فراتاب گروه بین الملل، اخیرا تحولات مهم و راهبردی متعددی در شمال سوریه و در میدان های نبرد به وقوع پیوسته است، یکی از این تحولات پیشروی های نیروهای مورد حمایت ترکیه با شروع مرحله سوم عملیات موسوم به سپر فرات و رسیدن این نیروها به دروازه های شهر مهم و استراتژیک الباب از سوی و آغاز مرحله دوم عملیات خشم فرات توسط نیروهای دمکراتیک سوریه با حمایت هوایی ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری امریکا برای محاصره الرقه پایتخت داعش در سوریه است. هم چنین یکی دیگراز تحولات مهم موفقیت ارتش سوریه با حمایت های هوایی روسیه و کمک های نظامی ایران و کنترل آخرین مناطق تحت تصرف مخالفان مسلح سوری در شرق حلب که آینده بحران سوریه را در وضعیت جدیدی قرار داده است.
جبهه شمال سوریه به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و مهمترین جبهه‌های موجود در این کشور به شمار میرود، این موضوع به عوامل متعددی بر می‌گردد که از جمله آنها تناقض در منافع منطقه‌ای و بین‌المللی در این منطقه، حضور قدرتمند کردها، داعش و دیگر گروه های درگیر در بحران سوریه و هم چنین دخالت مستقیم نظامی ترکیه در سوریه است.
نقشه فوق گویای پیچیدگی ها و نزدیکی بودن میدان نبرد در نزدیکی الباب تحت کنترل داعش که هر کدام از سه گروه (کردها، نیروهای دولتی سوریه،و گروه های از ارتش آزاد مورد حمایت ترکیه برای کنترل این شهر در حال نبرد هستند)
هم اکنون قدرت های منطقه ای و جهانی که به رغم همه اختلاف های شان با هم بر سر یک هدف و آن از بین بردن داعش و باز پس گیری مناطق تحت کنترل این گروه در حال رقابت هستند. اما نباید از یاد ببریم که داعش هم چنان اسباب قدرت زیادی را در اختیار دارد و در برابر نیروهای که بدنبال حذف آن ها هستند مقاومت می کنند.
اهمیت راهبردی «الباب» در شمال سوریه
الباب در ۳۸ کیلومتری حلب واقع شده است که ساکنان آن متشکل از اعراب سنی و کُرد است. در سال ۲۰۱۲ با عقب نشینی نیروهای دولتی از آن شورشیان بر آن مسلط شدند و در ژانویه ۲۰۱۴ داعش کنترل این شهر را در دست دارد. الباب یکی از مراکز مهم داعش در حومه شرقی حلب است.
الباب در واقع عرصه قدرت نمایی همه ی طرف های درگیر در جبهه شمال سوریه است. هدف ترکیه ملحق کردن شهر الباب به منطقه امن(ایجاد منطقه‌ای ضد اسد و ضد کُردها در شمال شهر حلب) در شمال سوریه است. این امر چالشی برای دولت سوریه و نیز کردهاست. این کشور تلاش میکند تا خود را به عنوان بازیگر اصلی این منطقه نشان دهد. از سوی دیگر نیروهای شورشی‌ای مورد حمایت ترکیه نیز هیچ وقت هدف اولیه خود را فراموش نکرده اند که عبارت است از مقابله با ادامه حیات حکومت بشار اسد در سوریه . هم چنین برای کردها نیز کنترل این شهر آخرین نقطه ای است که می توانند از طریق آن کانتون های عفرین و کوبانی را به همدیگر متصل نمایند. سرنوشت این شهر در نبردهای آتی سوریه مسیری حیاتی است . سوال اساسی که پس از پیروزی دولت سوریه در حلب پیش آمده اینست که آیا علیرغم توافقها و رایزنیهای مستمر ترکیه و روسیه، جبهه الباب نیز در اولویت های پیشروی های ارتش سوریه و متحدانش قرار خواهد گرفت یا این شهر به تصرف نیروهای مسلح شورشی مورد حمایت آنکارا درخواهد آمد.
نبرد برای آزاد سازی رقه
یکی دیگر از جبهه های نبرد در شمال سوریه آغاز مرحله دوم عملیات آزادسازی رقه موسوم به خشم فرات توسط نیروهای دمکراتیک سوریه است.
استان رقه یکی از استان های شمالی سوریه است که به ترتیب از شرق، جنوب و شمال با چهار استان حسکه، دیر الزور، حمص و حلب و از شمال با کشور ترکیه همسایه است. رقه اولین شهر بزرگی بود که داعش در ماه ژانویه سال ۲۰۱۴ پس ازچندین دور درگیری و با شکست گروه هایی چون 'جبهه النصره' آن را کنترل کرد.
نیروهای دموکراتیک سوریه از پنجم نوامبر مرحله نخست عملیات "خشم فرات" را برای بیرون راندن داعش از رقه آغاز کرده ا ند و در این عملیات 700 کیلومتر اعم از آبادی ها، روستاها و مناطق استراتژیک مهمی از تصرف داعشی ها خارج شد و خطوط دفاعی داعش در شمال رقه در هم شکسته شد.
با آغاز فاز دوم این عملیات که هدف از آن پاکسازی غرب رقه از گروه تروریستی داعش اعلام شده است گروه های نظامی جدیدی از جمله شورای نظامی دیرالزور به ارتش دموکراتیک سوریه اضافه شده اند. همچنین 1500 نیروی آموزش دیده رقه ای توسط نیروهای ائتلاف بین المللی نیز در قالب نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه در این عملیات حضور دارند. . مشارکت اعراب در عملیات آزاد سازی الرقه بسیار حیاتی است زیرا جمعیت قابل توجهی از اعراب نیز ساکن این منطقه هستند.
"نیروهای دموکراتیک سوریه" که در ماه اکتبر 2015 تشکیل شده است، کنترل قلمروی در مرز جنوبی ترکیه را در اختیار دارد که تقریبا دو برابر وسعت کشور لبنان است. این نیروها در چند روز گذشته با پیشروی در حومه غربی استان الرقه توانسته اند مساحتی بیش از 25 کیلومتر مربع ازجمله 14 روستا که در حومه چندین ارتفاع راهبردی قرار دارند را از داعش پاکسازی کنند و درشمال غرب الرقه به 50 کیلومتری این شهر برسند.
پیروزی بزرگ در حلب
محور سوم و مهم در چند روز گذشته، تسخیر حلب که بزرگترین پیروزی نظامی اسد از زمان آغاز بحران در این کشور بوده است می باشد. حلب دومین شهر بزرگ سوریه و روزی پایتخت اقتصادی این کشور بود و به دلیل نزدیکی به مرزهای ترکیه نقش بسیار مهمی در تجهیز شورشیان مسلح داشت.
پس از چهار سال کنترل نیمی از شهر حلب بدست مخالفان مسلح، نیروهای سوری و متحدانش پس از تکمیل محاصره آنان در تابستان گذشته، از سه هفته قبل عملیات پاکسازی شهر را آغاز کردند وآخرین مقاومت مخالفان مسلح در محله های شرق حلب درهم ریخت و جنگ حلب به پایان خود نزدیک شد.
مخالفان مسلح تنها در منطقه ای به وسعت 2.5 کیلومترمربع در شرق حلب (مناطق تحت محاصره «المشهد، صلاح الدین و سیف الدوله» ) حضور داشتند و بیش از 98 درصد ار این مناطق تحت کنترل نیروهای دولتی سوریه و متحدانش قرار گرفت که با پایان خروج نظامیان مسلح از این سه محله، حلب عملا آزاد می‌شود.
پس از مذاکرات فشرده میان روسیه و ترکیه ، سوریه، ایران و توافق با گروه‌های مسلح از جمله اعضای جبهه النصره، احرار الشام و نور الدین الزنکی برای خروجشان از شرق حلب افراد مسلح در حال انتقال به حومه غربی حلب و استان ادلب در شمال غربی سوریه هستند.
پیروزی بزرگ ارتش سوریه به همراه بازپس گیری پایتخت شمال سوریه به منزله یک حرکت جوهری در مسیر بحران داخلی در این کشور است که شرایط و معادلات جدیدی را رقم زده است. به نظر می‌رسد، آزادسازی حلب از نظر سیاسی نیز برگه مهم میدانی در مذاکرات سیاسی است و شکست ناشی از خارج شدن کنترل حلب از دست مخالفان مسلح، تا اندازه زیادی آنها را رو به ضعف برده و آینده بحران سوریه را تعیین می کند و دیگر جبهه های جنگ در این کشور را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
وفا ولی زاده کارشناس ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا و عضو هیات تحریریه ی فراتاب
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
