چرا دو کردستان جدید، از یک کردستان بهتر است؟ | فراتاب
کد خبر: 5808
تاریخ انتشار: 8 اسفند 1395 - 00:57
بلال وهاب (واشنگتن پست)
با شکست های اخیر داعش و عقب نشینی از مناطق تحت اشغال خود در عراق و سوریه، روزنامه واشنگتن پست تحلیلی از آینده اوضاع منطقه و تقسیم قدرت به ویژه کنترل مناطق کردنشین پس از سقوط داعش منتشر کرده است.

 فراتاب - گروه بین الملل: پایگاه اینترنتی واشینگتن پست یادداشتی به قلم بلال وهاب با عنوان «چرا دو کردستان جدید بهتر از یک کردستان است» منتشر کرده و اختلافات بین گروه های کرد و همچنین تاثیر قدرت های منطقه ای را دو مانع مهم در ایجاد یک کشور قدرتمند کُرد بر می شمارد.

در این یادداشت می خوانیم:

نزدیک به یک قرن است که این سوال در خاورمیانه مطرح شده است که آیا باید یک کشور مستقل کردی وجود داشته باشد. این مساله بعد از آنکه نیروهای آمریکایی در جنگ خلیج (فارس) در سال 1991، دست صدام را از شمال عراق کوتاه کردند، فوریت تازه ای پیدا کرد. در آن زمان پیش شرط های موثری برای خودمختاری کردها در شمال عراق ایجاد شد. اشغال عراق در سال 2003 توسط نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا و جنگ های پس از آن، به فرایند خودمختاری کردستان عراق سرعت بخشید.

اکنون با توجه به جنگ سوریه و ادامه آشوب ها در عراق، دیگر کمتر این سوال مطرح است که آیا باید یک کردستان خودمختار وجود داشته باشد؛ بلکه سوال اصلی این است که چه تعداد کردستان از دل بحران منطقه به وجود خواهد آمد و چه کسی آنها را اداره خواهد کرد؟

در طول دو سال گذشته، با وجود خطر داعش در منطقه که تهدیدی برای تمام کردهای عراق، سوریه و ترکیه به وجود آورده است، کردهای سراسر خاورمیانه، حس همبستگی بی سابقه ای را در میان خود تجربه کرده اند.

داعش و اتحاد کردها

زمانی که داعش در تابستان 2014 به دروازه های اربیل، پایتخت کردستان عراق نزدیک شده بود، مبارزان کرد از ترکیه و سوریه برای نجات آنها به منطقه گسیل شدند. چند ماه بعد، این پیشمرگه های کردستان عراق بودند که برای نجات برادران کرد سوری خود که در کوبانی توسط داعش محاصره شده بودند به آن منطقه رفتند. به طور خلاصه به نظر می رسد که کردهایی که در ورای مرزهای بعد از عثمانی ها جدا شده بودند اکنون در حال اتحاد با هم هستند.

اما اگر ظهور داعش موجب شد که کردها به یکدیگر نزدیک شوند، سقوط قریب الوقوع داعش اکنون خطر چند پاره شدن دوباره کردها را در پی خواهد داشت.

این داستانی آشنا برای کردها است. در حالی که ایجاد کشوری مستقل مدت ها است که آرزوی کردها است، اما در عمل کردها همواره از رقابت های درونی، درگیری های جناحی مخرب و دسته بندی های تحمیلی از خارج رنج برده اند.

اکنون جنگ قدرت بین حزب دموکراتیک کردستان (ک د پ) به رهبری مسعود بارزانی در عراق و حزب کارگران کردستان (پ ک ک) به رهبری عبدالله اوجالان در ترکیه است که شاخه قدرتمندی نیز در سوریه به نام حزب اتحاد دموکراتیک (پ ی د) دارد.

رقابت بین این گروه ها سابقه ای طولانی دارد. آنها در ایدئولوژی شدیدا با هم اختلاف دارند. کردهای عراقی همچنان عمیقا ریشه در ساختارهای سنتی قبیله ای دارند، در حالی که پ ک ک، علیرغم اصلاحات گسترده، هرگز از ریشه های انقلابی مارکسیست – لنینیسم خود جدا نشده است. هر کدام از این گروه ها خود را برای رهبری کردها محق می داند. این اختلاف ها با ظهور داعش و مطرح شدن این سوال که چه کسی مناطق آزاد شده از دست تروریست ها در غرب عراق و شمال سوریه را اداره خواهد کرد بیشتر شده است.

 

نمونه ای از این اختلافات را می توان در شهر سنجار با اکثریت یزیدی ها در غرب عراق و جایی که شبه نظامیان کرد سوری (پ ی د) آن را از اشغال داعش در آوردند، مشاهده کرد. آنها تاکنون به وضوح نشان داده اند که قصد دارند خود این منطقه را اداره کنند. کردهای عراق (ک د پ) در مقابل محدودیت تجارت و سفر به منطقه تحت کنترل کردها در شمال سوریه تحمیل کرده است.

هم زمان با انشعاب کردها در خاورمیانه، تفرقه کردها در داخل عراق نیز تشدید شده است. سقوط قیمت های جهانی نفت و در پی آن بحران بودجه در حال بی ثبات کردن مناسبات شکننده ای است که برای تقسیم قدرت بین احزاب سیاسی کرد در اربیل شکل گرفته بود. بعد از بیش از یک دهه حرکت به سمت یک ائتلاف سیاسی بزرگتر، اکنون پارلمان کردستان عراق بیش از یک سال است که بسته شده است و دلیل آن جنگ قدرت زهرآگینی است که یکی از معدود نمونه های موفق ایجاد دموکراسی در منطقه را تهدید می کند.

مناقشه بین کردها توسط قدرت های پیرامونی در منطقه نیز تشدید می شود. از آن جایی که ترکیه، ایران و کشورهای عربی می خواهند در عراق و سوریه نفوذ پیدا کنند، تفرقه بین کردها، آنها را به گروه های جذابی برای یارگیری قدرت های منطقه تبدیل می کند. گروه های مختلف با حامیان بیرونی متفاوتی متحد شده اند که در آینده آتش رقابت های داخلی بین کردها را نیز بیشتر خواهد کرد.

مسئله کردها چه ربطی به امریکا دارد؟

مردم آمریکا با در نظر گرفتن این آشفتگی در بین سیاستمداران کُرد ممکن است این سوال منطقی را مطرح کنند که: این مساله چقدر به امنیت ملی آمریکا ربط دارد؟ و جواب این است که: خیلی زیاد.

قدرت نظامی کردها چه در عراق و چه در سوریه یک عامل حیاتی برای پیروزی بر داعش محسوب می شود اما این سیاستمداران کرد هستند که برای پیروز شدن در فرایند صلح بعد از داعش حیاتی هستند. اگر کردها به تفرقه و جنگ شهری ادامه دهند، داعش فرصت خواهد یافت تا خود را بازسازی کند. این مساله برای ایران هم فرصت مناسبی ایجاد خواهد کرد تا به بهانه مبارزه با داعش نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد.

آمریکا در موقعیت منحصر به فردی برای نزدیک شدن به تقریبا تمام گروه های شناخته شده کرد قرار دارد و از این نظر هیچ کدام از گروه های کرد چنین موقعیتی را در اختیار ندارد. ممکن است آمریکا نتواند تمام رقابت های داخلی بین کردها را حل و فصل نماید اما اکنون در موقعیت مناسبی قرار دارد که تا اندازه ای اجماع را در بین کردها ایجاد کرده و توافق بین کردها را به وضعی برساند که بعد از داعش باید باشد.

در نهایت اینکه یک کشور قدرتمند فرا منطقه ای کرد جزو گزینه ها نیست. در حالی که انشعابات سیاسی فراوان بین خود کردها، این گزینه را تقریبا غیرممکن می سازد، اما قدرت های منطقه ای نیز از این راه حل بیزار هستند.

چیزی که ممکن به نظر می رسد و البته در عمل برای تحقق همچنان دشوار است، ایجاد دو منطقه خودمختار کردنشین ایمن و موفق در عراق و سوریه است که نه تنها با کشورهای منطقه روابط صلح آمیز و مرزهای آرام خواهند داشت، بلکه با خودشان نیز چنین خواهند بود. جدا بودن قدرت ها از هم، اجرای قوانین و مسئولیت های دموکراتیک، زیرساخت های ضروری برای ایجاد ثبات واقعی و قدرتمند است.

تصور اینکه کردها خودشان مشکلات سیاسی بین خود را حل خواهند کرد و یا اینکه می توان راه حل این مساله را تا شکست کامل داعش به تعویق انداخت، هر دو استقبال از فاجعه است. کسی نباید به ظرفیت نیروی نظامی آمریکا برای پایان دادن به رژیم دیکتاتوری داعش در خاک عراق و سوریه شک داشته باشد اما عظمت واقعی آمریکا به ظرفیت راهبردی واشینگتن بستگی دارد که راه حلی معقول، مناسب و پایدار ارائه نماید.

داشتن یک استراتژی مناسب برای مساله کردها، برای دستیابی به موفقیت ضروری است.

*آنچه در این گزارش آمده به معنی تایید محتوای تحلیل نویسنده از سوی «پارس تودی» نیست و تنها در راستای اطلاع رسانی منتشر شده است.

 

 

نویسنده: بلال وهاب

منبع: واشنگتن پست

برگردان به فارسی: پارس تودی

 

نظرات
آخرین اخبار