مرزنشینی؛ از جنگ و آوارگی تا صلح، مین، کولبری و ...! | فراتاب
کد خبر: 5234
تاریخ انتشار: 21 دی 1395 - 23:00
داود نظری
شلیک نیروهای مرزبان نه تنها راه حل مبارزه با کولبری نیست بلکه آنرا بغرنج تر می کند و برای حل آن باید ریشه یابی کرد. کولبری نتیجه همان علت هایی است که دست فروشی، کودکان کار و دیگر معضلات اجتماعی را سبب شده است.

فراتاب‌ ـ گروه اجتماعی: کولبر واژه­ ای که امروزه با خبرهای ناگواری همراه است. علت گرایش به کولبری چیست؟ آیا کولبری یک معضل است یا یک فرصت؟ آیا مسئله کولبری با اقدامات قهری و انتظامی حل می شود؟ پاسخ به این پرسش ها در نگاهی اجمالی به وضعیت بغرنج مرزنشینان که سالها پس از قطعنامه 988 به موطنشان بازگشتند نهفته است.

سال ها پس از خاتمه جنگ هشت ساله با عراق و اعلام بلامانع شدن رفت و آمد و اسکان در مناطق جنگ­زده، از سوی دولت، آوارگان جنگ هشت ساله که در جنگ همه دارایی و کاشانه خود را رها کرده بودند و به روستاها و شهرهای امن ­تر پناه برده بودند با شادی و سرور فراوان و با افکار فانتزیایی که در سر می ­پروراندند به مناطق و سکونتگاههای سابق خود که ویرانه ­ای بیش نبود بازگشتند. بازگشتی که آنان را ناخواسته و ناآگاهانه به نبردی خاموش و یک طرفه با مهمات عمل نکرده و مین های به جای مانده از جنگ کشاند.

زمین های کشاورزی همه تبدیل به زاغه و سنگر شده و یا کشتگاه مین ها و مهمات هایی بود که هر روز افرادی را قربانی می کرد یا گله های دامداری را فنا می نمود.

بیکاری و فقر آنها را وا می داشت تا برای مایحتاج روزمره و خرید کتاب، قلم و دفترهایی که سرود «سرزده از افق» را به فرزندانشان بیاموزد به جان گلوله ­ها و ضایعات باقی مانده از جنگ بیفتند و در کوچکترین اشتباه قربانی شوند. قربانیان مین و مهمات باقیمانده از جنگ اخبار ناگواری بود که در سال های آغازین بازگشت آوارگان به وفور شنیده می شد و متاسفانه اکنون نیز تداوم دارد. آنان پیش از آنکه قربانی ضایعات جنگی و مین باشند قربانی عدم توسعه یافتگی مناطق مرزنشین و فقدان برنامه های استراتژیک در این بخش از کشور هستند.

هنوز معضل مین و گلوله های انفجاری به قوت خود باقی بود که بیکاری آنان را متوجه تبادلات مرزی نمود چیزی که از قدیم الایام وجود داشته و طی سال های اخیر هم همچنان راه چاره ای برای آن پیدا نشده است! از آنجا که این تبادلات غیرقانونی بود اما تنها راه فرار از بیکاری لجام گسیخته در مناطق مرزی محسوب می شد.

آنان که کولبر نامیده می شوند خطرات راه را با جان می خرند، وسایل و بارهایی را که گاه از آن خود یا دیگری است با پشت و کول خود یا چهارپایان حمل می کنند، از مرز رد می کنند و در قبال این کار دست مزدی دریافت می نمایند. (تعداد قربانیان این کار نیز از قربانیان مین و مهمات پس مانده از جنگ تحمیلی کمتر نیست)

کولبری هرچند نکوهیده باشد اما بخش بزرگی از جمعیت بیکار جویای کار مناطق مرزی را که اغلب تحصیلکرده های دانشگاهی هستند و دولت برنام ه­ای جدی و خاصی برای اشتغال آنها ندارد به خود مشغول کرده و از دیگر عواقب بیکاری برحذر داشته است. اما افسوس که از سوی دیگر این پدیده معضلی بنام قاچاق خوانده می شود و یکی از تاکتیک های مبارزه با قاچاق هم استفاده از اقدامات قهر آمیز در مناطق مرزی است، که این امر بلای جان مرزنشینان شده و تنها در چند سال اخیر بیش از ده نفر در مرز «شیخ صله» به همین دلیل جان خود را از دست داده اند.

آنچه بسیار ناگوار است و آدمی را به تامل وا می دارد رواج بیش از پیش کولبری با وجود همه مخاطراتش (پرت شدن از پرتگاه ها، رفتن روی مین، به جان خریدن شلیک احتمالی نیروهای مرزبان، ماندن در برف، سرما و کولاک، دچار شدن به بیماری های سختی نظیر دیسک کمر و گردن، عوارض اضطراب و استرس، عوارض مفصلی و ...) می باشد.

بی شک در این مسیر، اقدامات قهر آمیز نه تنها تاثیری در کاهش کولبری نکرده است، بلکه بعضاً آن را بغرنج تر نیز کرده است بی شک این اقدامات راه حل و حتی راه مبارزه با پدیده کولبری نیستند، بلکه برای حل آن باید ریشه یابی کرد. کولبری نتیجه همان علت هایی است که دست فروشی، کودکان کار و دیگر معضلات اجتماعی را سبب شده است. از آن جمله می توان به عدم توجه لازم به نیروی کار به عنوان یکی از مهمترین سرمایه ­های اجتماعی، عدم وجود زیرساخت های اقتصادی، نبود برنامه ­های دراز مدت جهت اشتغال پایدار اشاره نمود که همه آنها از عوامل تشدید بیکاری ­اند و هیچکدام با شیوه های پیشین حل نمی شود و تا زمانی که این موارد بصورت منسجم عملی نگردند کولبری خاتمه نمی یابد. پس لازم است به جای به کارگیری روش های بعضاً قهر آمیز پیشین افکارمان را بکار بگیریم.

 

نویسنده: داود نظری، کارشناس علوم اجتماعی

عکس از: الف.حسن زاده

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است

 

نظرات
آخرین اخبار