خطر بازگشت پوپولیسم | فراتاب
کد خبر: 6183
تاریخ انتشار: 28 اردیبهشت 1396 - 18:55
سمیه بابائی
سرنوشت ایران به مرحله حساسی رسیده است و مردم باید در روز 29 اردیبهشت ماه رئیس جمهور آینده ایران را انتخاب کنند. شعارهای انتخاباتی برخی از نامزدها به گونه ای است که خطر بازگشت پوپولیسم را یاد آورد میشود.

فراتاب-گروه سیاسی: <<محمود احمدی نژاد>> درسال 1384 با شعارهایی وارد عرصه انتخابات ایران شد که توجه همگان را به پدیده ای نو جلب کرد، پدیده ای به نام پوپولیسم (عوام فریبی) که <<آیزیا برلین>> در تعریف آن گفته است:  ویژگی پوپولیسم غیرسیاسی بودن آن است به این معنا که به نهادهای سیاسی علاقمند نیستند. طرفدار بازگشت مردم به شرایط عادی و خودجوش است.

معمولا پوپولیسم عوام را نشانه می گیرد و بیش از آنکه مبتنی بر عقل باشد بر احساسات تاکید دارد. حل مشکلات اقتصادی، برابری و عدالت از وعده های معمول پوپولیستی است که اصولا با پایان آن دوره بحران جدید اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آغاز می شود که حاصل همین وعده ها است.  زمانی که احمدی نژاد خود را به عنوان کاندید ریاست جمهوری معرفی کرد، چهره او برای جامعه ایران ناشناخته بود و او با استفاده از طیف حساس جامعه و شعارهایی همچون مبارزه با فقر، فساد و تبعیض توانست آرای طبقات متوسط و آسیب دیده را از آن خود کند.

البته باید عنوان کرد که یکی از عناصر اصلی بروز پوپولیسم احمدی نژادی  بی اعتمادی به نخبگان بود. اما در بیشتر مواقع این بی اعتمادی سبب بروز شرایط وخیم تری می شود که برای حل آن به یک نخبه نیاز است. در هرصورت آن سالی که پدیده احمدی نژاد رخ داد جامعه آمادگی پذیرش او را داشت. و به همین ترتیب رییس جمهور جاه طلب سکّان دولت را به دست گرفت. شخصی که همواره خود را حامی فقرا و محرومان می خواند و گذشت زمان ثابت کرد که او به محروم تر کردن آنها سرعت دوچندان بخشیده است. با این وجود در چهارسال دوم ریاست او اوضاع وخیم تر و رئیس جمهور کم تجربه یکه تاز تر شد تا جایی که به دستورات رهبری هم وقعی نمی نهاد.

امروز مورد مقایسه قرار دادن <<ابراهیم رییسی>> با شهید بهشتی در این انتخابات ما را به یاد طرفداران احمدی نژاد و مورد شباهت قرار دادن این فرد با محمدعلی رجایی در انتخابات سال1384 می اندازد. معمولا در این گونه مقایسه های پوپولیستی از نام افرادی استفاده می شود که در نزد مردم مشروعیت و مقبولیت داشته اند و عموم علاقه ویژه ای به آنها نشان داده است به همین دلیل کاندیداهای موردنظر با هدف استفاده از جایگاه آنها و برای اینکه نشان دهند ادامه دهنده راه آنها هستند از نام آنها برای رسیدن به مقاصد خود استفاده می کنند. در سال 84 در حالی از نام رجایی برای افزایش آرای احمدی نژاد استفاده شد که تجربه ثابت کرد وی هیچ گونه شباهتی به رجایی ندارد و این تجربه نا موفق به رد صلاحیت او در انتخابات سال 96 منجر شد.

اکنون در انتخابات 96 نیز ابراهیم رئیسی را به شهید بهشتی تشبیه میکنند و او شعار ها و وعده های احمدی نژاد را این بار با شدت بیشتری تکرار میکند و از سه برابر کردن یارانه ها، محرومیت زدایی، عدالت و مبارزه با فساد سخن میگوید. رئیس مجلس ایران علی لاریجانی وعده های یارانه ای او را غیر ممکن خواند و از سوی دیگر در مناظرات انتخاباتی بارها کاندیداها به او تذکر دادند که محل مناسب مبارزه با فساد قوه قضاییه است و قوه مجریه تناسبی با این شعار ها ندارد. تنها به نظر میرسد که رئیسی با در نظر گرفتن تجربه احمدی نژاد میخواهد حرفهای نشدنی را تکرار کند و به خوبی میداند که بعد از انتخاب شدن میتواند مانند احمدی نژاد از اجرای وعده های خود بگریزد. همانطوری که احمدی نژاد نه تنها به برابری و رفع فساد کمک نکرد بلکه نابرابری و فقر در دوره او بیشتر شد تجربه میگوید که تکرار این شعارها نتیجه ای جز تکرار آن عملکرد را در پی نخواهد داشت و کارشناسان سیاسی، اقتصاد و اجتماعی نیز درباره آن هشدار داده اند که با رای آوردن دیدگاههای پوپولیستی ایران وارد مسیر خطرناک و غیر قابل بازگشتی خواهد شد.همچنانکه ولادیمیر پوتین در باره خطر پوپولیسم می گوید: پوپولیسم سیاسی یک خطر بزرگ است چرا که مردم را دچار انحراف می کند، یا انتظارهای نامعقول ایجاد می کند و اهداف آن غیرقابل دسترسی هستند.

چهار سال از پایان پدیده احمدی نژاد می گذرد و در این سال ها رییس جمهور ایران <<حسن روحانی>> در تلاش بوده تا بیماری که از 8 سال دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد به ارث رسیده بود را بهبود ببخشد اما مشکلات بیشتر از آن بوده است که بتوان در چهار سال به نتیجه رسید. حال با تمام شدن فرصت 4 ساله حسن روحانی افرادی پا به عرصه رقابت گذاشته اند که از جنس پوپولیسم هستند با همان وعده های احمدی نژادی. اما انتخاب شما کدام است؟

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

 

سمیه بابایی, کارشناس علوم سیاسی
 بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار