فراتاب، گروه معرفی کتاب- روابط ايران و روسيه در دوران پس از فروپاشي شوروي فارغ از ضرورتهاي ناشي از همجواري جغرافيايي، سوابق تاريخي و نيازهاي اقتصادي، به دليل موقعيت ويژهاي که هر يک از دو کشور در عرصه سياست بينالملل دارند، از سوي محافل بينالمللي مورد توجه خاصي قرار داشته است. بر مبناي اين اهميت، در سطح کارشناسان و حتي سياستمداران در ايران و روسيه اين گمان به طور جدي شکل گرفته است که روابط دو کشور بهرغم نيازي که در سطوح تاکتيکي و استراتژيکي به يکديگر دارند، بر ميزاني از همکاري و همسويي در سطوح بينالمللي، منطقهاي و دوجانبه قرار دارد. از جمله مهمترين عواملي که ميتوان در گسترش همگرايي بين ايران و روسيه مورد توجه قرار داد، توجه به مسائل چالشبرانگيز براي هر دو کشور است.
در اين بين وقوع بحران سوريه و ظهور پديده تروريسم بينالمللي در قالب داعش، ماهيت روابط ايران و روسيه را از چارچوب منفعل تاريخي نسبت به نقش منطقهاي يکديگر به قالبي فعال مبتني بر همکاريهاي منطقهاي در راستاي تأمين منافع ژئوپليتيک تغيير داده است. اين تحول، سرآغاز جديدي در روابط سياسي دو طرف محسوب ميشود که هم ميتواند بر اهميت نقش ايران در عرصه سياستهاي منطقهاي و جهاني بيفزايد و هم روسيه را در رقابتهاي ژئوپليتيک با غرب از موقعيت برتري برخوردار کند. از اين رو، دو کشور بر اين باورند که گروههاي تروريستي، تهديدي جدي براي منطقه به حساب ميآيند و توسعه همکاري و رايزنيها ميان تهران و مسکو در اين زمينه از اهميت ويژهاي برخوردار است.
به طور کلي بررسي روابط ايران و روسيه طي دهههاي اخير حکايت از آن دارد که هيچ رويدادي به اندازه توافق سردار قاسم سليماني به عنوان فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه در تحول روابط دو کشور تاثيرگذار نبوده است؛ زيرا اين توافق محرمانه، نه تنها تأثير مستقيمي بر بهبود روابط دوجانبه ميان ايران و روسيه داشت، بلکه موجب بروز تغييرات مهمي در سطح منطقه خاورميانه و روندهاي بينالمللي نيز شد. از اين رو، مؤسسه مطالعات انديشهسازان نور با هدف بررسي ابعاد و پيامدهاي توافق سردار سليماني با پوتين و تأثيري که اين توافق بر روابط دوجانبه ايران و روسيه و همکاريهاي منطقهاي دو کشور گذاشته، اقدام به انتشار کتابي در اينباره به قلم «شعیب بهمن» کرده است.
در این کتاب برای اولین بار به ابعاد و پیامدهای سفر سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به روسیه و توافق وی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه پرداخته شده است.
فهرست مطالب کتاب شامل فصول زیر میشود:
مقدمه
فصل اول: ايران، روسيه و خاور نزديک
فصل دوم: توافق سليماني ـ پوتين
فصل سوم: روسيه، خاور نزديک و جبهه مقاومت
فصل چهارم: از توافق سليماني ـ پوتين تا شراکت راهبردي
نتيجهگيري
در آغاز کتاب آمده است:
24 جولاي 2015 (2 مرداد 1394)، هواپيمايي مسافربري يکي از خطوط هوايي ايران در مسکو به زمين نشست. از آن هواپيما، ميهماني پياده شد که سفرش در هيچ رسانهاي اعلام نشده بود. به سرعت ماشيني مخصوص تشريفات، او را سوار کرد و به اقامتگاهي در پايتخت روسيه منتقل کرد. روز بعد، ميهمان ويژه به دفتر ولاديمير پوتين، رئيسجمهوري روسيه رفت. وي در حضور سرگئي شويگو، وزير دفاع روسيه مورد استقبال گرم قرار گرفت. ميهمان ويژه، کسي جز سردار قاسم سليماني، فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران نبود که در اين سفر، نمايندگي ويژه آيتالله خامنهاي، رهبر نظام جمهوري اسلامي ايران را بر عهده داشت.
سردار قاسم سليماني که عاليترين مقام مسئول ايراني در پروندههاي حساس و مهم منطقه از فلسطين گرفته تا سوريه، عراق، افغانستان، يمن و مسائل منطقه غرب آسيا است، با يک دستور کار مشخص به مسکو سفر کرده بود. دستور کاري که به فاصله کمي، در قالب پيمان جديدي براي مبارزه با تروريسم در خاورميانه نمود پيدا کرد و به تشکيل ائتلاف 1+4 با حضور ايران، روسيه، سوريه، عراق و حزبالله لبنان منجر شد.
سفر سردار سليماني به روسيه، علاوه بر ابعاد منطقهاي و بينالمللي، داراي جنبههاي راهبردي در روابط ايران و روسيه نيز بود؛ زيرا براي نخستين بار، ديداري ميان مقامات دو کشور انجام شد که نتيجه آن، ائتلاف و همکاري نظامي، اطلاعاتي و امنيتي ميان مسکو و تهران بود.
نام کتاب: توافق سلیمانی - پوتین
نویسنده: شعیب بهمن
نوبت چاپ: اول- بهار ۹۶
ناشر: موٌسسه مطالعات اندیشهسازان نور