چین، کره شمالی و امریکا؛ آسیب پذیری متقابل | فراتاب
کد خبر: 6023
تاریخ انتشار: 22 فروردین 1396 - 02:24
منوچهر شفیعی
«دونالد ترامپ» پیش از سفر به چین برای ملاقات با رئیس جمهور این کشور نسبت به عدم همکاری چین در مسئله کره شمالی بر افروخته شده است و تهدید کرده است که چه با همکاری چین و چه بدون همکاری این کشور مسئله تهدید اتمی کره شمالی را حل خواهد کرد...

 

فراتاب - گروه بین الملل: «دونالد ترامپ» پیش از سفر به چین برای ملاقات با رئیس جمهور این کشور نسبت به عدم همکاری چین در مسئله کره شمالی بر افروخته شده است و تهدید کرده است که چه با همکاری چین و چه بدون همکاری این کشور مسئله تهدید اتمی کره شمالی را حل خواهد کرد. زمان خوبی است که نگاهی به روابط دو کشور چین و کره شمالی داشته باشیم و ببینیم که چرا چین آنطور که امریکا فکر می کند از همکاری برای کنترل برنامه هسته ای کره شمالی و خلع سلاح آن خود داری می کند.
چین نزدیک ترین متحد به کره شمالی است، این کشور در طول سالهای گذشته شریک اقتصادی کره شمالی بوده . یا به بیانی بهتر با کمک های اقتصادی، سوخت، غذا و اعطای ماشین آلات صنعتی به ادامه حیات این کشور کمک کرده؛ همچنین با حمایت از آن در برابر امریکا موجبات آسودگی سیاسی این کشور را نیز فراهم کرده است. می توان گفت دولت کره شمالی از اعتماد به نفس بالایی برخوردار است که بیشتر از آنچه که به بمب اتم وابسته باشد به حمایت های برادر بزرگ خود چین مرتبط است. این در حالی است که حجم روابط تجاری بین امریکا و چین در سال 2015 ،مبلغ 659.4 میلیارد دلار بوده است و چین در این سال از صادرات 497 میلیارد دلاری به امریکا بهره مند شده است. همچنین در سال 2014 امریکا 65 میلیارد دلار در چین و چین 9 میلیارد دلار در امریکا سرمایه گذاری کرده است. اما چرا چین با وجود این حجم از روابط تجاری، با ابهام در موضع خود، از کره شمالی حمایت می کند و با ارسال کمک های مختلف این کشور را حفظ کرده است؟


1- مدیریت رابطه خود با امریکا و افزایش نفوذ جهانی از طریق نفوذ در کره شمالی:
در طول دوره اوباما رفتار چین نسبت به کره شمالی نه تنها غیرقابل تحمل نبود بلکه اوباما از آن حمایت نیز می کرد چرا که معتقد بود چین دارای نفوذ و کنترل مناسبی بر روی کره شمالی است که با کنترل توزیع منابع حیاتی برای این کشور می تواند مانع ماجراجویی از سوی کره شمالی شود. بنابراین حفظ یک رابطه خوب با چین به معنای یک کره شمالی مهار شده یا حداقل آرام بود. البته حفظ چنین شرایطی به این معنی بود که امریکا می بایست همواره رضایت چین را در نظر داشته باشد. در حالی که امریکا در زمان اوباما نه تنها در مسئله کره بلکه مسائلی مانند مشکلات محیط زیستی نیز به همکاری چین نیاز داشت.
چین نیز با توجه به اهمیت رابطه خود با امریکا بدون این که مانعی اساسی در برابر برنامه اتمی کره شمالی ایجاد کند از طرحهای امریکا در برابر این کشور حمایت می کرد که برای مثال می توان به حمایت این کشور از تحریمهای امریکا علیه کره در سال 2009 اشاره کرد. گرچه در عمل به نظر می رسد که چین در اجرای این تحریمها سخت گیری به خرج نداده است.


2- کنترل ثبات در شبه جزیره کره:
وابستگی حیاتی کره شمالی به حمایت سیاسی و نظامی و کمکهای اقتصادی چین، موجب می شود که این کشور در سیاستهای خود گرچه بسیار تحریک کننده هستند همچنان احتیاط را رعایت کند. قطع این کمک ها با توجه به تحریمهای سنگین سازمان ملل احتمال فروپاشی کره شمالی را بالا می برد. در می 2010 پس از این که کره شمالی یک کشتی کره جنوبی را غرق کرد، تنش در شبیه جزیره بالا گرفت و چین با اعلام این که خواهان صلح در شبه جزیره است اعلام کرد که از عامل این اتفاق حمایت نخواهد کرد. چین گرچه مسئول این اتفاق را به طور تلویحی مورد اخطار قرار داد اما تلاش کرده است که در این مورد و در زمینه آزمایش های موشکی و هسته ای کره شمالی سخت گیری زیادی به خرج ندهد تا بتواند همچنان کره را در کنترل خود نگهدارد.
بی ثباتی در شبه جزیره کره نفوذ امریکا را در منطقه تقویت می کند و از طرفی خطر سقوط دولت کره شمالی، چین را در معرض یک آشفتگی نظامی و انسانی در همسایگی خود قرار می دهد. بنابراین یک سیاست دو جانبه و مبهم نسبت به کره شمالی و امریکا می تواند این کشور را به اهداف خود برساند.

 

3- افزایش فشار بر امریکا در زمینه تایوان و ژاپن:
کره شمالی این قابلیت استراتژیک را به چین می دهد که در صورت تحرک امریکا در شبه جزیره کره، دریای چین و در کشور ژاپن بتواند با آزاد گذاشتن کره شمالی و یا حتی اجرای تهدید مورد نظر خود از سوی این کشور امریکا را وادار به عقب نشینی کند.

راه حل امریکایی ها چیست؟

اما اکنون که به نظر می رسد امریکایی ها از بازی چین خسته شده اند و می خواهند به صورت یک جانبه به تهدید اتمی کره شمالی پایان دهند آیا چین احساس خطر خواهد کرد و فشار بیشتر و عملی را بر روی برادر کوچک خود اعمال خواهد کرد تا بتواند او را از ماجراجویی منصرف کند؟ امریکایی ها به طور مستقیم گزینه ای برای مقابله با کره شمالی ندارند، هر تهدید مستقیمی می تواند موجب شکل گیری یک پاسخ عجیب از سوی این کشور شود. تنها راه امریکایی ها ایجاد فشار بر روی چین است، البته به شرطی که آماده باشند بهای همکاری چین را در سایر حوزه ها پرداخت کنند و حتی این ریسک را نیز پذیرفته باشند که چنین رفتاری می تواند منطقه جنوب شرق آسیا را بیش از پیش آشفته سازد. به نظر می ر سد امریکایی ها یا بایستی این خطر را بپذیرند یا زندگی با کره شمالی عصبانی اما کنترل شده را ادامه بدهند.
"آسیب پذیری متقابل" حاکم بر رابطه بین امریکا، کره شمالی و چین
در این رابطه هیچ یک از کشورهای درگیر نمی تواند خود را نسبت به آسیب پذیری که ممکن است از سوی یکی از ضلع های این مثلث شکل بگیرد رها کند. بنابراین هر سه کشور حداقل از سوی یکی از دو بازیگر دیگر در معرض وابستگی و آسیب پذیری بالاست. چنین شرایطی تنها می تواند به ثبات معادله موجود کمک کند بدون اینکه راه حلی برای پایان بحران ارائه بدهد.

 

 

منوچهر شفیعی, کارشناس ارشد روابط بین الملل
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار