فراتاب- گروه سیاست خارجی: همايش 515 سال روابط تاريخي ايران و روسيه، ديروز، دوشنبه، با حضور مقامات سياسي و فرهنگي دو کشور از جمله لوران جاگاريان، سفير روسيه و مهدي سنايي، سفير ايران در دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي وزارت امورخارجه برگزار شد. برگزاري اين همايش در شرايطي است که بعد از روي کارآمدن رسمي دونالد ترامپ در 20 ژانويه 2017، شائبه‌هاي زيادي درباره پشت‌کردن و خيانت روسيه به تهران مطرح شده است. طرح مباحثي بر‌اين‌اساس که ترامپ و پوتين احتمالا در آينده نزديک اتحادي بزرگ تشکيل داده و ايران را از صحنه معادلات خاورميانه در انزوا قرار خواهند داد؛ اهميت همايش اخير را دو‌چندان کرده است.
بدون ترديد، برگزاري همايش 515 سال روابط تاريخي ايران و روسيه در شرايط قبل از ديدار رسمي پوتين با رئيس‌جمهوري افراط‌گراي جديد آمريکا، در بُعد نمادين مي‌تواند بسيار قابل اهميت باشد؛ بر‌اين‌اساس که پيام‌هاي مقامات سياسي دو کشور در حاشيه اين همايش، اين پيام را بازنمايي مي‌کند که مناسبات تهران با مسکو داراي پيشينه‌اي چند‌قرني است و با ورود يک نيروي سوم، امکان برهم‌خوردن يا تغييري گسترده در آن ممکن نيست. واقعيت آن است که مقامات روس به اين اقناع رسيده‌اند که ايران در مقام همسايه‌اي قابل اعتماد و قدرتي بزرگ در منطقه خاورميانه مي‌تواند متحدي راهبردي براي اين کشور در سياست‌گذاري‌هاي کلان خارجي باشد. براي تصديق اين موضوع مي‌توان به روند برگزاري همايش اخير و پيام‌هاي وزراي امور خارجه دو کشور اشاره کرد.
ايران همسايه‌اي مهربان و شريک ديرين ماست
در ابتداي اين مراسم، لوران جاگاريان، سفير روسيه در ايران ضمن ايراد سخنراني درباره اهميت روابط دو کشور، پيام سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه را قرائت کرد. لاوروف در پيام خود تأکيد مي‌کند: «ايران همسايه مهربان و شريک ديرين ماست. ويژگي سازنده روابط روسيه و ايران را که بر اصول برابري حقوق، احترام متقابل، دوستي و اعتماد متکي است، ارج مي‌نهيم. توسعه پيش‌رونده همکاري دوجانبه در همه حوزه‌ها همچون سياست خارجي، دفاعي، اقتصاد و فرهنگ را با خرسندي تأييد مي‌کنيم. طبق توافق‌هاي حاصل‌شده رهبران دولت‌هاي ما، بر ادامه فعاليت مشترک، گسترش همکاري‌هاي دوجانبه و جست‌وجوي پاسخ‌هاي مؤثر به مشکلات و بحران‌هاي جهاني و منطقه‌اي همچون مبارزه با تروريسم بين‌المللي و افراطي‌گري و حل‌وفصل سياسي مشکل سوريه مصمم هستيم.»
گسترش روابط ايران و روسيه، گسترش ثبات منطقه‌اي را در پي دارد
در اين نشست، علاوه بر پيام لاوروف، پيام وزير امور خارجه ايران نيز قرائت شد. محمد‌جواد ظريف در پيام خود تصريح کرده است: «برگزاري همايش و نمايشگاه اسناد تاريخي به مناسبت پنج قرن روابط ايران و روسيه، اقدامي مهم و ارزشمند در روابط دو کشور است. جمهوري‌اسلامي ايران و جمهوري فدراسيون روسيه دو کشور ريشه‌دار با پيشينه و تاريخي کهن هستند که جلوه‌هاي تمدني و فرهنگي آنها همچنين آوازه جهاني شخصيت‌هاي بزرگي مانند حافظ، سعدي، فردوسي، تولستوي، چخوف، پوشکين و ده‌ها شخصيت ديگر مايه مباهات و فخر ادبيات جهان شده‌اند. کمتر کشورهايي را در جهان مي‌توان سراغ گرفت که مانند ايران و روسيه مناسبات آنها به پنج قرن برگردد. اين رابطه، فراز و فرودهاي خود را داشته و با خاطرات تلخ و شيريني همراه بوده اما وراي اين خاطرات، درس بزرگ اين روابط کهن و پرلايه آن است که ايران و روسيه به‌عنوان دو همسايه بايد روابط گسترده‌اي داشته باشند و دو کشور بايد در چند‌وجهي‌کردن و گسترش افقي و عمودي اين رابطه بکوشند. گسترش اين رابطه نه‌تنها به نفع همه‌جانبه دو کشور بوده بلکه عامل مهمي در امنيت، ثبات و توسعه مناطقي چون آسياي مرکزي و خاورميانه است».
«اميدوارم روابط دوستانه جمهوري‌اسلامي ايران و روسيه که در سه دهه گذشته در حال گسترش بوده و در سال‌هاي اخير رشد چشمگيري داشته است، در سايه اراده مسئولان دو کشور و تجربه پنج قرن مناسبات تاريخي، در تمامي عرصه‌ها رشد و گسترش يابد. بدون ترديد، برگزاري موفق اين همايش، تصوير خوبي از روابط دو کشور بر جاي خواهد نهاد که مي‌تواند زمينه گسترش پيوندهاي مردمي و فرهنگي بين دو کشور را فراهم کرده و به تحکيم روابط دوجانبه هم کمک کند. اطمينان دارم تبادل‌نظر نخبگان و صاحب‌نظران علمي و فرهنگي دو کشور در اين نشست، فرصت تازه‌اي را براي رونق‌بخشيدن به ديپلماسي فرهنگي ايجاد کرده و به تحکيم و تقويت مناسبات في‌مابين کمک خواهد کند. به باور من، مراودات مستمر فرهنگي‌ای که مزين به حضور نخبگان و انديشمندان دو کشور باشد، علاوه بر اينکه مي‌تواند به شکوفايي هر چه بيشتر انديشه‌ها و آگاهي‌بخشي به نسل جوان امروز دو کشور منجر شود، مي‌تواند به گسترش روابط در حوزه‌هاي سياسي و تجاري کمک کند».
روحاني به روسيه سفر مي‌کند
مهدي سنايي، سفير جمهوري‌اسلامي ايران در همايش 515 سال روابط تاريخي ايران و روسيه، با تقسيم‌بندي روابط ايران و روسيه به سه دوره تاريخي عنوان کرد: «قطعا از دوره حکومت ساماني در منطقه و آغاز شکل‌گيري روسيه کنوني، روابط اقتصادي بين دو کشور وجود داشته است.» او نام‌گذاري اين همايش به‌عنوان پانصد و پانزدهمين سال روابط را بسيار بجا خواند و افزود: «تقريبا در همين تاريخ، اولين سفرا بين دو کشور مبادله شدند».
سفير ايران در روسيه با بيان اينکه تاريخ روابط ما شاهد حوادث تلخ و شيريني بوده است، يادآوری کرد: «اما مهم اين است که اين تاريخ مورد مطالعه قرار گيرد و از آن درس بگيريم و در تاريخ توقف نکنيم.» سنايي به دوره معاصر تاريخ روابط ايران و روسيه اشاره کرد و افزود: «به گفته مقامات و تحليلگران، هم از نظر کمي و هم کيفي و در تمام سطوح سياسي، اقتصادي، امنيتي و... دوران بي‌سابقه‌اي است و برخي از عرصه‌ها مانند همکاري‌هاي منطقه‌اي شايد برجسته‌تر باشند.» سفير ايران در روسيه با ذکر اين نکته که تصميمات اتخاذ‌شده و اعتماد بين مسئولان دو کشور در تاريخ بي‌سابقه است، خاطرنشان کرد: «مبادلات تجاري و اقتصادي، آهنگ رشد خود را آغاز کرده و در سال 2015، 80درصد رشد داشته‌اند که اميدواريم اين ميزان حفظ شود».
سنايي با بيان اينکه روابط ايران و روسيه از جنبه‌هاي راهبردي مختلفي برخوردار هستند، اظهار کرد: «در سال‌هاي اخير، روابط پايدار راهبردي‌ای را براي يک کشور تعريف‌کردن دچار تغيير شده اما آنچه مهم بوده اراده مقامات کشورها براي برقراري روابط راهبردي است. درواقع، اگر مقامات دو کشور در سطح رئيس‌جمهوري، وزير امور خارجه و... بي‌وقفه در حال رايزني هستند و در اين فضا اعتماد بين آنها وجود دارد و سامانه اس-300 به ايران تحويل داده مي‌شود، اين نقاط مثبت نگاه راهبردي را بين دو کشور تقويت مي‌کند».
سفير ايران در مسکو، در ادامه اظهارات خود تصريح کرد: «برنامه‌ريزي براي سفر حسن روحاني، رئيس‌جمهوري ايران به روسيه در حال انجام است.» او با بيان اينکه در روابط دو کشور همواره عامل سوم نقش منفي داشته است، اظهار کرد: «غرب در سال‌هاي اخير و به‌صورت خاص آمريکا در‌اين‌زمينه نقشی منفي داشته‌اند اما زماني‌که برجام حاصل شد، پوتين ضمن تبريک و استقبال از آن اعلام کرد بايد از برجام استقبال کرد زيرا به کاهش نقش منفي عامل سوم در روابط ايران و روسيه کمک مي‌کند.» سنايي با بيان اينکه بايد در داخل کشور روسيه‌شناسي تقويت شود، به اين مسئله که در اوايل قرن بيستم، 900 تاجر گيلاني در کرملين و آستاراخان فعاليت داشتند، اشاره و اظهار کرد: «تجار روس هم در ايران فعاليت گسترده‌اي داشتند». سنايي همچنين اظهار اميدواري کرد مورخان و نخبگان دو کشور در تمام عرصه‌ها بتوانند گفت‌وگوي سازنده‌اي را با يکديگر شکل دهند.
منبع: وقایع اتفاقیه
