فراتاب - گروه سیاسی: اردیبهشت ماه ماهی با بوی رقابت های انتخاباتی است از جنس تعیین جمهوری جدید. نظر سنجی ها و سنت انتخابات ریاست جمهوری بیانگر این واقعیت است که رقابت دراین دوره چنان گرمی و تب و تاب سال ۸۸ و حتی۹۲ را ندارد. روحانی یکه تاز رقابت هاست و فعلاً رقیبی که او را به چالش بکشد دست کم تا به امروز وجود نداشته؛ همچنین رقیبان او در جریان های مختلف نیز اذعان می دارند که تک دوره ای در ریاست جمهوری به استثنای دو رئیس جمهور اول امری تقریبا بعید است. از سوی دیگر تقلای رقبای روحانی برای معرفی یک کاندیدای واحد در برابر او تا کنون نتیجه ای در بر نداشته، هرچند برای پیروز دانستن روحانی در انتخابات پیش رو در پهنه پیش بینی ناپذیر سیاست ایران قدری زود است، اما می توان فاصله روحانی با رقبایش را همچنان برای پاستور نشینی مجدد بسیار زیاد دانست آنچه مورد بحث این نگاشته است نه چگونه برتری روحانی بر رقبایش است نه ترکیب جدید کابینه او در دولت آتی.
آنچه مورد نظر است سر برآوردن جریانی جدید در رقابت های سیاسی است که نقطه عزیمتش را باید پس از حوادث انتخابات ۸۸ جستوجو کرد، چراکه جریان اصلاح طلبی به تدریج از صحنه ی سیاسی کشور حذف شد و حاکمیت سعی در منفک کردن سران این جریان از بدنه اجتماعی خود داشت از طرفی با آغاز دولت دوم احمدی نژاد و بالا گرفتن پرونده هسته ای که اقتصاد کشور را روزبه روز فرتوت تر می کرد و‌همچنین،در کنار سایر معضلات و فسادها و افزایش شکاف میان دولت و ملت، چهره دولت اصولگرای احمدی نژاد را در نگاه عموم به دولتی ناکارآمد و فرومانده بدل کرد.
این ناکارآمدی در دوران یک پارچه حضور اصولگرایان در سه قوه به پای این جریان گذاشته شد. دو‌اتفاق مهمی که از ۸۸ تا۹۲ رخ داد طرد جریان اصلاح طلبی از قدرت و در مقابل روی گرداندنی مردم از اقبال اصولگرایان بوده است، که این دو مهم را می توان عامل ظهور جریان جدید در صف کشی های سیاسی در داخل دانست.
«اعتدال» به مثابه یک گفتمان بلکه به عنوان یک شیوه به عنوان شعار انتخاباتی روحانی در سال ۹۲ مطرح شد که در آغاز شاید شرایطی که پس از ۸۸ بر کشور حاکم بود و نیازمندی روحانی به بخشی از رای اصولگرایان و همراهی آنان در ایجاد کابینه چنین شعاری انتخاب گردید اما علت اصلی را باید در کندوکاو گزاره های فوق جست.
رد صلاحیت سران اصلاحات از یک سو و عدم اقبال مردم به کاندیداهایی که صبغه اصولگرایی داشتند فرصت ویژه ای برای بال و پر گیری اعتدال گرایی در کشور را ایجاد کرد، اگرچه هنوز اعتدال به معنای یک گفتمان مطرح نیست وصرفاً وجه قالبش همکاری معتدلین هر دو جناح بایکدیگر است، اما دوشکاف ایجاد شده در طی سال های ۸۸ تا ۹۲ زمینه را برای مطرح شدن یک نیروی سوم ایجاد کرد. با این حال آنچه باعث پیروزی روحانی در ۹۲ و احتمالاً ۹۶ خواهد شد نه شعار اعتدال گرایی است که حمایت سران اصلاحات از دولت او با سوق دادن بدنه اجتماعی این جریان به سوی روحانی است. اما با این همه اگر تا۱۴۰۰روحانی را پاستور نشین بدانیم دولت پس از روحانی چه خواهد شد؟؟!!! شاید هنوز زود باشد که بخواهیم برای ۴سال بعد آینده نگری کنیم اما چرخش نخبان سیاسی در اردوگاه اصولگرایان به ویژه پس از انتخابات ۹۴ مجلس و حذف گسترده اعضای شاخص این جبهه و موضع گیری های شاذ این افراد در قبال حوادث و موضوعات سیاسی نشان از این دارد که یک ائتلاف نانوشته میان معتدلین هر دوجبهه ایجاد شده که با استفاده از دو ظرفیت عمده در دو جریان اصلی خواهان نقش آفرینی بیشتر در آینده باشند. اصولگرایان به خوبی در یافته اند که آسیبی که در ۸ سال حاکمیتشان در دوران احمدی نژاد به این جریان وارد شد اقبال عمومی برای انتخاب مجددشان در مناصب انتخابی به شدت رو به افول نهاده و نیازمند نقطه قوت جناح مقابل یعنی تجمیع رای فراون هستند. از طرفی هم اصلاح طلبان نیک می دانند که قدرت چانه زنی با نهاد های قدرت به تنهایی برایشان مقدور نیست پس این دو ظرفیت در کنار هم‌می تواند هم رأی آور باشد هم امور را در سطوح بالا رتق و فتق نماید.
این استراتژی تقریبا بیشتر از جانب اصولگرایان دنبال می شود مواضع اخیر افرادی مانند لاریجانی، ولایتی، باهنر و... نشانه تمایل برای ایجاد چنین ائتلافی است در جریان مقابل هم این احساس نیاز تا حدی احساس می شود چراکه تجربه دولت های خاتمی و تقابلی که با نهاد های حاکمیت در پیاده سازی مطالبات خود داشتند و عدم امکان حضور افراد شاخص این جریان در انتخابات ها از جمله مواردی است که می توان تمایل اصلاح طلبان را برای ائتلاف تقویت نماید. در این میان اعتدال گرایی بهترین محمل برای چنین تجمعی است بنابراین آنچه در اینده و در صف بندی های انتخاباتی مشاهده خواهیم کرد جریان سومی خواهد بود که در دل این دو جریان تولد یافته است و روز به روز نیز تقویت می شود.
محسن نوری, دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای دانشگاه شهید بهشتی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
