فراتاب - گروه بین الملل: پس از اینکه «آنگسان سوچی»، رهبر جنبش دموکراسیخواه برمه با مقاومت در برابر هئیت حاکمه نظامی این کشور در آوریل 2016 به قدرت رسید، امیدهای جدیدی برای ختم درگیریهای خشونتآمیز در این کشور ایجاد شد. فعالان حقوق بشر انتظار داشتند سوچی به قوم روهینگیا حق شهروندی اعطا کند و مسئله مسلمانان در این کشور برای همیشه به پایان برسد، اما دیری نپایید امیدواریها به یأس گرایید و سوچی اعلام کرد مسلمانان، میانماری به حساب نمیآیند. با افزایش سختگیریها بر مسلمانان، در هفتههای اخیر درگیریهای خشونت بار میان دو طرف تجدید شده و تعداد زیادی از مسلمانان کشته شده اند. همچنین در تلاشی سیستماتیک خانههای مسلمانان روهینگیا به آتش کشیده می شود. «فرانسیس وِید» تحلیلگر پایگاه فارین پالسی در مقاله جدیدی به بررسی نقض سیستماتیک حقوق بشر و تداوم کشتار وسیع مسلمانان در میانمار پرداخته و معتقد است، دولت جدید تغییری در این خصوص ایجاد نکرده است.
پاییز گذشته رأیدهندگان برمهای پس از نیم قرن نخستین دولت دموکراتیک خود را به قدرت رساندند. این امر سرآغاز امیدهای جدیدی برای پایان دادن به خشونت و سرکوبی بود که سالها در این کشور اتفاق می افتاد. حالا با گذشت بیش از یک سال، تمام امیدهای پیشین جای خود را ترسی فراگیر داده است؛ در بخش غربی برمه تهدیدات جدیدی علیه اقلیت مسلمان روهینگیا آغاز شده و عنقریب است که به نسل کشی تبدیل شود.
نیروهای امنیتی به شهر راخین اعزام شده اند و در با اعلام یک منطقه عملیاتی 20 کیلومتر مربعی درصدد کنترل شدید مسلمانان برآمده اند، بسیاری از روزنامهنگاران مستقل دستگیر شده اند و با وجود تشدید تدابیر امنیتی، گزارشهای زیادی از تجاوز، شکنجه و چندین مورد اعدام غیرنظامیان روهینگیا که بدون احکام قضایی معتبر انجام شده، به ثبت رسیده است. نیروهای پلیس و ارتش در تعقیب افرادی که «شبهنظامیان مسلح» میخوانند به روستاها هجوم آورده و به شدت منطقه را زیر نظر گرفته اند. دولتهای پیشین برمه از اعطای حق شهروندی به قوم روهینگیا خودداری میکردند و آنها را مهاجران غیرقانونی بنگالی مینامیدند. افزارهای کنترل و داغ و درفش حکومتی، در طول این سالها دسترسی مردم روهینگیا به خدمات درمانی و آموزشی را به شدت محدود ساخته است. همچنین پس از درگیریهای خشونتآمیزی که در سالهای 2012 و 2013 میان بوداییهای راخین و مسلمانان در گرفت، بیش از 120 هزار نفر در اردوگاههای آوارگان زندگی میکنند.
با افزایش میزان خشونتها در ماههای اخیر دولت آمار رسمی کشته شدگان را 134 نفر اعلام کرده، اما گروههای حقوق بشری این رقم را حدود 420 نفر می دانند. با وجود اینکه بنگلادش از پذیرفتن پناهجویان سر باز زده است، چند صد نفر از مسلمانان به اردوگاههای مهاجران در بنگلادش گریخته اند. تعدادی از افرادی نیز در تلاش برای فرار، هنگام عبور از رودخانه ناف، هدف شلیک مرزبانان قرار گرفته اند و در رودخانه کشته شده اند. متقابلاً تعدادی از مأموران امنیتی نیز در درگیریهای پراکنده میان دو طرف کشته شده اند، اما میزان کشتهشدگان مسلمان چندین برابر بوده. دولت مدعی شده که همه کشتهشدگان، شبهنظامی و مسلح بودهاند، اما رسانههای مستقل کاملاً از منطقه بیرون شدهاند و هیچ گزارش معتبری در این باره وجود ندارد.
در دهههای اخیر، پژوهشگران فعال در حوزه نسلکشی بسیاری از شاخصهای کشتار جمعی را در این منطقه رصد کرده اند، اکنون برخی از این شاخصها به روشنی در راخین غربی دیده میشود: انسانزدایی سیستماتیک از گروه هدف و محصور کردن آنها درون اردوگاهها و همچنین حملات پرشمار خشونتآمیز به آنها توسط نیروهای امنیتی. این روند در هفتههای اخیر تشدید شده و همزمان دولت برمه تبلیغات وسیعی را علیه مسلمانان شروع کرده و آنها را خطری برای امنیت برمه دانسته است. دولت غیرنظامی جدید، که در ماه آوریل در میان هلهله شادی برمهای ها بر سر کار آمد نیز نشان داده نسبت به مسلمانان رویه چندان متفاوتی از اسلاف خود قائل نیست.
در حالی که رسانههای مستقل به منطقه دسترسی ندارند، نیروهای امنیتی در هفتههای اخیر به روستاهای روهینگیا سرازیر شدند و اقدام دستگیریهای وسیع و بیسابقه و بدون منطقی کردهاند، جنبش مردمی روهینگیا را سرکوب کرده و به مردم اجازه نمی دهند که حتی برای خریدهای روزمره و یا دسترسی به خدمات درمانی از خانههای خود خارج شوند. با این حال تصاویر ماهوارهای منتشر شده توسط دیدبان حقوق بشر نشان میدهد که بیش از 1250 ساختمان در پنج روستا در خلال حملات اخیر به آتش کشیده شده است. اما دولت به اصطلاح دموکراتیک «آنگسان سوچی»، با فرافکنی اعلام کرده که مردم روهینگیا با سوزاندن خانههای خود سعی در جلب همدردی بینالمللی هستند و این اقدام هیچ ربطی به دولت ندارد!
«یو زاو هتای»، سخنگوی ریاست جمهوری، در واکنش به انتقاداتی که رسانهها مطرح میکردند، اواخر ماه اکتبر اعلام کرد، دولت مسیرهای متنهی به روهینگیا را مسدود کرد تا شورشیها را مجبور به بازگشت به روستاهایشان کند. این اقدام تحریمی برای شکستن مقاومت آنان اتفاق افتاده و نشان میدهد که حکومت نسبت به همه مردم این قوم مظنون است.
اوجگیری خشونتها در حال از بین بردن شمه خوشبینانهای است که نسبت به تغییرات برمه در افواه بهوجود آمده بود. در آوریل 2016، حزب «اتحادیه ملی برای دموکراسی» به رهبری سوچی قدرت را به دست گرفت؛ وی بیدرنگ تلاشهایی را برای ختم صلحآمیز درگیری با نیروهای قومی آغاز کرد و در شمال و شرق کشور به پیشرفتهای خوبی دستیافت. سپس «کوفی عنان»، دبیرکل سابق سازمان ملل را به عنوان رئیس یک کمیسیون مشورتی برای تحقیق پیرامون نقش حقوق بشر به ویژه در استان راخین گماشت.
در حالی که بحران ابعاد شدیدتری به خود میگیرد، سوچی تلاش میکند از وارد شدن به این موضوع طفره برود. بیشترین عملی که در این خصوص انجام داده، درخواست برای رعایت قانون در ایالت راخین بوده است. او حتی از سفیر ایالات متحده در برمه نیز درخواست کرد که از به کار بردن واژه «روهینگیا» خودداری کند و به این گروه که سالها بدون مجوز در برمه سکونت داشته اند مشروعیت ندهد. وی همچنین اعلام کرده که برخلاف تصورات رایج دولت او نیز به قوم روهینگیا حق شهروندی اعطا نخواهد کرد.
اکنون برنده جایزه صلح نوبل بیش از هر زمان دیگری تحت فشار انتقادات افکار عمومی جهان قرار گرفته. با افزایش خشونتها در سالها 2012 و 2013، حدود 1 میلیون و 300 هزار نفر از مسلمانان این منطقه در روستاها و اردوگاهها محصور شدند و از امکانات اولیه زندگی هم بی بهره اند؛ برای نمونه در این ناحیه تنها یک بیمارستان مجهز وجود دارد و مسلمانان از دسترسی به تحصیلات عالیه مطلقاً محروم هستند.
واکنش سازمان ملل
پس از اوجگیری این سطح از خشونت در غرب برمه، کمیساریای عالی آوارگان سازمان ملل در بیانیه ای اعلام کرد، ممکن است اقلیت مسلمان روهینگای در میانمار قربانی جنایت ضد بشریت توسط نیروهای دولتی این کشور شده باشند. در این بیانیه تأکید شده است که دولت میانمار در اجرای توصیه های دفتر حقوق بشر سازمان ملل که در ماه ژوئن گذشته صادر شد، ناکام مانده است.
نماینده آژانس پناهندگان سازمان ملل در بنگلادش نیز اعلام کرد که حدود 30 هزار نفر از اقلیت قومی روهینگیا در پی هجوم نیروهای نظامی در ماه اکتبر، خانه های خود را ترک کرده و به بنگلادش گریخته اند. «مک کسیک» خاطرنشان کرد، نیروهای نظامی میانمار به کشتار مردان این گروه اقلیت، سلاخی بچه ها، تجاوز به زنان و آتش زدن خانه های آنان مشغولند و مجبورشان می کنند که باعبور از عرض رودخانه به بنگلادش بروند.
حملات نظامیان ارتش میانمار از ماه اکتبر گذشته تاکنون به بهانه حمله افراد مسلح به چند مقر پلیس در ایالت راخین و کشته شدن 9 نیروی پلیس، موجب کشته شدن صدها تن از مسلمانان روهینگیا و آواره شدن دهها هزار نفراز آنان شده است. ارتش میانمار، مسلمانان راخین را به دخالت در این حمله متهم کرده است. گزارش های منتشر شده از ابعاد مختلف جنایات ارتش میانمار در راخین علیه مسلمانان در چارچوب توطئه ای بزرگ برای پاکسازی قومی در این ایالت است که در برخی از کشورهای آسیایی عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا (آسه آن) با واکنش تند مسلمانان مواجه شده است.
اعتراض مسلمانان منطقه
در هفته گذشته صدها تن از مسلمانان در مالزی، اندونزی و تایلند با تجمع در مقابل سفارتخانه میانمار در آن کشورها، خواستار توقف کشتار مسلمانان روهینگیایی در راخین شدند. با توجه به عضویت میانمار در آسه آن، مسلمانان کشورهای عضو این اتحادیه منطقه ای انتظار دارند تا دیگر اعضای آسه آن از ظرفیت های در اختیار برای فشار بر مقامات یانگون برای توقف خشونت علیه مسلمانان در راخین استفاده کنند. مسلمانان بنگلادش نیز با تجمع مقابل مسجد ملی داکا پایتخت این کشور، به خشونت علیه مسلمانان روهینگیایی اعتراض کردند. تظاهر کنندگان بنگلادشی در سایه تدابیر امنیتی شدید، با سردادن شعارهایی، توقف کشتار و خشونت علیه مسلمانان روهینگیا را خواستار شدند.
هزاران تن از مسلمانان مقیم کوالامپور پایتخت مالزی هم با سردادن شعارهایی علیه نسل کشی مسلمانان روهینگیا، از آنسانگ سوچی، برنده جایزه صلح نوبل و رهبر حزب حاکم میانمار به خاطر اتخاذ نکردن تدابیر لازم برای پایان دادن به خشونت علیه اقلیت مسلمان روهینگیا، انتقاد کردند. مقامات مالزی نیز از دولت میانمار خواستند تدابیر لازم را برای مقابله با پاکسازی نژادی علیه مسلمانان، بیندیشند. در جاکارتا پایتخت اندونزی هم هزاران نفر با تجمع مقابل سفارت میانمار، در محکومیت نسل کشی و خشونت علیه مسلمانان روهینگیایی، شعار سردادند. شمار زیادی از معترضان تایلندی نیز با تجمع مقابل سفارت میانمار در بانکوک، به نسل کشی مسلمانان روهینگیا اعتراض کردند و خواهان آغاز تحقیقات در این زمینه شدند.
برگردان به فارسی: منصور براتی
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است