروزی عوامل و افراد و جریان های مختلفی تاثیر گذار بودند از توانمندی های شخص رئیس جمهور و معاون وفاداراش تا مجموعه ای از چهره ها و احزاب و گروههای مختلف صنفی و مردمی.
  • مولوی عبدالحمید که طی سالهای اخیر تبدیل به بلندپایه ترین روحانی اهل سنت ایران شده است، در این دوره نیز به مانند روال دوره های پیشین از کاندیدای مورد حمایت اصلاح طلبان حمایت کرد. چرا که این طیف سیاسی در ایران دست کم در شعارها و نظریات خود خواهان «ایران برای همه ایرانیان» و توجه ویژه تر به اقوام، ادیان، مذاهب و اقلیت های مختلف ایرانی بوده و هستند. اما حمایت مولوی در این دوره بسیار صریح تر و فعالانه تر نسبت به هر دوره دیگری بود.
  • چه در انتخابات سال 92 و چه در انتخابات سال 96 حمایت اقلیت های قومی و مذهبی ایران و بخصوص اهل سنت از دکتر روحانی، نقش بی بدیلی در پیروزی وی داشته است. در دوره اخیر نیز یکبار دیگر دو استان سیستان و بلوچستان و کردستان بالاترین درصد رای خود (73 درصد) را به رئیس جمهور دادند.
  • در مراسم ویژه دیدار رئیس جمهور منتخب با اعضا و فعالین ستادهای کل کشور، معدود افرادی از جمله مولوی عبدالحمید فرصت انجام سخنرانی و بیان دیدگاههای خود را یافتند. در این بین سخنرانی مولوی عبدالحمید را می توان جدی ترین و قابل توجه ترین سخنرانی آن شب دانست که در آن تنها به بیان تبریکات و نقش آفرینی های شخصی و گروهی اکتفا نشد بلکه وی سعی کرد در این جلسه رسمی راهکارهایی برای ایران چه در سطح ملی و چه در سطح منطقه ای ارائه دهد که از این نظر با واکنش بسیار مثبت شخصیت ها و چهره های مختلف مواجه شد و در همان سالن هم بارها شاهد طنین انداز شدن «درود بر مولوی» بودیم.
  • یکی از محوری ترین بخش های سخنرانی مولوی عبدالحمید، اشاره به چند بعدی، چند فرهنگی و رنگارنگی ایران بزرگ بود در جاییکه از رئیس جمهور خواست «خواهش می کنم وطن مان ایران را تنها با یک مذهب و یک قومیت به جهان معرفی نکنید» در حقیقت مولوی عبدالحمید دست بر روی یکی از بزرگترین پاشنه آشیل های جمهوری اسلامی طی چهار دهه اخیر گذاشت پاشنه آشیلی که نظام در میدان عمل و بنا به دلایل و شرایط خاصی هنوز نتوانسته است از تنوع تاریخی و گسترده ایران، به مثابه فرصتی بی بدیل چه برای شکوفایی ابعاد مختلف توسعه پایدار در داخل و چه به عنوان الگویی موثر در خارج از مرزها استفاده کند.
  • متاسفانه در سوی دیگر کم مدیر و افراد صاحب تصمیم گیری و تصمیم سازی در سطوح محلی و ملی نداشته ایم که نه تنها این ویژگی ذاتی و تاریخی تنوع و رنگارنگی ایران را فرصت ندانسته اند، بلکه بعضاً به مثابه تهدیدی امنیتی نیز به آن نگریسته اند. نتیجه چنین تفکری هم کاملاً واضح و پیداست، علاوه بر امنیتی شدن فضای مناطق اقلیت نشین کشور، استفاده کاملاً حداقلی از ظرفیت بالای دیگر ایرانیان که مذهب و دین و قومیت متفاوتی دارند و این از یکسو کشور و ملت را از استعدادها و متخصصین مختلف محروم ساخته است و از سوی دیگر منجر به نارضایتی بخش عمده ای از اقلیت های قومی و مذهبی اعم از مسلمان و غیرمسلمان، و هویت های دیگر نظیر ترکها، کُردها، بلوچها، ترکمن ها، اعراب و ... شده است.
  • حال برگردم به بازنشر بخشی دیگر از سخنان مولوی عبدالحمید: «برادران و خواهران اهل سنت شما به عزت اسلام و عزت ایران فکر می کنند ما برای سربلندی، عزت و امنیت ایران فکر می کنیم و ایرانی فکر می کنیم. برادران و خواهران اهل سنت شما در این انتخابات وفادارای شان به ایران و حمایت شان از سربلندی ایران را نشان دادند. جنابعالی و همه مردم ایران مطمئن باشند که اهل سنت یک عضوی از این پیکره بزرگ است. برای دفاع از تمامیت ارضی، امنیت و سربلندی ایران هر کاری از دست شان بیاید انجام خواهند داد و فقط یک خواسته را بنده خدمت رئیس جمهور مطرح می کنم خواسته برادران و خواهران اهل سنت شما این است که ایران مطرح شود، وطن مطرح شود، یک مذهب مطرح نشود رابطه ما با خدا از احوالات شخصی است. بکارگیری شایستگان اهل سنت که به ایران فکر می کنند و حاضرند برای ایران جان بدهند و حضورشان باعث می شود جایگاه ایران در معادلات منطقه ای و بین المللی بالاتر رود برادران و خواهران اهل سنت آماده اند در هرجایی که جنابعالی و دولت تان صلاح بدانید آماده اند که جانانه خدمت کنند و خواستار یک تغییر اساسی و بنیادین نسبت به اقوام و مذاهب مختلف هستند.»
  • این سخنان را چند بار باید خواند و تامل در آنها کرد و دید از چه ظرفیت های بزرگی تا بحال آنچنان که شایسته است استفاده نکرده ایم. بی شک کسانی چون مولوی عبدالحمید در شرایط فعلی کشور هرقدر حضورشان در سطح کلان کشور اعم از فکری و حتی اجرایی پررنگ تر شود باعث تقویت حس اتحاد ملی و افزایش بهره وری و راندمان کشور خواهد شد و در سطح منطقه که آتش خانمانسوز رقابت های مذهبی باعث دو قطبی شدن فضا و مهیا شدن شرایط برای رادیکال های شیعه و سنی شده است که عملاً نه کمکی به سنی ها می کنند و نه شیعه ها و نتیجه آن، همانی می شود که در عراق و سوریه و یمن می بینیم و تنها هزینه ساز می شوند برای دولت ها و مردم منطقه. وقتی ما بتوانیم منادیان صلح طلبی و همزیستی مسالمت آمیز نظیر مولوی عبدالحمید و اهل سنت و فرزندان ایرانی و شایسته دیگر اقوام و مذاهب را بکار گیریم می توانیم نمونه ای عینی و عملی برای امروز خاورمیانه ریش ریش شده از دست بحران و ناکارآمدی و تضاد هویتی ایجاد کنیم.
  • در چنین شرایطی وظیفه کشورهای بزرگ در منطقه تنش زدایی، بازگرداندن آرامش و کمک به کاستن از بحران و ... است. یکی از مهمترین این تنش ها هم به موضوع اختلافات هویتی باز می گردد. ایران بخواهد نخواهد یک قدرت منطقه ای با حوزه نفوذ گسترده است که مستقیم و غیرمستقیم در چندین بحران جاری منطقه درگیر است، لذا به قول معروف «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است» زمانی حرف و نظر ایران برای استقرار حکومت های مردمی و ملی موثرتر خواهد بود و زمانی سیسم حاکم در ایران می تواند الگو شود که خود در داخل اولاً به گفت و گوی بین گروههای مختلف فکری، هویتی و سیاسی دست زند و ثانیاً از تنوع داخلی اش در ارکان مختلف کشور و در عمل استفاده کند. در چنین شرایطی یقیناً هم قدرت ملی ایران بیشتر خواهد شد و هم توان منطقه ای آن افزون تر و هم پرستیژ بین المللی اش جایگاه بهتری خواهد یافت.
  • حال باید منتظر اقدامات عملی بود بخصوص وقتی که رئیس جمهور هم از یکسو از توان و تاثیر حمایت آنان آگاه است و از سوی دیگر خود مدعی عملی کردن لایحه حقوق شهروندی است. طبق قانون اساسی اهل سنت ایران تنها نمی توانند به دو پست رهبری و رئیس جمهوری برسند، اما در عمل در همه 38 سال گذشته هیچ وزارتی، هیچ استانداری و هیچ پست کلانی به این گروه از ایرانیان نرسیده است، به قول مولوی نه فقط اهل سنت، بلکه کل ایران و ایرانیان منتظر یک تغییر بزرگ هستند، تغییری که با توجه به وضعیت اسفناک کنونی خاورمیانه ضرورتی انکار ناپذیر است.

 

اردشیر پشنگ -سردبیر فراتاب

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار