آلمان و گسترش پدیده ازدواج بین فرهنگی | فراتاب
کد خبر: 5269
تاریخ انتشار: 23 دی 1395 - 22:32
سعیده سعیدی
واکاوی ازدواج «بین فرهنگی»؛ نگاهی به افزایش روند ازدواج مهاجران با اتباع آلمانی

 فراتاب گروه اجتماعی: اگرچه کشور آلمان از دهه ی 1950 میلادی به واسطه ی نیاز به بازسازی تخریب و ویرانی های گسترده ی حاصل از دو جنگ جهانی، سیاست جذب نیروهای کارگر ارزان قیمت از اتباع ترکیه و کشورهای اروپای شرقی به ویژه لهستان را در پیش گرفت اما طبق قانون مهاجرت، در سال 2005 برای اولین بار این کشور به طور رسمی به "کشور مهاجرت[1]" مبدل گردید. از مجموع جمعیت 81.8 میلیون نفری این کشور در سال 2015، نزدیک به 16.4 میلیون نفر مهاجر بوده اند که به نوعی از هر 5 نفر، یک نفر ریشه ی مهاجر دارد[2].

آلمان به عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی اروپا، از سطح رفاه شهروندی بسیار بالایی برخوردار بوده و همواره از مهمترین مقاصد پناهجویان[3] و مهاجران[4] بوده است. هجوم گسترده ی پناهجویان در سال های اخیر به سمت اروپا به ویژه کشورهای آلمان و سوید مباحث مربوط به "سازگاری[5] و انطباق[6]" اجتماعی و فرهنگی مهاجران با جامعه ی میزبان را به یکی از مهمترین مباحث مطروحه در دستور کار دول و رسانه ها قرار داده است. مواجهه با ملزومات زندگی شهری جدید در جامعه ی آلمان، نیاز به فراگیری زبان رسمی کشور، توانمندسازی افراد از طریق آموزش منطبق بر چارچوب های سیستم آلمانی و مهارت آموزی بر مبنای نیازمندی های جامعه ی میزبان به عنوان اقدامات اولیه در فرایند انطباق مهاجران با جامعه ی میزبان قلمداد می گردد. مرحله بعد از فرایند سازگاری، ازدواج های برون همسری[7] و "بین فرهنگی[8]" در میان مهاجران با اتباع جامعه ی میزبان می باشد که آزمونی برای فرآیند انطباق کامل محسوب می گردد.

ازدواج یا زناشویی به عنوان یک کنش اجتماعی رابطه ای طبیعی-فرهنگی است که بین دو فرد بصورت عرفی، شرعی، قانونی، ارادی و یا الزامی شکل می گیرد (فکوهی[9] 1394).  ازدواج برون همسری به معنای ازدواج دو کنشگر از دو گروه، نژاد، قومیت و ملیت متفاوت می باشد که در سال های اخیر در کشور آلمان رواج یافته است. در 1960 از هر 25 ازدواج یک مورد پیوند زناشویی بین تبعه آلمانی با یه فرد خارجی بود در حالیکه در سال 2012 این رقم به عدد 8 تقلیل یافته است[10] و 21.7 درصد از نوزادان متولد شده در آلمان حداقل یکی از والدین آنها تبعه ی خارجی(غیر آلمانی) می باشد. این مسیله انسجام فرهنگی، نحوه کنش متقابل فرهنگی زوجین با محیط، شکل انتقال الگوهای فرهنگی به نسل دوم و سوم، و همچنین رابطه ی زوجین با خانواده های خود را متاثر می سازد. نگاه غالب در برخی گروه های تندروی مخالف حضور مهاجران در داخل آلمان، نیاز به هنجارمند کردن پیوندهای زناشویی به منظور حفظ انسجام فرهنگی آلمان و تلاش غیر مستقیم در جهت کنترل و توقف برون همسری و الزام به ازدواج در چارچوب شهروندان اروپایی بوده است.

طبق آمارهای رسمی، اگرچه نرخ ازدواج در کشور آلمان به ویژه در دهه ی اخیر سیر نزولی داشته است اما روند ازدواج های "بین فرهنگی"  اتباع آلمانی با افراد با ریشه ی مهاجر روندی صعودی داشته است. عوامل متعدد اجتماعی و فرهنگی مانند ملیت، جنسیت، سن، مذهب، مدت زمان مهاجرت، نوع اقامت، سطح سواد به عنوان مهمترین عوامل موثر بر ازدواج های "بین فرهنگی" می باشد. ملیت به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای تاثیرگذار بر تصمیم بر ازدواج "بین فرهنگی" می باشد. هنجارهای تحدید کننده، سطح تفاوت های ارزشی بین دو کشور منجر به کاهش نرخ ازدواج مهاجران برخی کشورها با اتباع آلمانی می شود. به عنوان نمونه، اگر چه مهاجران ترک به عنوان بزرگترین جامعه ی مهاجران در آلمان می باشند اما پایین ترین درجه ی ازدواج های برون همسری با اتباع آلمانی را دارند در حالیکه مهاجران کشورهای آلمانی زبان مانند اتریش و سوییس، هم چنین مهاجران لهستانی، روسی و رومانیایی بالاترین نرخ ازدواج با اتباع آلمانی را دارند. اگرچه فشار والدین به ویژه در میان مهاجران از کشورهای خاور میانه و آسیای جنوبی به ازدواج درون همسری و انتخاب شریک زندگی از گروه و قومیت خود همواره مطرح می باشد اما به تدریج این مرزها به ویژه در میان نسل دوم و سوم مهاجران کمرنگ تر شده است. در سالهای اخیر در میان مردان جوان ترک و افغان، گرایش به سمت ازدواج با دختران آلمانی افزایش محسوسی یافته است که این مسیله نشان دهنده ی فرایند جامعه پذیری متفاوت نسل اول و نسل های بعدی مهاجران در کشور میزبان می باشد. به طور کلی بالاتر رفتن سطح سواد و ورود به بازار کار در کشور میزبان، احتمال ازدواج های "بین فرهنگی"  افزایش می دهد.

از سوی دیگر در برخی موارد ازدواج با اتباع کشور میزبان در قالب "ازدواج استراتژیک"[11] و با اهداف خاص اقتصادی و یا اجتماعی صورت می گیرد. طبق ماده 6 قانون اساسی آلمان، طبق قرارداد ازدواج وضعیت قانونی زوجین تغییر می یابد و یکسری منافع مالی، حقوقی و اجتماعی مانند کاهش میزان مالیات، کاهش هزینه بیمه های سلامت، دریافت اقامت موقت و در نتیجه اجازه ی کار برای زوجین ایجاد می گردد. از آنجا که دولت آلمان، قوانین سخت گیرانه تری نسبت به مهاجران غیر اروپایی اتخاذ نموده است تسهیل فرآیند کسب تابعیت آلمانی و استفاده از امکانات کشور میزبان منجر به ازدواج بصورت خودآگاه و حسابگرانه در میان بسیاری از مهاجران می گردد. ملیت و انگیزه ی ورود به خاک آلمان، دو فاکتور مهم در امکان ورود به بازار کار در این کشور می باشد. به عنوان نمونه اتباع کامرون[12] و افغانستان عموما در قالب پناهجو و یا دانشجو وارد خاک آلمان می شوند که اجازه ی کار و اقامت کوتاه مدت و نامطمینی دارند. بسیاری از این افراد به اقامت درازمدت فکر کرده و به تدریج به دنبال راه های دست یابی به اقامت مطمین در خاک آلمان دارند که ازدواج با تبعه ی کشور میزبان به عنوان سهال الوصول ترین راه برای دریافت اقامت دایم آلمان می باشد. الزامات و موانع ورود به بازار کار و ترس از اخراج به علت مشخص نبودن وضعیت قانونی اقامت یکی از مهمترین انگیزه های مهاجران در تمایل به ازدواج با اتباع آلمانی و تداوم رابطه ی زناشویی به مدت 3 سال به منظور اقدام برای اقامت دایم تحت بخش 2 قانون 28 حقوق خارجیان[13] می باشد. از سال 2000 میلادی اقامت دایم بر مبنای ازدواج با تبعه ی آلمان تسهیل گردید به طوری که بعد از گذشت 2 سال از ازدواج رسمی با تبعه ی آلمانی تحت قانون جدید[14]، اقامت دایم به همسر خارجی داده میشود که این مسیله به عنوان یکی از مهمترین انگیزه های مهاجران با موقعیت اقامتی نامشخص در تصمیم به ازدواج با اتباع آلمانی می باشد.

به هر روی، در سال های اخیر مهاجرت به عنوان مهمترین دغدغه ی دولت و جامعه ی آلمان مبدل گشته است و ازدواج های "بین فرهنگی" در میان اتباع آلمان به صورت فزاینده ای در حال افزایش می باشد که در آینده منجر به تغییرات ساختاری فرهنگی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در این کشور خواهد شد.

 

 

سعیده سعیدی، دانشجوی دکترای رشته انسان شناسی و مطالعات فرهنگی، دانشگاه برمن آلمان

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

 

 

 

 

[1] . Immigration country

[2] Statistisches Bundesamt 2016, Press Release Number 281, Available from:  https://www.destatis.de/EN/FactsFigures/SocietyState/Population/Population.html. [18 December 2016].

[3] . Asylum seekrs

[4] . Immigrants

[5] . Assimilation

[6] . Adaptation

[7] Exogamy

[8] . Intermarriage

[9] . فکوهی، ناصر 1394، مبانی انسان شناسی، نشر نی.

[10].http://www.verbandbinationaler.de/fileadmin/Dokumente/pdfs_Intranet/Presentation_Association_binational_families_IOM_Germany_John.pdf.  [05 January 2017].

[11] . marriage for a particular purpose, (Zweckehe)

[12] . Fleischer, A 2008, ‘Marriage over space and time among male migrants from Cameroon to Germany”, Max-Plank Institute for Demographic Research. Available from: http://www.demogr.mpg.de/papers/working/wp-2008-006.pdf. [08 January 2017].

[13] . Foreigner Law, 28 Section 2

[14]  Eigenständiges Aufenthaltsrecht

نظرات
حسین
| |
2017-07-14 21:51:39
خیلی عالی بود مطالبتون.بسیار جامعه شناسانه و علمی.ممنون
آخرین اخبار