فراتاب-گروه بین المللروز دوشنبه نمایشگاه عکسی تحت عنوان«روسیه از نگاه ترکها» در ترکیه و در شهر آنکارا برگزار شد. نمایشگاهی که در مراسم افتتاحیه آن، «آندره کارلوف»سفیر روسیه ترور شد. ضارب که «مرت آلتین تاش»نام دارد و بنا بر مدارک، عضو پلیس ضد شورش ترکیه بوده است، پس از ترور سفیر روسیه شعار الله اکبر سرداد و گفت: «شما مردم حلب را میکشید و من انتقام آنها را میگیرم.»
این نمایشگاه که بنا بود تصویری از قرابت و دوستی ترکیه و روسیه را به رخ بکشد، تصویری از خشونت و ترور را بر جای گذاشت. تصویری که تا مدتها در ذهن مردم باقی خواهد ماند و سایهاش بر روابط دو کشور روسیه و ترکیه سنگینی خواهد نمود. شاید این تصویر بیانگر همه آن چه باشد که ترکها در مورد روسیه میپندارند.
اما در این میان، سوالاتی نیز مطرح میشود؛ از جمله این که علت این اقدام تروریستی چه بود؟ ترور سفیر روسیه چه تأثیری بر روابط این کشور با ترکیه خواهد داشت؟ در شرایطی که توجه همه رسانهها و سیاستمداران به برگزاری نشست سه جانبه روسیه، ایران و ترکیه در مسکو با هدف توافق برای آتشبس در سوریه بود، ترور سفیر روسیه میتواند معانی متفاوتی داشته باشد. در این میان اردوغان و سیاستمداران ترکیه، انگشت اتهام را به سمت مخالفان این توافق نشانه میروند و معتقدند، برخی مخالف نزدیکی ترکیه و روسیه هستند. مخالفان سیاستهای اردوغان نیز، معتقدند که این ترور، همچون کودتای ترکیه، هدایت شده است و اردوغان میخواسته اقدامات خود را در مورد بحران سوریه توجیه نماید و خشم مردم ترکیه را از دخالتهای روسیه و متحدانش در سوریه، نشان دهد و از آن به عنوان اهرم فشاری در مذاکرات سوریه استفاده نماید.
این واقعیت را باید قبول کرد که نگاه ترکیه به تحولات سوریه، با دیدگاه جمهوریاسلامیایران و روسیه متفاوت است. این کشورها شاید در مورد اقدام مشترک بر علیه گروههای تکفیری و تروریستی سلفی به توافق برسند، اما ترکیه و رهبران ناتو، ارتش آزاد سوریه و مخالفان داخلی اسد را در زمره گروههای تروریستی نمیدانند و همچنان از آنها حمایت میکنند.
برخی از صاحبنظران نیز، ترور سفیر روسیه را با ترور ولیعهد اتریش(آرشیدوک فردیناند)در سارایوو مقایسه میکنند و بیم از آغاز جنگ جهانی سوم میدهند. ولیعهد اتریش در1914 توسط یک جوان متعصب صرب هدف قرار گرفته و کشته شد، اما امپراتوری اتریش دولت صربستان را مسئول این واقعه دانست. اولتیماتومهای طرفین به یکدیگر در نهایت پای قدرتهای بزرگ را به میان کشید و در نهایت نیز به آغاز جنگ اول جهانی از سال 1914 تا 1918 منتهی شد که طی آن 15میلیون نفر جان باختند. حال بسیاری معتقدند باید از آن ماجرا عبرت گرفت، تا از بروز جنگی دیگر جلوگیری کرد. اما مهم این است که کدام طرف کوتاه میآید، زیرا در یک طرف این ماجرا، ترکیه و متحدان غربیاش وجود دارند که تجربه خوبی از مماشات در برابر آلمان هیتلری ندارند و معتقدند، بیتفاوتی در مقابل روسیه، زیاده خواهیهای ولادیمیر پوتین را در بر دارد و در طرف دیگر هم روسیه، ایران و سوریه هستند که معتقدند امتیاز دادن به رقبایشان در سوریه، سرآغاز عقبنشینی آنها در سایر موضوعات است.
آن چه مسلم است، پرداختن به موضوع «ترور سفیر صلح»، هر محققی را ناگزیر وارد منازعات خاورمیانه و رقابت قدرت های بزرگ در این منطقه مینماید. اما ذکر این نکته بسیار حایز اهمیت است، چرا کسی از کشتار هزاران کودک بیگناه و بیخانمانی نمیگوید که حتی اگر از دست گروههای تروریستی و تکفیری رهایی یابند، قربانی بمبارانهای روسیه و متحدانش خواهند شد، مگر این کودکان، سفرای صلح نیستند؟
سیناصیاد-دانشجوی دکتری روابط بینالملل
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است