فراتاب-گروه فراسفر/ریحانه تهامی:کشور بوسنی و هرزه گوین به احتمال زیاد تنها کشوری است که دارای پیچیده ترین ساختار سیاسی در جهان است که برای فهم و درک درست از این ساختار نیازمند آگاهی از تاریخ این کشور و به طبع آن قرارداد صلح دیتون است.
سرزمین بوسنی و هرزگوین از سده های گذشته، تحت حکومت و فرمان اتریش و مجارستان بود، در حالی که اسماً در امپراتوری عثمانی قرار داشت.
در سال 1908م اتریش - مجارستان همه آن را به خود ملحق کرد و پس از پایان جنگ جهانی دوم، بوسنی و هرزگوین ضمیمه کشور جدید یوگسلاوی گردید. در این زمان، اگرچه، این سرزمین از حق خودمختاری و آزادیهای اجتماعی و مذهبی تا اندازهای برخوردار بود، ولی تعارض و نارضایى در میان مردم محسوس بود.
در آوریل 1990م حزب کمونیست یوگسلاوی منحل شد و اولین انتخابات چند حزبیِ بعد از جنگ در آن کشور برپا گردید. پس از چندی در 15 اکتبر 1991، مجلس ملی بوسنی، رای به استقلال کامل و جدایى آن از یوگسلاوی سابق داد و در اول مارس 1992م پس از یک همه پرسی، بوسنی و هرزگوین، صربستان و کرواسی هر یک استقلال کامل یافتند. اما از این پس، بوسنی مورد حمله صربها و کرواتها قرار گرفت و به ویژه از جانب صربستان خسارات جانی و مالی فراوانی بر بوسنی وارد گردید و تا نیمه سال 1993م، این سرزمین در آتش ناامنی و قتل و غارت صربستان قرار داشت.
این جنگها تا زمان انعقاد قرارداد صلح دِیتون در سال 1996م ادامه یافت و دهها هزار نفر را به کشتن داد و خسارات فراوانی به بار آورد.
در این توافق به دست آمده که هدف آن پایان دادن هر چه سریعتر خون ریزی و جنگ بود اما اختلافات قومی همچنان ادامه دارد و یک سیستم و ساختار بسیار پیچیده ی سیاسی برای تشکیل دولت را به ارث گذاشت.
اکثریت مردم بوسنی ملیت بوسنیایى داشته و به 3 زبان رسمی بوسنیایى، کروات و صرب صحبت میکنند و اکثراً پیرو آیین اسلام هستند. پایتخت بوسنی و هرزگوین، سارایوو و شهرهای مهم آن توزلا، بیهاچ و موستار میباشد واحد پول این کشور مسلمان اروپایی مارکای بوسنی و هرزگوین میباشد. این کشور با نظام سیاسی جمهوری فدرال چند حزبی با 2 مجلس قانونگزاری اداره میشود.
این کشور پس از جنگ های داخلی میان سه گروه نژادی بوسنیایی، صرب و کروات که سر انجام با دخالت سازمان ملل و استقرار نیروهای حافظ صلح پایان یافت. بر اساس قرارداد صلح دیتون در سال ۱۹۹۵میلادی که سر آغازی برای موجودیت جدید بوسنی هرزگوین بود به دو هویت سیاسی جمهوری صربسکا و یک بخش مسلمان و کروات نشین به نام فدراسیون بوسنی و هرزگوین دست یافت.
شد، ولی ساختار سیاسی کنونی این کشور از جمله دلایل نابسامانی سیاسی و اقتصادی در بوسنی و هرزگوین به شمار می رود.
مشکل بن بست سیاسی موجود در بوسنی و هرزگوین را می توان از جمله موانعی بر سر پیشرفت حل و فصل مشکلات انبوه این کشور درعرصه های مختلف به خصوص اقتصادی دانست.
درحال حاضر 3 رییس جمهوری به صورت نوبتی، بوسنی و هرزگوین را اداره می کنند که این در نوع خود منحصر بفرد است.
بوسني و هرزگوين داراي دو موجوديت به نام هاي فدراسيون بوسني متشكل از مسلمانان و كراواتها و جمهوري صربسكا متشكل از اكثريت صرب است كه هر موجوديت رئيس جمهور ، دولت و پارلمان مجزا دارد.
که در این ساختار سیاسی طرفین دارای آرزوهای متفاوتی هستند.جمهوری صربسکا خواهان خودمختاری بیشتر در حالی که مسلمانان خواهان یک کشور متحد مرکزی هستند.
اين كشور در سطح ملي داراي شوراي رياست جمهوري ، شوراي وزيران و پارلمان ملي متشكل از دو مجلس نمايندگان و مجلس اقوام است. شوراي 3 نفره رياست جمهوري از سه قوم بوشنياك (مسلمانان) صرب و كرووات است كه براي 4 سال انتخاب مي شوند و هركدام به صورت چرخشي و غير متوالي دو دوره 8 ماهه رياست شورا را بر عهده دارند.
بر اساس توافقنامه ای که رهبران شش حزب سیاسی بوسنی و هرزگوین آن را امضا کردند، نخست وزیر این کشور و وزرای دادگستری و حقوق بشر از میان کرواتها منصوب خواهند شد، وزرات‌خانه‌های دفاع، امور خارجه، امنیت و ارتباطات نیز از آن بوسنیایی‌های مسلمان خواهد بود، هم‌چنین وزرای دارایی و وضعیت اضطراری از میان صربها انتخاب می‌شوند.
با این حال بوسنی و هرزگوین دچار تنگناها و محدودیت های زیادی است و ساختار خاص حکومتی این کشور که مبتنی بر مشارکت مقامات سه قومیت صرب، مسلمان و کروات در اداره امور است بر پیچیدگی های وضعیت سیاسی و اقتصادی بوسنی هرزگوین افزوده است.
اگر با مردم این کشور بر سر مسايل سیاسی گفت و گویی داشته باشید در بین صحبت هایشان از ناکارآمدی این ساختار سیاسی گله مند هستند و به اصطلاح این ساختار و سیستم سیاسی را به سخره می گیرند چرا که متوجه شده اند با این ساختار راه به جایی نبرده اند.
در بوسنی و هرزه گوین، بخش هایی از اتفاقات گذشته مانند جنگ ممکن است با قرارداد صلح دیتون به پایان رسیده باشد اما زخم خود را بر پیچیدگی در نحوه ی تشکیل دولت و حکومت داری باقی گذاشته است.
بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است
