خاورمیانه فرصتی برای خروج روسیه از انزوای بین‌المللی | فراتاب
کد خبر: 5603
تاریخ انتشار: 14 بهمن 1395 - 18:10
سیده مسعوده میرمسعودی
در دو دهه اخیر با قدرت نمایی پوتین و با هویت خاص روسی توانسته جایگاه استراتژیکی خود را در نظام بین المللی حفظ کند.

فراتاب‌ـ گروه بین الملل: خاورمیانه از دیر و باز محل هماوردی قدرتهای بزرگ بوده که برای داشتن این پتانسیل، دلایل زیادی را برشمرده اند ازجمله می توان به مواردی نظیرا ینکه: این منطقه مرکز تمدنهای بزرگ و مذاهب بزرگ جهان و تنوع قومی بوده، برشمرد.
ولی مهم ترین مسئله توسعه نیافتگی و عدم دولت -ملت سازی در کشورهای این منطقه است که بستر مناسبی برای دخالت و بازیگری قدرتهای بزرگ ایجاد کرده است. از بهار های متنوع بوقوع پیوسته در منطقه تا بحرانی ترین نقطه خاورمیانه یعنی سوریه، همواره منطقه خاورمیانه  را در سرخط روزانه اخبار و تحلیل ها جای داده است .
حال این سوال پیش می آید که روسیه چرا این منطقه را انتخاب کرده است؟ چگونه  وبا چه هدفی  از این منطقه بهره برداری سیاسی می کند؟ و در آخر  آیا این بازیگری روسیه در خاورمیانه تداوم خواهد داشت؟
فرضیه احتمالی این خواهد بود که روسیه با زخمهای هویتی در بحران گرجستان و اوکراین در پی رفع آن بود، با نیت تغییر پرستیژ روسیه در جهان و خروج از انزوای بین المللی وارد خاورمیانه خصوصا بحران سوریه شده است و البته حضور کمرنگ آمریکا در خاورمیانه بستر مناسب برای این رفتار را ایجاد کرده است و هدف غایی و کاربردی جلب اعتماد متحدان اروپایی آمریکا و خروج از انزوا بین المللی و نمایش روسیه صلح طلب به جهانیان است.
در تحلیل این فرضیه می توان گفت: نقش روسیه در حوادث خاورمیانه تابع متغیرهایی ست که در آن میان، متغیر مستقل روسیه،  متغیر وابسته آن بحران سوریه است و متغیرهای مداخله گر آمریکا و اتحادیه اروپا و ترکیه و ایران نیز در رفتار روسیه در این منطقه موثراند  .
برای خیزش روسیه و موفقیت این استراتژی روسیه در خاورمیانه چند آیتم تاثیر گذار بوده و روسیه را برای رسیدن به اهدافش کمک کرده است:

ا- روی کار آمدن پرزیدنت ترامپ که روابط خوبی با پرزیدنت پوتین دارد و در عمل رفتار  او را تایید می کند، به  همین خاطر در تقویت استراتژی روسیه در بحران سوریه کمک کننده بوده است.
۲- اتحادیه اروپا درگیر مسایل انتخاباتی پارلمان و موضوع برگزیت است و مهمتر از آن درگیر سیل آوارگان سوری به اروپا است و تقریبا  در مدیریت این آوارگان دچار چند گانگی در کشورهای عضو مواجه است. و حل بحران سوریه برای اتحادیه اروپا جزو اولویت های کاری است و  تقویت کننده دوم استراتژی روسی در حل این بحران  است.
۳- ترکیه یکی از کشورهایی است که روابط ش با روسیه دارای نشیب و فرازهای بوده  با این حال، عملاً ترکیه با توجه به مشکلات داخلی خود بعنوان، کاتالیزوری در پیشبرد اهداف روسیه  در منطقه  گام بر میدارد. 
۴- ایران با توجه به مسئله برجام و تنش  های این کشور با رئیس جمهور تازه کار آمریکا ترجیح می دهد در کنار روسیه باشد.
۵- پنجمین دلیل برای موفقیت روسیه عدم وجود دولت -ملت سازی در کشورهای خاورمیانه است که راه را برای دخالت های روسیه ویا هر ابرقدرتی دیگری باز می گذارند و این دلیل اصلی دراین طول سالها بوده و ادامه هم خواهد داشت. 
حال با این دلایل و بستر مناسب، روسیه این منطقه را برای ترمیم زخم های حاصل از ضربات برنامه گسترش دموکراسی غرب به شرق ، ایالات متحده آمریکا و متحدانش برگزیده است. ادامه این راه به تصمیم گیری های غیر قابل پیش بینی پرزیدنت ترامپ تاحدودی به استراتژی بعدی انگلستان بعد از برگزیت و اتحادیه اروپا  بستگی دارد. ولی تا اینجا این استراتژی روسی توانسته آرامش نسبی را حداقل در بعد نظامی به این منطقه بیاورد و مذاکرات در شهر آستانه قزاقستان  توانست گروه های مخالف و موافق دولت سوریه را در بر سر یک میز بیاورد و این می تواند دستاورد مهمی در استراتژی اخیر  روسیه باشد .
نتیجه گیری: روسیه  قدرت نوظهور
 در دو دهه اخیر با قدرت نمایی پوتین و با هویت خاص روسی  توانسته جایگاه استراتژیکی خود را در نظام بین المللی حفظ کند و با روی کار کار آمدن پوتین، بنظر می رسد  رفتار روسیه، چه از دوران زمامداری پوتین و چه در حضور وی در سایه (زمامداری مددوف)، تغییری نکرده و روسیه  همواره بازیگری مطرح در معادلات جهانی بوده است و دو نکته  در سیاست های  پوتین در طول این سالها برجسته بوده و هست همان  حفظ هویت روسی و تسلط بر خارج نزدیک است. و این سالها می توان رد پای این مفاهیم را در بازیگری روسیه در نظام بین الملل دید. روسیه انگیزه این خیزش را در دخالت غرب تحت عنوان برنامه گسترش دموکراسی غرب به شرق  می بیند مسلما با حضور پر رنگ خود در خاورمیانه تلاش دارد تا به غرب این  احساس خطر در خارج نزدیک خود را نشان دهد و قابل مذاکره  سازد. این بازیگری روسیه در مسائل خاورمیانه این سیگنال را به غرب می دهد که در مسائل حیاتی مثل هویت و خارج نزدیک با هیچکس تعارف ندارد.

سیده مسعوده میرمسعودی
دانشجوی دکترای روابط بین الملل

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

نظرات
آخرین اخبار