سین کیانگ، آتشی در زیر خاکستر چین! | فراتاب
کد خبر: 6035
تاریخ انتشار: 25 فروردین 1396 - 22:01
مهدخت ذاکری
مناقشات هویتی و عدم شناسایی در سین کیانگ، بستری برای ظهور خشونت و افراط گرایی

فراتاب گروه بین الملل: در دوران پست مدرنیسم سپهر سیاست بین الملل، تفاوت های نژادی، هویتی و مذهبی دوباره به جایگاه اهمیت پیشین خود بازگشته و سرمنشا بسیاری از افراط گرایی های خشونت آمیز شده است. اگرچه مولفه های سنتی جریان اثبات گرایانه روابط بین الملل همچون منافع ملی، قدرت نظامی و منابع انرژی همچنان مدنظر است اما آنچه موجب پیچیدگی تعاملات بین المللی گشته، نادیده انگاری و عدم شناسایی تفاوت های سیاسی و اجتماعی است. این نوشتار با استناد به سین کیانگ مدعیست که هرگونه مناقشات هویتی و عدم شناسایی این تفاوت ها، زمینه ساز انواع گرایش به خشونت و افراط گرایی خواهد شد.

اوایل ماه گذشته (مارس ۲۰۱۷) جنگجویان سین کیانگ (اویگورهای - Uyghur) )گروه داعش با انتشار ویدئویی ۳۰ دقیقه ای تهدید کردند که به چین بازگشته و «جویبار خون» به راه خواهند انداخت. در این ویدئو جنگجوی اویگور خطاب به چینی ها می گوید: «ما سربازان خلیفه هستیم، بازمی گردیم و با سلاح های خود انتقام مظلوم را خواهیم گرفت». سین کیانگ چین با مساحتی تقریبا برابر با ایران و با جمعیتی بیش از 20 میلیون نفر دربردارنده نزدیک به 13 قومیت و نژاد مختلف است که از این لحاظ همواره از دهه 1950 تا به امروز شاهد مناقشات بسیاری بوده است. سین کیانگ یکی از استانهای غنی چین از منظر منابعی چون زغالسنگ، گاز طبیعی، نفت و سنگ های کمیاب و قیمتی است. علاوه بر این سین کیانگ نقشی کلیدی در ابتکار «یک کمربند، یک جاده» که توسط رییس جمهور جین پینگ ایجاد شده بازی می کند. این ابتکار عمل با هدف بهبود روابط اقتصادی چین با آسیای مرکزی ایجاد شده است چرا که از این طریق سین کیانگ، بیجینگ را به آسیای مرکزی از طریق جاده‌ها و مسیرهای ریلی به قزقستان، قرقیزستان و تاجیکستان متصل می‌کند. همچین این منطقه در مسیر سنتی «جاده ابریشم» نیز قرار دارد.

اویگورها یکی از ۱۳ قوم این منطقه هستند که طی تقریبا دو دهه گذشته تقابلاتی را با دولت مرکزی داشته اند. آنها ساکن شمال غرب چین هستند که در ایالت خودگردان سین کیانگ یا ترکستان شرقی (اویگورستان) به مرکزیت اورومچی زندگی می کنند. مردم اویگور از اقوام ترک تبار و مسلمان سنی مذهب هستند. بغیر از سین کیانگ چین، بخشی از اویگورها اینک ساکن کشور قزاقستان و بخش کوچکی هم ساکن کشور قرقیزستان هستند. مطلوب کلی بخشی از اویگورها، بدست آوردن دولت مستقل اویگور تحت عنوان ترکستان شرقی یا اویگورستان است. در حالیکه بخشی دیگر از اویگورها تنها خواستار جدایی فرهنگی در چارچوب رابطه ای خودمختار با چین هستند و برخی دیگر نیز ادغام در نظام چین را می طلبند. در واقع میتوان گفت که آنها دستورکار مشخص و یکسانی ندارند.

در این میان گروه شورشی «حزب اسلامی ترکستان شرقی» The Turkistan Islamic Party (TIP))  یکی ازگروه‌هایی است که با اهداف نژادی و ملی، حملات تروریستی و خشونت بارمتعددی را علیه دولت مرکزی چین ترتیب داده است.  جدایی طلبی‌های نژادی و مذهبی و همچنین قیام‌های مسلحانه منجر به افزایش خشونت میان اویگورها بعنوان بزرگ‌ترین اقلیت نژادی ترک و مسلمان با بیش از 10 میلیون نفر جمعیت، شده است. بر اساس یک برآورد در طول سالهای 1990-1999 نزدیک به 61 حادثه خشونت بار در سین کیانگ اتفاق افتاده است.

مناقشات هویتی و عدم شناسایی در سین کیانگ

دلایل و مولفه های متعددی را میتوان به مثابه عوامل نارضایتی اویگورها از دولت چین ذکر کرد. از جمله  می توان به نارضایتی های مردم از مهاجرت قوم هان (Han) به منطقه، تنزل موقعیت کشاورزی و زیست محیطی، تبعیض در بازار کار، بیکاری، برنامه های همگون سازی فرهنگ و نیز سرکوب اسلام، اشاره کرد. این مجموعه عوامل در کنار درهم تنیدگی های مجموعه ای از برساخته های تاریخی و تبعیض های قومیتی و مذهبی و زبانی که با فقر، بیکاری، گسست های اجتماعی و خشونت سیاسی عجین شده، مسبب بروز افراط گرایی خشونت آمیز در این منطقه گردیده است.

یکی از مهمترین دلایل افراط گرایی مردم این منطقه را می توان عدم شناسایی تفاوت های قومیتی ، زبانی و سیاست های سرکوبگرانه مذهبی توسط دولت مرکزی دانست. اگرچه که اصل ۳۶ قانون اساسی چین بیان می کند که هیچ نهاد و یا سازمان دولتی افراد را وادار به پذیرش و یا منع از دین خاصی نمیکند، اما عملا دولت در شیوه اعمال مذهبی مسلمانان دخالت دارد. قرآن های پذیرفته شده دولتی، مساجد تحت کنترل و قوانینی علیه نمایش عمومی مراسم و مناسک مذهبی در این ایالت، از جمله این دخالت هاست. همچنین مسلمانانی که در مناطق خاصی از سین کیانگ زندگی می کنند و یا مشاغل دولتی دارند از پوشیدن حجاب  و یا داشتن ریش منع می شوند. این محدودیت ها تحت عنوان «بر هم زدن نظم عمومی» و سیاست های عمومی جاری مذهبی چین، از طرف دولت اجرا می شوند.

مولفه دیگر، عقیم ماندن پروسه شناسایی قومیت ساکنین این منطقه، از طریق مهاجرت دادن بیش از یک میلیون نفر از مردم قوم هان طی دو دهه گذشته است که مسبب ایجاد احساس ناامنی فرهنگی و زبانی مردم منطقه شده است. چرا که عملا با انجام این مهاجرت ها اقوام دیگر و بویژه اویگورها، در بدست آوردن فرصت های شغلی، تحصیلی و سکونت گاه و نیز عدم ادغام اجتماعی مورد تبعیض قرار گرفته اند.

 از منظر اقتصادی نیز، علیرغم سرمایه گذاری های گسترده بیجینگ و افزایش نرخ تولید ناخالص داخلی، تنها عده کمی از این توسعه اقتصادی بهره مند شدند و اکثر ساکنان سین کیانگ از تاثیرات این تحولات بی بهره اند. به عنوان مثال نرخ بیکاری میان اویگورها کماکان بالاست. آلودگی زیست محیطی تاثیرات مخربی را بر هوا، خاک و آب بر جای گذاشته که مستقیما محصولات کشاورزی را تهدید می کند. اویگورها بدلیل سطح دسترسی نامتوازن به سیستم اموزشی، اکثرا سطح تحصیلات پایینی داشته و در نتیجه پیشنهادات شغلی محدودی دارند. بیشتر سرمایه گذاران، کارمندان خود را از دیگر استانها استخدام می کنند چرا که علاوه بر تحصیلات، زبان نیز موضوع انتخاب است. بیشتر کارفرمایان ترجیح دارند که از ماندارین زبانها و نه ترک زبانها استخدام کنند.    


ظهور خشونت و افراط گرایی در سین کیانگ

جدا از عملیات خشونت آمیزی که توسط گروه های مورد شناسایی قرار نگرفته سین کیانگ، همچون اویگورها، علیه نیروهای دولت و نیز شهروندان عادی منطقه سین کیانگ انجام می پذیرد، تا به حال بیش از ۳۰۰ نفر از اویگورها، به داعش پیوسته‌ و در سوریه می‌جنگند. بر اساس نظر پیتر کنوپه کارشناس مبازره با تروریسم "مرکز مطالعات بین المللی مقابله با تروریسم"(ICCT)، همه پارامترهایی که برای استخدام جنگجویان داعش لازم است دراین منطقه وجود دارد؛ جوانانی که ایدئولوژی خاصی ندارند، جاه طلبی‌های برآورده نشده و فقدان دانش و اطلاعات مذهبی. حزب اسلامی ترکستان متشکل ازرهبران و جنگجویان اویگور، در کنار اعضای جبهه النصره و تیپ‌های نظامی ازبک، هم اکنون در حمص و ادلب برای داعش می‌جنگند. علاوه بر این، اویگورها شبکه‌ها و گروه‌های جنجگوی جدیدی برای هدایت و اجرای برنامه‌های تروریستی درچین نیز راه اندازی نموده‌اند. آن‌ها در تلاشند که "ترکستان شرقی" یا همان ولایت خراسان که شامل افغانستان و پاکستان نیز می‌شود را ایجاد نموده و یکدست در اختیار نیروهای گروه دولت اسلامی قرار دهند.

همچنان که برآمد، بیکاری، فساد دولتی، احساس سرخوردگی ناشی از عدم ادغام اجتماعی، تبعیض نژادی و عدم درک فرهنگی و زبانی موجب ایجاد حس تحقیر هویت جمعی و هویت غرورآمیز میان اویگورهای مسلمان ترک تبار شده است. لذا خود ادراکی و خودشکوفایی این افراد در سطح فردی با بحران مواجه شده و در عمل نتایج متفاوتی دارد. خشونت افراط گرایانه یکی از واکنش هایی است که این افراد در پاسخ به عدم شناسایی و مورد قبول قرار گرفتن تفاوت های خود ابراز می دارند. دولت چین نیز با اتخاذ رویکرد امنیتی نسبت به این قومیت ها، در قالب مبارزه با تروریسم، به این آتش دامن میزند. لذا آنچه که به نظر می رسد، شناسایی و پذیرش تفاوت های نژادی، زبانی، هویتی و فرهنگی این گروه ها در فرم عملیاتی ادغام اجتماعی و نیز اجازه بهره گیری از امتیاز های جامعه ای یکسان برای این افراد و گروه هاست. چه در غیر اینصورت، کماکان خشونت های مسلحانه و افراط گرایانه با عناوین متفاوت جدایی طلبی و استقلال خواهی، مبارزه با فساد دولتی و یا پاسخ به سرکوبگری مذهبی، ادامه خواهد یافت.

 

 

مهدخت ذاکری ـ‌ دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
| |
2017-04-15 10:29:08
با فشار بیشتر و گسترش زبان ماندارین در نسل های آینده و افزایش امنیت به زودی شاهد یک جمعیت یکپارچه در نسل های بعدی خواهیم بود
سیاست چین بسیار عالی هست
ناهید
| |
2018-11-28 01:32:53
تاریخ راسیاسی نکنید. دولت چین به علت وجود منابع غنی نفت و اورانیوم... مسلمانان سینکیانگ را که ریشه ایرانی وآریایی دارند با کوچاندن هانهای چینی جمعیتشان را از 120 ملیون به 7 ملیون دستکاری کرده واغلب کشورهای مسلمان از ترس چین هرگز اعتراضی به وحشتناک‌ترین نسل کشی و شکنجه این مسلمانان واکنشی نشان نمی‌دهند. درحالیکه آنها هرروز داد می‌زنند آیا مسلمانی در این دنیا نیست تا کمکان کنند
آخرین اخبار