انتخاب آگاهانه | فراتاب
کد خبر: 6189
تاریخ انتشار: 28 اردیبهشت 1396 - 17:34
مریم رجبی
انسان به حکم خرد آزاد و مختار است و به حکم اختیار و انتخاب گری اش مسئول، از این رو در بزنگاه های مهم باید دست به انتخاب های مسئولانه زد...

فراتاب - پرونده ویژه: انسان موجودی است دارای اختیار و برخوردار از حق انتخاب. به خاطر همین مختار بودن نیز مسئول است و پاسخگو. آیات متعددی در قرآن نیز از سوی پروردگار آفریننده انسان، به صراحت نسبت به این حق انتخاب انسان و مسئولیت حاکی از آن، اشاره دارد که از آن جمله است: (همانا ما راه را نشان داده ایم چه سپاسگزار باشید چه کفران کننده).  از سوی دیگر هرچند خداوند در آیات متعددی به جریان امور برمبنای مشیت پروردگار اشاره دارد، اما در مورد انسان به دلیل مختار بودن او در انتخاب راه خود، مشیت و خواست پروردگار با مسیر انتخاب انسان همسو است. قرآن کریم به این مورد نیز اشاراتی دارد، برای مثال: (به درستی که خداوند تا زمانی که ملتی به تغییر وضع خود اقدام نکند، وضع آنان را تغییر نمی دهد).

در روز رستاخیز نیز که روز حساب و بازخواست الهی است، همه پرسش ها از چرایی و چگونگی انتخاب هایی است که انسان ها در زندگی کرده اند. در بین نیاز های انسان, نیاز به قدرت متمایز است. اولین بار در دوران طفولیت اسیر نیاز به قدرت می شویم، یعنی زمانی که می بینیم پدر و مادر یا دیگران به خواسته های ما توجه می کنند. قدرت در نوجوانی باعث می شود از محدوده تلاش برای زنده ماندن و جلب محبت دیگران فراتر برویم. در این دوران هر کاری را بر اساس سلسه مراتب قدرت انجام می دهیم. جنگ قدرت بر موقعیت اجتماعی، محل سکونت و زندگی، ثروت و خلاصه هر چیز دیگری سایه می اندازد. عده ای در جامعه ما با پایین کشیدن دیگران سعی می کنند خود را بالا بکشند. البته بسیاری از قدرت طلبان درصدد حفظ مصالح عمومی هستند. ما دنبال چیزهایی هستیم که در ما احساس قدرتمند بودن ایجاد می کنند و همزمان به دیگران کمک می کنند. در تدریس، معلمان به دنبال موفقیت شاگرد خود، احساس قدرت می کنند. اگر نوشته های من بتواند به مردم کمک کند خوشحال می شوم و احساس اقتدار می کنم. همان طور که قدرت دیگران مایه نگرانی ما می شود، خصوصا وقتی از آن علیه خواست ما استفاده کنند، تهدید شدن و به خطر افتادن آزادی ما هم ما را نگران می کند. نیاز به آزادی یک نیاز تکاملی است که هدفش ایجاد توازن بین دو چیز است: نیاز به مجبورکردن دیگری برای آنکه طبق میل ما زندگی کند و دیگری، نیاز دیگری به رها شدن از این اجبار. این قانون طلایی که می گوید با دیگران همان طور رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند، تعادل و توازن مورد نظر را نشان می دهد. برای همه ما بدیهی است که ما انسان ها موجوداتی اجتماعی هستیم و برای ارضای نیاز هایمان مانند نیاز به قدرت و آزادی به روابط خوب و سالم محتاجیم پس می توانیم با تفکر و تعمق در انتخاب هایمان هم نیاز های خود را به بهترین شکل ارضاء کرده هم جامعه سالم تر و صمیمانه تری داشته باشیم.

پس در انتخاب ها و تصمیم گیری ها همیشه حواسمان باشد که آیا انتخاب های ما خودخواهانه است و باعث منفعت شخصی می شود و احتمال وارد شدن زیان به اطرافیان ما وجود دارد یا خیر؟  خلاصه کلام اینکه در انتخاب کردن ها یا نکردن ها اول خودمان و عادات و نیازهامون و شخصیتمان را دقیق بشناسیم  و بعد بی تعصب و آگاهانه بر این موضوع تمرکز کنیم که آیا این انتخاب و تصمیم بر اساس نیاز های شخصی و خودخواهی، یا قدرت طلبی در حال شکل گرفتن  است، یا برعکس بر اساس اطلاعات دقیق و آگاهانه و با نیت خیر خواهانه و سالم. ای کاش وقتی متوجه شدیم و احساس کردیم حتی اندکی و فقط اندکی با انتخاب درست و به موقع شرایطی رو به جهت مثبت تغییر خواهد کرد، حتما آن را عملی کنیم.

 

مریم رجبی, دکتری روانشناسی سلامت

بازنشر به این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

 

نظرات
آخرین اخبار